Դասագիրքն ու հեղինակին արդարացնող ոչ մի մասնագետ չարձագանքեց․ ահա առաջին ու ամենակարևոր խնդիրը, որի վրա պետք է սևեռի հանրությունն իր հայացքը․ Ռուսլան Ցականյան

«Դասագիրքն ու հեղինակին արդարացնող ոչ մի մասնագետ չարձագանքեց․ ահա առաջին ու ամենակարևոր խնդիրը, որի վրա պետք է սևեռի հանրությունն իր հայացքը», - գրում է պատմական գիտությունների թեկնածու Ռուսլան Ցականյանը և մասնրամասնում․

«7-րդ դասարանի «Հայոց պատմություն» դասագրքի չբացահայտված և վտանգավոր համատեքստերով ետնախորքը...

Սկսեմ նրանից, որ այն ինչ որ տեղի է ունեցել Հայկական լեռնաշխարհում և նրա քաղաքական միավոր Հայաստան/Մեծ Հայք բաղադրիչի սահմաններում (ներառյալ Կիլիկիան), դա ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ու ՀԱՅՈՑ պատմության բաղկացուցիչ ու անքակտելի մասն է։ Իսկ այսօրվա Հայաստանի Հանրապետությունը այդ մասի հոգևոր ու նյութական մշակույթի ժառանգորդը։ Այսօր որերորդ անգամ լսեցի ուրարտագետ, պ.գ.թ. Միքայել Բասալյանի հարցազրույցներն ու պատմաբան Սմբատ Հովհաննիսյանի անվերջ արդարացումները։ Ես դասագրքի վերաբերյալ իմ առաջին կարծիքը, ոչ միայն որպես մասնագետ, այլև որպես 16 տարվա մանկավարժ, հայտնել եմ օգոստոսի 18-ին և այն անփոփոխ է։ Այս դասագիրքը դպրոց չպետք է մտնի, իսկ եթե հեղինակի ու նրա անտեսանելի հովանավորների համառությունն այնքան մեծ է, որ այնուամենայնիվ մտնի, ապա բավականին լուրջ մասնագիտական խմբագրություններից հետո։

Դասագրքի թերություններին այս պահին մանրամասն չեմ անդրադառնա, առանց այդ էլ բավականին մեծ թվով գործընկերներ-մասնագետներ՝ ակադեմիկոս, պ.գ.դ., պրոֆեսոր Աշոտ Մելքոնյան, պ.գ.դ., պրոֆեսոր Աշոտ Փիլիպոսյան, պ.գ.թ. Արման Մալոյան, պ.գ.դ. Հայկ Ավետիսյան, պ.գ.դ. Հովհաննես Խորիկյան, պ.գ.դ. Հակոբ Սիմոնյան, պ.գ.դ. Հայկ Դեմոյան, և այլոք, բավականին մանրամասն անդրադարձել են։

Երկու նկատառաում. բանից պարզվում է մեր երկրի միակ պատմաբանը դասագրքի հեղինակն է և մնացած ոչ պատմաբաններ մասնագետները քարկոծում են նրան։ Դա երևում է նրա զոհի կեցվածքից (տեսե'ք վերջին հարցազրույցը)։ Եվ երկրորդ, վերոնշյալ մասնագետներն իրենց ոլորտի միանշանակ ու անկասկած ակնհայտ առաջատարներից են, որոնց կողքին են կանգնած ևս տասնյակ մասնագետներ։ Դասագրքի ու դասագրքի հեղինակին արդարացնող ոչ մի մասնագետ չարձագանքեց։ Ահա առաջին ու ամենակարևոր խնդիրը, որի վրա պետք է սևեռի հանրությունն իր հայացքը։ Այն ինչ հեղինակը կոչում է նորարարական (խոսքն առաջին հերթին դասագրքի տեխնիկական բաղադրիչի ու գաղափարական կառուցվածքի մասին է), այո նորարական է միայն մեր իրականության մեջ, իսկ բովանդակային առումով՝ ոչինչ։ Իսկ մեր այսօրվա կարևորագույն խնդիրը հենց բովանդակությունն ու բովանդակայինն է, որը այս կամ այն կերպ պետք է համահունչ լիներ նրա գաղափարական բաղադրիչին ու տեխնիկական կառուցվածքին։ Նրա հեռուստատեսային և հարցազրույցային լսարանը հիմնականում բաղկացած են ոլորտի ոչ մասնագետներից, այդ իսկ պատճառով կարողանում է արդեն վաղուց հնացած տեսությունները նորերի տեղ անցկացնել (դե երևի ինքն էլ է նոր իմացել)։ Թվարկածս բոլոր մասնագետների և մասնավորապես՝ Միքայել Բադալյանի (որի մասնագիտական բարձր որակները հայտնի են նաև արտասահմանում և մեր երկրում իր ոլորտի ակնհայտ առաջատարներից է) դիտողությունները երկաթյա են և հիմնավոր։ Փորձել հաշվի չնստել այս ամենի հետ, նշանակում է կամ կույր ես կամ պատվեր ես կատարում։ Այն, որ նա, այո հենց նա ցեխոտվելով փորձում է այլոց վրա ցեխ շպրտել և անհիմն ու առանց ապացույցների մեղադրել պատվեր կատարելու մեջ (փորձելով մի քայլ առաջ անցնել կամ առաջնորդվում է ավելի շուտ ես քան ինձ սկզբունքով) ցույց է տալիս իր իրական կարգավիճակը։ Սերունդներին կրթում են, այլ ոչ թե կռտում...»։

Կարդացեք նաև՝

• Ուրմիան Հայկական լեռնաշխարհի արևելյան սահմա՞ն. ի՞նչ է ուսուցանվելու 7-րդ դասարանում

• Դասագիրք՝ առանց Երևանի և Պատմահոր կենսագրությունների

• Հայոց գրերի ստեղծումը «մեկ նախադասությամբ» և առանց Սահակ Պարթևի. հայտնի դասագրքի «հակառակ կողմը»

• 15 աշխարհներն առանց Վասպուրականի. «բարդակ»՝ 7-րդ դասարանի դասագրքում

• Դիտարկումներ 7-րդ դասարանի «Հայոց պատմության» դասագրքի վերաբերյալ

• Մասնագիտական ահազանգ. հարեմների փոխարեն 7֊րդ դասարանի դասագիրքը կարելի էր լցնել շատ ավելի օգտակար տեղեկություններով

• Հայոց պատմության 7-րդ դասարանի դասագրքի սխալ տեղեկությունները. մասնագիտական դիտարկում

• Պետք է բոյկոտել ու կտրուկ մերժել Սմբատ Հովհաննիսյանի հեղինակած դասագիրքը. պատմաբան. «Հրապարակ»
• Դասագրքում արմատահան է արվում Արծվաշենին տեր լինելու գիտակցությունը. ուսուցիչ

• Հայոց պատմության 7-րդ դասարանի դասագիրքը ազգային աղետ է, վտանգ ու սպառնալիք․ Անժելա Հարությունյան

• «Կան ուժեր, ըստ որոնց՝ հայրենասիրության, պատմամշակութային ժառանգության մասին խոսելը համաշխարհային գիտության սկզբունքներից շեղում է». Աշոտ Մելքոնյան

• Սկանդալային դասագրքի խմբագիրը հեղինակի կինն է. մարդը գրել է, կինը՝ խմբագրել

• «Հայրենիք», «ազգ» հասկացությունները պիտակվում են որպես պաթոս կամ «հուռայություն», Նժդեհն էլ՝ ֆաշիստ. Լիլիթ Գալստյան

• Սա խուժանություն ու աճպարարութուն է. ովքե՞ր են իրենք, որ մեր արժեհամակարգը դրել են հարվածի տակ. Հայկազուն Ալվրցյան

• Հայոց պատմության դասագրքի խնդիրը չունի մասնագիտական լուծում, այն բացառապես քաղաքական է. դիտարկում

• Աղմկահարույց դասագրքի հերթական անճշտությունը. ոչ թե Ք.ա. 26-25-րդ, այլ 16-15-րդ դարեր

• Ոչ հավաստի քարտեզներ, տուրք թուրքական ազգայնամոլական մոտեցումներին. դիտարկում 7-րդ դասարանի դասագրքի մասին

• Մենք ի սկզբանե Մասնակցային դպրոցին առաջարկել ենք մեր աջակցությունը, որը մերժվել է կամ դիտարկումներ դասագրքից անդին

• Աղմկահարույց դասագիրք. ի՞նչ դիրքորոշում ունեն հայտնի հաստատությունները

• «Զարմանալիորեն», «սկզբնաղբյուրների սակավության» պատճառով, բաց են թողնվել հայոց թագավորության հյուսիսային, հյուսիսարևելյան սահմանները․ Հովհաննես Խորիկյան

• Ծանոթանալով դասագրքին՝ կասկած չի մնում, որ այն ծրագրավորվել և գրվել է հատուկ նպատակով. ՏԵՐ ՀՈՎՆԱՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՀԱԿՈԲՅԱՆ

• Ամեն ինչ արվում է` արդարացնելու դասագրքի հեղինակին, դասագիրքն ու արծարծված ուղղությունները. արձագանք` Հ1֊ի հաղորդմանը

• Հայոց պատմության դասագիրքը գրված է փնթի, ոչ գիտական, տուրք է տրված թուրք-ադրբեջանական հակագիտական թեզերին. ՀՊՄՀ պրոֆեսոր

• Միտում եմ տեսնում. դասագրքի Ուրարտուի քարտեզի նման քարտեզ անում են թուրք ազգայնամոլական, պետական գծի մեջ գտնվող, այսպես կոչված, «պատմաբանները». Միքայել Բադալյան