Հիմա ո՞րն է մեր պաշտպանվածության ակունքը․ «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․

Սյունիքի, Գեղարքունիքի ու Վայոց ձորի մեծ մասի բնակիչները, որ «նախկինների» օրոք մոռացել էին սահմանամերձության հանգամանքը, ապահովված անվտանգության պայմաններում զբաղվում էին իրենց խաղաղ աշխատանքով ու կյանքով, ահա արդեն երկուսուկես տարի է, ինչ իրենց մաշկի վրա են զգում թշնամուն մոտիկ թողնելու, թշնամուն սահմանակից լինելու հետևանքները: Հազարավոր մեր հայրենակիցների կյանքն իրենց պապական տներում ու սեփական հայրենիքում, բնօրրանում այլևս վտանգված է: Անվտանգ չէ:

Նիկոլ Փաշինյանի վարած «քաղաքականությունը» հանգեցրել է նրան, որ շատ ու շատ բնակավայրերի մերձակա բարձունքներին «թառել» են ադրբեջանական զինուժի հրոսակները, որոնք ցանկացած պահի կարող են ուղիղ նշանառության տակ վերցնել Սյունիքի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի մարզերի գրեթե բոլոր բնակավայրերը, գյուղերն ու քաղաքները: Դա դեռ իր հերթին: Նման պայմաններում Տեղի մատույցներում կատարվածից հետո Նիկոլ Փաշինյանը «հանճարեղ» միտք է հղանում ու բարձրաձայնում, թե համաձայն է, որ կարելի է զորքերը հետ քաշել՝ ապահովության համար: Առհասարակ, նման պայմաններում զորքերն առաջ են քաշում՝ ապահովության համար: Առավել ևս, որ դիմացդ մի թշնամի է, որը քո հետ քաշվելուն պես առաջ է գալու: Եվ մինչև ո՞ւր է պատրաստվում Նիկոլ Փաշինյանը զորքերը «հետ քաշել»:

Մինչև Հանրապետության հրապարա՞կ, թե՞ Սայաթ-Նովա փողոց: Գուցե դրա համա՞ր էին նախօրեին այնտեղ ծառամորթ անում: Ակամայից մտաբերում ես Հայաստանի անկախության սկզբնական շրջանում հնչեցված այն դատարկախոսական թեզը, թե «մեր պաշտպանվածությունը մեր անպաշտպանվածության մեջ է»: Ասել կուզեր՝ մեզ զորք ու բանակ պետք չէ, քանի որ... աշխարհը, այն էլ՝ 20-րդ դարավերջին, թույլ չի տա, որ թուրքերը կամ ադրբեջանական թուրքերը հարձակվեն Հայաստանի վրա: Այն տարիներին այս անհեթեթ թեզը ոմանք միանգամայն լրջորեն էին հնչեցնում, ո՛չ որպես անեկդոտ: Քավ լիցի, կյանքն արագորեն շտկումներ մտցրեց այդ ընկալումներում, ու այլ գործիչներ, որ նման ցնդաբանական պատրանքներ չունեին, բանակն էլ ձևավորեցին, ազգին դժվար հաղթանակների էլ տարան, երկրի պաշտպանվածությունն էլ կարողացան կազմակերպել:

Բայց տասնամյակներ անց իշխանության հասած Նիկոլ Փաշինյանը, դատելով նրա քայլերից ու հայտարարություններից, կյանքի է կոչում «մեր պաշտպանվածությունը մեր անպաշտպանվածության մեջ է» անհեթեթիզմը: Սա՝ ընդհանուր առմամբ: Մասնավորը շատ ավելի վատ է: Օրեր առաջ հայտնի դարձավ, որ Սիսիանին մերձակա Բնունիս գյուղում բնակիչները ադրբեջանական ներթափանցյալի, ըստ ամենայնի՝ դիվերսանտի են բռնել: Հետո հայտնի դարձավ, որ թշնամին միայնակ չի եղել:

