Երեկ ԿԳՄՍ նախարարությունում կայացավ «Հայոց պատմության» յոթերորդ դասարանի դասագրքի վերաբերյալ մասնագիտական քննարկում՝ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանի մասնակցությամբ

Եթե փորձենք հակիրճ ձևակերպել, թե ի՞նչ նպատակներ էր հետապնդում ԿԳՄՍ-ն այդպիսի քննարկում նախաձեռնելով, ապա կարող ենք ասել հետևյալը․ ամեն գնով ու ամեն հնարքներով քննադատությունների ու քննարկման առարկա հանդիսացած դասագիրքը կիրառել հանրակրթական դպրոցում՝ չտեսնելու տալով ու զանց առնելով հարյուրավոր խմբագրական ու սրբագրական կոպիտ սխալներն ու անճշտությունները, պատմության դասագրքին անհարիր գրահրատարակչական մոտեցումներն ու խայտառակ պատկերազարդումը։

Հին ու բարի ավանդույթների համաձայն, համահավասարեցնող կարծիք ձևավորելու հանձնառությունն, անկասկած ԿԳՄՍ նախարարության հետ համաձայնեցված, իր վրա էր վերցրել հնագետներից մեկը, ով ԿԳՄՍ-ի տարածած հաղորդագրության մեջ արժանացել է «անվանի հնագետ» բնորոշմանը, այնինչ քննարկմանը ներկա գտնվող մյուս գիտնականները նման «պատվի» չէին արժանացել։ Ինչու՞։ Շատ պարզ պատճառով․ Պ․ Ավետիսյանը միակն էր ներկաներից, ով փորձեց հակառակ կարծիք հայտնել ու պնդել, որ դասագիրքը մնա շրջանառության մեջ, այլ ոչ թե խոտանվի՝ ինչպես պնդում էին քննարկմանը ներկա գտնված մյուս մասնագետները։

Ի դեպ, ԿԳՄՍ հաղորդագրության մեջ, ինչպես և սպասվում էր, կանխատեսելիորեն շրջանցվել է ներկաների միահամուռ այն պահանջը, որ նման դասագիրքը անպայմանորեն պետք է խոտանվի և բացարձակապես նոր դասագիրք կազմվի։

Մեջբերում ԿԳՄՍ հղորդագրությունից․ «Ներկայացնելով նախարարության դիրքորոշումը՝ Ժաննա Անդրեասյանը նշել է, որ ամբողջական ամփոփաթերթը կներկայացվի մասնագիտական նոր փորձաքննության՝ դասագրքի փոփոխությունների վերաբերյալ երրորդ անկախ փորձագիտական կարծիք ստանալու նպատակով։ Հիմք ընդունելով փորձագիտական անկախ եզրակացությունը՝ կկայացվի վերջնական որոշում։ Անդրադառնալով հարցին, թե արդյոք այդ փորձաքննությունն իրականացնող պատմաբան գիտնականների անունները հրապարակվելու են, նախարարը նշել է՝ առաջնայինն անաչառ և որակյալ մասնագիտական կարծիք ունենալն է, որի ապահովման հիմնական պայմանը նաև այդ փորձագետների անանունության ապահովումն է՝ զերծ մնալու որևէ ճնշումներից և ի սկզբանե կողմնակալ դիրքորոշման ներկայացումից»։

Տպավորություն է ստեղծվում, որ դասագրքին առնչվող 19 մասնագետ-գիտնականների գրախոսականներն ու եզրակացությունը հենց նախարարության կողմից պատվիրված և արդեն հնացած փորձաքննություն է և երրորդ անկախ փորձագիտական կարծիքն էլ հիմք է հանդիսանալու վերջնական որոշում կայացնելու համար։ Դասականը կասեր, իսկ դատավորներն ովքե՞ր են։ Իմ դիտարկմանը, որ պարտադիր կերպով պետք է հրապարակվեն այդ անձանց անուններն ու ինքնությունները, որպեսզի հասկանանք նրանց մասնագիտական կարողությունների ու գիտելիքների մակարդակը, հստակ պատասխան այդպես էլ չտրվեց․․․

Միաժամանակ հորդորում ենք նախարարությանը ձեռնպահ մնալ քննարկումներում հավատարիմ մարդկանց ներդրման, ինչպես նաև նախաձեռնությանը աջակցող անձանց վրա վարչական ճնշումներ ու սպառնալիք բանեցնելու արատավոր գործալաոճից։

Այստեղ ամեն ինչ շատ պարզ է․ կոպտորեն խախտվել են մեր երեխաների իրավունքները՝ գիտակցաբար նրանց հրամցնելով ահռելի քանակի սխալներով լի ու սեփական պատմությունն ու մշակույթը լիարժեքորեն չներկայացնող դասագիրք, որը ՊԱՐՏԱԴԻՐ կերպով պետք է խոտանվի։ 

Հայկ Դեմոյան

Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի նախկին տնօրեն,

պատմական գիտությունների դոկտոր

Կարդացեք նաև՝

• Ուրմիան Հայկական լեռնաշխարհի արևելյան սահմա՞ն. ի՞նչ է ուսուցանվելու 7-րդ դասարանում

