Արագածոտնի մարզի ԹԹուջրի Սուրբ Գրիգոր Նարեկացի մատուռը կամ գյուղի մեծ տան խորհուրդը

1830 ական թթ. Մուշից Արագածոտնի Թթուջուր գյուղ է տեղափոխվել Եղիազարի մեծ գերդաստանը, որը իր հետ բերել էր Նարեկ կոչվող ավետարանը: Գյուղում նրանք անմիջապես ձեռնամուխ են լինում նոր տան կառուցմանը, որի ավարտից հետո տան մի անկյունում նրանք պահում են իրենց հետ բերված ավետարանը:

Այս տունը միաժամանկ ծառայել է և որպես թոնրատուն, և բնակարան:

Այդ ամենին զուգահեռ այն դառնում է նաև ուխտատեղի: Ընտանիքի հեռնալուց հետո էլ այստեղ հաճախակի են մոմավառություն կատարվել: Գյուղացիներ անգամ տան դռների փակ լինելու պարագայում մոմավառության արարողությունը կատարել են տան դռան կողքին: Այդպիսի դեպքերից մեկի ժամանակ էլ տարիներ առաջ պատահաբար տան դուռը այրվել է:

Ներկայումս պահպանվել է թոնրատան հազարաշեն տանիքի մի մասաը միայն:

Բացի այդ այս տանը պահպանվում են ազգագրական մեծ հետաքրքրություն ներկայացնող իրերի նմուշներ:

Պահպանված է հին բուխարին: Բոլոր ժամանակներում Ապարանի տարածաշրջանում այն հազվագյուտ հանդիպող երևույթ է եղել, իսկ այս մատուռում այն պահպնվել է մինչ օրս:

Աչքի է ընկնում նաև այսպես կոչված ՁԱՎԱՐ ԾԵԾԵԼՈՒ ՍԱՆԴԸ: Տեղական բարբառով այն երբեմն ԳՈՒՌ են անվանում: Այն հիմնականում պատրաստվել է կապույտ ծակոտկեն որձաքարից: Հայտնի է, որ լավ լվացված հացահատիկը լցվում էր քարի փորված խորշի մեջ և վարսանդ կոչվող փայտե գործքիով այնքան էին հարվածում սանդի մեջ գտնվող հացահատիկին մինչև այն ամբողջությամբ մաքրվում էր նրա երեսի բարակ շերտը, որից հետո կեղևազրկված ցորենը անցակացնում էին երկանքի միջով մանրացնում և վերջպես ստանում ձավարը:

Մատուռում պահպանված են կավե մի քանի կենցաղային իրեր նար պահպանված է փայտե հին մահճակալը:

Այս ամենը առանձնահատուկ հետաքրքրություն է առաջացնում և այս մատուռը տարածաշրջանում իր տեսակի մեջ եզակի է դարձնում:

Մհեր Համբարձումյա