Հետո Նիկոլ Փաշինյանը ԱԺ ամբիոնից «հեղինակավոր» կերպով հայտարարեց, թե ադրբեջանական զինվորները մոլորվել են, մեկը բռնվել է, մյուսն էլ հետ է գնացել: Դրանից կարճ ժամանակ, եթե ոչ՝ ժամեր անց հայտնի դարձավ, որ Կապանում սպանվել է պղնձամոլիբդենային կոմբինատի պահնորդներից մեկը: Իսկ դրանից էլ ժամեր անց տարածվեց տեղեկությունը, որ Աճանան գյուղից երեք երիտասարդ բռնել են ադրբեջանական դիվերսանտին ու վնասազերծել: Ավելին, կան հիմնավոր կասկածներ, որ նախօրեին հայ մարդուն հենց այդ ադրբեջանական թուրքն է սպանել: Հարցեր շատ կան: Նախ՝ Նիկոլ Փաշինյանն իր ո՞ր ենթակայի զեկույցի հիման վրա էր վստահ-վստահ հայտարարում, թե թշնամական ներթափանցյալներից մյուսը հետ է դարձել: Ինչո՞վ էր պայմանավորված ԱԱԾ սահմանապահ զորքերի հրամանատարի պաշտոնից Արման Մարալչյանին ազատելը:

Դա կապ ունի Տեղի մոտ կատարվածի՞ հետ, թշնամական բանակի զինվորների այս վերջին ներթափանցմա՞ն, թե՞ մեկ այլ հանգամանքով է պայմանավորված: Չնայած, ադրբեջանական ներթափանցումն ի՞նչ կապ կարող է ունենալ, եթե տվյալ տեղամասերում սահմանը սահմանապահ զորքերը չեն պահում, այլ բանակային ստորաբաժանումները: Ի դեպ, ԱԱԾ նախկին պետ Միքայել Համբարձումյանն էլ կայքերից մեկին ասել է, որ հնարավոր չէ որևէ սահման 100 տոկոսով զմռսել: Դե, սկզբունքորեն գուցե սխալ չի ասում: Բոլոր սահմաններն էլ այս կամ այն կերպ տեսականորեն հնարավոր է հատել, սկզբունքորեն որոշ դեպքերում ինչ-որ կարճ ժամանակ թաքնվել, չհայտնաբերվել: Այդպիսի դեպքեր շատ հազվադեպ, բայց պատահում են: Սակայն այստեղ մի քանի հարց է առաջ գալիս: Առաջին հերթին խոսքը հայտնաբերման մասին է: Հայաստանի տարածք թշնամական բանակի զինվորների ներթափանցման մասին տեղեկանալուց, Բնունիսում այն առաջին «սահմանախախտին» բռնելուց հետո ի՞նչ որոնողական աշխատանքներ են արել ոստիկանությունն ու ԱԱԾ-ն:

Առհասարակ որոնե՞լ են: Ու ընդհանրապես, այդ ի՞նչ որոնողներ են, եթե թշնամիներին սովորական մարդիկ են բռնում կամ վնասազերծում: Ու, նկատենք, ուժային կառույցները չէ, այլ ամենասովորական մարդիկ են բռնել թշնամու ներթափանցյալ զինվորներին: Իսկ ինչի՞ համար են ոստիկանությունը, ԱԱԾ-ն և այլն: Միայն Նիկոլ Փաշինյանին մարզերում ու Երևանում տեղաշարժվելու ժամանակ ուղեկցելո՞ւ, միայն Նիկոլ Փաշինյանի «անդունդը» (ինչպես «կլասիկը» կասեր) պաշտպանելո՞ւ: Ու նման պայմաններում մեկ էլ լրահոսային «հերոս» է դառնում մի որևէ անձ (հիմնականում՝ միջին տարիքի կանայք են լինում կամ թոշակառու «պապիներ»), որ ինչ-որ տեսախցիկի առաջ արտաբերում է տիեզերական մասշտաբի անհեթեթություններ, օրինակ՝ «լավ, ինչ մի աղմուկ եք դրել, Երևանում հո ապահով է, ադրբեջանական զինվորները Երևան չեն մտել, մտնեն էլ, ուրեմն՝ «սաղ նախկիններն են մեղավոր...» կամ նման մի բան:

Ու այդ անհեթեթություններն ասում է այնպիսի ինքնավստահ կեցվածքով, որ զարմանում ես, թե այդ անձը ինչպե՞ս է, որ մինչև հիմա «Քաղպայմանագրի» կողմից պատգամավոր չի նշանակվել: Ոմանք կարծում են, որ եթե թշնամին Սյունիքի տարածք է մտել, այլ ոչ թե, ասենք՝ Չարբախ, որ պղնձամոլիբդենայինի պահակին է սպանել, այլ ոչ թե, օրինակ՝ նորիշխանավորների սիրելի գինետներից մեկի պահակին, ուրեմն կարելի է ապահով ու անվտանգ զգա՞լ: Մինչդեռ, նորմալ մարդու ընկալման տիրույթում պիտի որ ոչ մի տարբերություն չլիներ՝ թշնամին Բնունի՞ս է հասել, թե՞ «Բանգլադեշ»:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում