Ոչ մի խոսք Էրեբունու և Երևանի կապի, ժառանգականության մասին. պատմաբանը` 7-րդ դասարանի աղմկահարույց դասագրքի մասին

«Էրեբունի» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանի տնօրեն, պատմաբան, հնագետ Միքայել Բադալյանը գրում է․

«Սիրելի բարեկամներ, ինձ ասում են 7-րդ դասարանի Հայոց պատմության աղմկահարույց և սխալաշատ դասագրքում ինչն է, որ այնպես չի գրված Էրեբունու մասին:

Հիմա փաստերով նշեմ, թե ինչ է գրված Էրեբունու մասին: Ընդամենը մի քանի տող: Նախ, հեղինակը մոռացել է Արգիշթիի կառավարման տարեթվերից առաջ գրել Ք. ա., և, որքան գիտեմ, հիմա շատ դպրոցականներ արդեն իրենք են դասագրքում մատնացույց անում նման սխալներ:

Հեղինակն Էրեբունու մասին նշում է ընդամնը հետևյալը: Մեջբերում եմ,-Ք. ա. 782 թ. Արգիշտիի զորքերն անցան Արաքս գետը, հաստատվեցին Սևանի ավազանում: Այս տարածաշրջանում ամրապնդվելու նպատակով նույն թվականին կառուցվեց Էրեբունի քաղաք-ամրոցը:

Եվ վերջ: Նախ, տեքստը կարդալիս թյուր տպավորություն է ստեղծվում, թե Արգիշթի արքան Էրեբունին հիմնադրել է Սևանի ավազանում: Մինչդեռ Էրեբունին հիմնադրվել է Արարատյան դաշտում: Բայց, ամենակարևորը, ոչ մի խոսք Էրեբունու և Երևանի կապի, ժառանգականության մասին, ոչ մի խոսք: Էլ չխոսեմ, որ դասագրքի սխալներով հագեցած արդեն քաջ հայտնի քարտեզում ևս չկա Էրեբունին: Բայց ցավալին այն է, որ դասագրքի հեղինակը 50-րդ էջում ցույց է տալիս ՈՒրարտուիի և այսօրվա կապը, նշում, որ այսօր որոշ մարդիկ իրենց նորածինների անունները դնում են ուրարտական արքաների անունով, ֆուտբոլային ակումբներ և խանութներ են անվանվում ՈՒրարտու, մարդիկ զարդեր և կենցաղային իրեր են պատրաստում ուրարտական դեկորատիվ կիրառական արվեստի և ճարտարապետության տարրերի կիրառմամբ: Սակայն, ոչ մի տող Էրեբունու և Երևանի կապի մասին: Որ ամեն տարի նշվում է Էրեբունի-Երևան տոնակատարությունը ,երևի այդ մասին նպատակահարմար չի եղել նշել: Բայց ասենք իր կողմից ենթադրությունները փաստեր հրամցնել ու հարեմի մասին գրել կարելի էր:

Հիմա՝ ինչին է Էրեբունի-Երևան կապը չնշելը ջուր լցնում, թողնում եմ ողջամիտ դատողությունների: Հիշենք, թե ովքեր են ամեն-կերպ փորձում Երևանը ներկայացնել առանց Էրեբունու ու իր հնագույն անցյալլի:

Իդեպ, ՀՀ ԿԳՄՍ նախարար տիկին Անդրեասյանի և գիտնականների հետ տեղի ունեցած հանդիպումից անցել է արդեն մեկ ամիս: Հանդիպման ժամանակ նշվեց, որ Սմբատ Հովհաննիսյանը պետք է աղյուսակի տեսքով ներկայացնի, թե ավելի քան 60 էջ մասնագիտական դիտողություններից, որոնք է ընդունում և որոնք ոչ: Եվ եթե չի ընդունում, ապա մատնանշվի, թե ինչու, որովհետև իր չընդունելը դեռ դեռ հիմք չի: Բացի այդ, նույնկերպ պետք է լիներ երրորդ անաչառ կողմի կարծիքը: Չգիտեմ, ովքեր են լինելու այդ երրորդ կողմի անաչառ ներկայացուցիչները, որոնք որպիսությունը պահվելու է գաղտնի պայմաններում, բայց ինքս սպասում եմ: Հուսամ կարծիքները կլինեն մոտ օրերս, այլ ոչ թե մի քանի ամսից»:

Կարդացեք նաև՝

• Ուրմիան Հայկական լեռնաշխարհի արևելյան սահմա՞ն. ի՞նչ է ուսուցանվելու 7-րդ դասարանում

• Դասագիրք՝ առանց Երևանի և Պատմահոր կենսագրությունների

• Հայոց գրերի ստեղծումը «մեկ նախադասությամբ» և առանց Սահակ Պարթևի. հայտնի դասագրքի «հակառակ կողմը»

• 15 աշխարհներն առանց Վասպուրականի. «բարդակ»՝ 7-րդ դասարանի դասագրքում

• Դիտարկումներ 7-րդ դասարանի «Հայոց պատմության» դասագրքի վերաբերյալ

• Մասնագիտական ահազանգ. հարեմների փոխարեն 7֊րդ դասարանի դասագիրքը կարելի էր լցնել շատ ավելի օգտակար տեղեկություններով

• Հայոց պատմության 7-րդ դասարանի դասագրքի սխալ տեղեկությունները. մասնագիտական դիտարկում