• Դասագիրք՝ առանց Երևանի և Պատմահոր կենսագրությունների

• Հայոց գրերի ստեղծումը «մեկ նախադասությամբ» և առանց Սահակ Պարթևի. հայտնի դասագրքի «հակառակ կողմը»

• 15 աշխարհներն առանց Վասպուրականի. «բարդակ»՝ 7-րդ դասարանի դասագրքում

• Դիտարկումներ 7-րդ դասարանի «Հայոց պատմության» դասագրքի վերաբերյալ

• Մասնագիտական ահազանգ. հարեմների փոխարեն 7֊րդ դասարանի դասագիրքը կարելի էր լցնել շատ ավելի օգտակար տեղեկություններով

• Հայոց պատմության 7-րդ դասարանի դասագրքի սխալ տեղեկությունները. մասնագիտական դիտարկում

• Պետք է բոյկոտել ու կտրուկ մերժել Սմբատ Հովհաննիսյանի հեղինակած դասագիրքը. պատմաբան. «Հրապարակ»
• Դասագրքում արմատահան է արվում Արծվաշենին տեր լինելու գիտակցությունը. ուսուցիչ

• Հայոց պատմության 7-րդ դասարանի դասագիրքը ազգային աղետ է, վտանգ ու սպառնալիք․ Անժելա Հարությունյան

• «Կան ուժեր, ըստ որոնց՝ հայրենասիրության, պատմամշակութային ժառանգության մասին խոսելը համաշխարհային գիտության սկզբունքներից շեղում է». Աշոտ Մելքոնյան

• Սկանդալային դասագրքի խմբագիրը հեղինակի կինն է. մարդը գրել է, կինը՝ խմբագրել

• «Հայրենիք», «ազգ» հասկացությունները պիտակվում են որպես պաթոս կամ «հուռայություն», Նժդեհն էլ՝ ֆաշիստ. Լիլիթ Գալստյան

• Սա խուժանություն ու աճպարարութուն է. ովքե՞ր են իրենք, որ մեր արժեհամակարգը դրել են հարվածի տակ. Հայկազուն Ալվրցյան

• Հայոց պատմության դասագրքի խնդիրը չունի մասնագիտական լուծում, այն բացառապես քաղաքական է. դիտարկում

• Աղմկահարույց դասագրքի հերթական անճշտությունը. ոչ թե Ք.ա. 26-25-րդ, այլ 16-15-րդ դարեր

• Ոչ հավաստի քարտեզներ, տուրք թուրքական ազգայնամոլական մոտեցումներին. դիտարկում 7-րդ դասարանի դասագրքի մասին

• Մենք ի սկզբանե Մասնակցային դպրոցին առաջարկել ենք մեր աջակցությունը, որը մերժվել է կամ դիտարկումներ դասագրքից անդին

• Աղմկահարույց դասագիրք. ի՞նչ դիրքորոշում ունեն հայտնի հաստատությունները

• «Զարմանալիորեն», «սկզբնաղբյուրների սակավության» պատճառով, բաց են թողնվել հայոց թագավորության հյուսիսային, հյուսիսարևելյան սահմանները․ Հովհաննես Խորիկյան

• Ծանոթանալով դասագրքին՝ կասկած չի մնում, որ այն ծրագրավորվել և գրվել է հատուկ նպատակով. ՏԵՐ ՀՈՎՆԱՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՀԱԿՈԲՅԱՆ

• Ամեն ինչ արվում է` արդարացնելու դասագրքի հեղինակին, դասագիրքն ու արծարծված ուղղությունները. արձագանք` Հ1֊ի հաղորդմանը

• Հայոց պատմության դասագիրքը գրված է փնթի, ոչ գիտական, տուրք է տրված թուրք-ադրբեջանական հակագիտական թեզերին. ՀՊՄՀ պրոֆեսոր

• Միտում եմ տեսնում. դասագրքի Ուրարտուի քարտեզի նման քարտեզ անում են թուրք ազգայնամոլական, պետական գծի մեջ գտնվող, այսպես կոչված, «պատմաբանները». Միքայել Բադալյան

• Դասագիրքն ու հեղինակին արդարացնող ոչ մի մասնագետ չարձագանքեց․ ահա առաջին ու ամենակարևոր խնդիրը, որի վրա պետք է սևեռի հանրությունն իր հայացքը․ Ռուսլան Ցականյան

• Դասագիրքը վեպ չէ, որ մի մարդ գրի

• Ծանրակշիռ քննադատություն` գիտական աշխարհից, սարկազմ` քաղաքական քարոզիչներից. դիտարկում` դասագրքի մասին

• Պապ թագավոր և Փաշինյան կամ չկա հերոսը, չի լինի նաև հակառակը` դավաճանը. արձագանք` ասուլիսին

• Օրերս Րաֆֆին վտարվեց դասագրքերից. երկիր հանձնելիս այն խոչընդոտ է. ահազանգ` գրականագետից

• Փորձ եք արել` այս կոնկրետ դեպքում ձախողել եք. գիտնականի դիտարկումը դասագրքի մասին

• Ովքե՞ր են այդ «թաքնված» խորհրդատուները․ դիտարկում՝ աղմկահարույց դասագրքի մասին

• Ադրբեջանում ցնծում են. Հայաստանում թշնամի պետության սրտով հայոց պատմության դասագիրք է գրվել