Եղիպատրուշի Սուրբ Գրիգոր Նարեկացի կամ Վանականից վանական կոչվող մատուռը

Եղիպատրուշ գյուղում սուրբ Գրիգոր Նարեկացի անունը կրող ևս մեկ մատուռ կա՝ Սուրբ Գրիգոր Նարեկացի մատուռը երբեմն անվանում են նաև Վանականից վանական:

19-րդ դարի երկրորդ քառորդին արևմտահայության մեծ գաղթի արդյունքում Եղիպատրուշում է հաստավում չորս ճյուղից բաղկացած Նավասարդյան գերդաստանի մի ճյուղը: Մյուս երկու ճյուղերը հաստատվել են Արագածոտնի Ծաղկաշեն և Երևանի հարակից Հաղթանակ գյուղերում, իսկ չորրոդ ճյուղի հետ կապը վաղուց կտրվել է:

Նավասրադյանները նույնպես իրենց հետ Եղիպատրուշ են հասցրել մի Ավետարան, որին Նարեկ էին կոչում: Ինչպես մնացած բոլոր Նարեկ կոչվող Ավետարանների, նույնպես և այս Ավետարանի հետ ևս կապվում են շատ հրաշագործ երևույթներ:

Նավասարդյանների Ավետարանը և փոքրիկ մատուռը, որտեղ պահվում էր այն, եղիպատրուշցիներ համար դառնում է ուխտավայր, որտեղ գյուղացիները այցի են գալիս և՛տաղավար տոներին, և՛ պարզապես Աստծո հետ հաղորդակցվելու նպատակով:

Ընտանիքի անդամների վկայությամբ՝ տան նախկին մեծերից մեկը՝ Վանո Նավասարդյանը, սկզբում քրիստոնեությանը լուրջ չի վերաբերվել, սակայն օրերից մի օր անասնապահ մարդը դաշտում մեծ փորձանքից է ազատվում, որից հետո երազ է տեսնում` հրեշտակն իրեն հանձնարարում է պահպանել Ավետարանը. այդ ամենից հետո Վանո Նավսարդյանը դառնում է մեծ հավատավոր և անկախ իր զբաղվածությունից՝ օրվա ընթացքում աղոթք անելու ժամանակ գտնում է, իսկ երիտասրդներին հաճախ դիտողություն անում, որ գեթ մեկ րոպե աղոթքին ժամանակ չեն հատկացնում:

Տարիներ առաջ Նավասարդյանները մատուռի տանիքում չորացրած խոտ են պահելիս լինում: Մի օր խոտն անսպասելիորեն հրդեհվում է: Սակայն երբ հրդեհը հասում է մատուռի ծածկի գերաններին, կրակը մարում է:

Մի քանի տարի առաջ մատուռի տարածքը կարգի բերելիս՝ ընտանիքի անդամները որոշել են այնտեղ պահվող հին թղթերը հանել և այրել: Հրեշտակը երևացել է ընտանիքի դստեր երազում և ասել, որ նման բան չանեն. թղթերը մինչ այսօր պահպանվում են մատուռի ներսում:

Մի քանի տարի առաջ հարևան Հարթավան գյուղից մի ընտանիք ծանր ավտովթարի է ենթարկվում. բարեբախտաբար մարդկային կորսուստներ չեն լինում: Դեպքից հետո այդ տան անդամներից մեկը երազ է տեսնում, ինչը նրանց ուղղորդում է Եղիպատրուշի Վանականից վանական մատուռը. մինչ այսօր ընտանիքը տարվա մեջ մի քանի անգամ ուխտի է գնում այնտեղ:

Մհեր Համբարձումյան