• Պետք է բոյկոտել ու կտրուկ մերժել Սմբատ Հովհաննիսյանի հեղինակած դասագիրքը. պատմաբան. «Հրապարակ»
• Դասագրքում արմատահան է արվում Արծվաշենին տեր լինելու գիտակցությունը. ուսուցիչ

• Հայոց պատմության 7-րդ դասարանի դասագիրքը ազգային աղետ է, վտանգ ու սպառնալիք․ Անժելա Հարությունյան

• «Կան ուժեր, ըստ որոնց՝ հայրենասիրության, պատմամշակութային ժառանգության մասին խոսելը համաշխարհային գիտության սկզբունքներից շեղում է». Աշոտ Մելքոնյան

• Սկանդալային դասագրքի խմբագիրը հեղինակի կինն է. մարդը գրել է, կինը՝ խմբագրել

• «Հայրենիք», «ազգ» հասկացությունները պիտակվում են որպես պաթոս կամ «հուռայություն», Նժդեհն էլ՝ ֆաշիստ. Լիլիթ Գալստյան

• Սա խուժանություն ու աճպարարութուն է. ովքե՞ր են իրենք, որ մեր արժեհամակարգը դրել են հարվածի տակ. Հայկազուն Ալվրցյան

• Հայոց պատմության դասագրքի խնդիրը չունի մասնագիտական լուծում, այն բացառապես քաղաքական է. դիտարկում

• Աղմկահարույց դասագրքի հերթական անճշտությունը. ոչ թե Ք.ա. 26-25-րդ, այլ 16-15-րդ դարեր

• Ոչ հավաստի քարտեզներ, տուրք թուրքական ազգայնամոլական մոտեցումներին. դիտարկում 7-րդ դասարանի դասագրքի մասին

• Մենք ի սկզբանե Մասնակցային դպրոցին առաջարկել ենք մեր աջակցությունը, որը մերժվել է կամ դիտարկումներ դասագրքից անդին

• Աղմկահարույց դասագիրք. ի՞նչ դիրքորոշում ունեն հայտնի հաստատությունները

• «Զարմանալիորեն», «սկզբնաղբյուրների սակավության» պատճառով, բաց են թողնվել հայոց թագավորության հյուսիսային, հյուսիսարևելյան սահմանները․ Հովհաննես Խորիկյան

• Ծանոթանալով դասագրքին՝ կասկած չի մնում, որ այն ծրագրավորվել և գրվել է հատուկ նպատակով. ՏԵՐ ՀՈՎՆԱՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՀԱԿՈԲՅԱՆ

• Ամեն ինչ արվում է` արդարացնելու դասագրքի հեղինակին, դասագիրքն ու արծարծված ուղղությունները. արձագանք` Հ1֊ի հաղորդմանը

• Հայոց պատմության դասագիրքը գրված է փնթի, ոչ գիտական, տուրք է տրված թուրք-ադրբեջանական հակագիտական թեզերին. ՀՊՄՀ պրոֆեսոր

• Միտում եմ տեսնում. դասագրքի Ուրարտուի քարտեզի նման քարտեզ անում են թուրք ազգայնամոլական, պետական գծի մեջ գտնվող, այսպես կոչված, «պատմաբանները». Միքայել Բադալյան

• Դասագիրքն ու հեղինակին արդարացնող ոչ մի մասնագետ չարձագանքեց․ ահա առաջին ու ամենակարևոր խնդիրը, որի վրա պետք է սևեռի հանրությունն իր հայացքը․ Ռուսլան Ցականյան

• Դասագիրքը վեպ չէ, որ մի մարդ գրի

• Ծանրակշիռ քննադատություն` գիտական աշխարհից, սարկազմ` քաղաքական քարոզիչներից. դիտարկում` դասագրքի մասին

• Պապ թագավոր և Փաշինյան կամ չկա հերոսը, չի լինի նաև հակառակը` դավաճանը. արձագանք` ասուլիսին

• Օրերս Րաֆֆին վտարվեց դասագրքերից. երկիր հանձնելիս այն խոչընդոտ է. ահազանգ` գրականագետից

• Փորձ եք արել` այս կոնկրետ դեպքում ձախողել եք. գիտնականի դիտարկումը դասագրքի մասին

• Ովքե՞ր են այդ «թաքնված» խորհրդատուները․ դիտարկում՝ աղմկահարույց դասագրքի մասին

• Ադրբեջանում ցնծում են. Հայաստանում թշնամի պետության սրտով հայոց պատմության դասագիրք է գրվել

• «Անվանի հնագետն» ու 19 «անհայտ» պատմագետները ԿԳՄՍ-ում

• Նկատառումներ Հայոց պատմության 7-րդ դասարանի դասագրքի վերաբերյալ

• Նոր ահազանգ. դասագրքերն ամուսինները գրում են, կանայք՝ խմբագրում

• Ֆեյսբուքաֆիդայագիտական գործառույթներ և գիտական էթիկա․ Միքայել Բադալյան

• «Հայոց պատմություն» առարկայի 7-րդ դասարանի դասագրքի շուրջ մանկավարժների, մեթոդաբանների խորհրդակցության արդյունքում ձևավորված դիրքորոշում

• Հայոց պատմության դասագիրքը թուրքական շահերի պաշտպան

• Խոտանել խեղաթյուրված դասագիրքը. հայտարարություն

• Այսքան սխալներ թույլ տված մարդն իրավունք ունի՞ դասագիրք գրել․ Աշոտ Ղուկասյան