Ուզում են գործող նախագահ Սերժ Սարգսյանին փոխարինել իրենց Սերժ Սարգսյանով. Հրանտ Մարգարյան

-Բարի երեկո պարոն Մարգարյան, շնորհակալ եմ մեր հրավերն ընդունելու համար: Պարոն Մարգարյան դուք եւս , ինչպես տարբեր քաղաքական գործիչներ, անկախության մասին խոսելիս, այն անվանում եք գերագույն արժեք, բայց նաեւ ձեր կուսակիցների, տարբեր քաղաքական գործիչների, փորձագետների կարծիքով, վերջին տարիներին առավել քան վտանգված է Հայաստանի ինքնիշխանությունը, անկախությունը՝ հաշվի առնելով Եվրասիական տնտեսական միությանը , Մաքսային միությանը Հայաստանի անդամակացությունը: Դրան զուգահեռ, ոչ միայն ոչ իշխանական ուժերի , այլեւ ընդհանրապես քաղաքական ուժերի արտաքին քաղաքականության օրակարգից Եվրամիության հարցը դուրս է մղվել: Այդքան կարեւոր չէ, թե՞ այնուամենայնիվ այնքան էլ վտանգ չի ներկայացնում:

– Նախ ես էլ իմ հերթին շնորհավորում եմ անկախության տոնը: Այն հարցը, որին անդրադառնում եք դուք, դրա մեջ ես լուրջ վտանգ չեմ տեսնում: Իհարկե ամեն ինչի մեջ վտանգ կա, եթե մենք զգոն չլինենք, ճիշտ պայմանագրեր չստորագրենք, ճիշտ ընթացք չտանք Եվրասիական միությանը մեր անդամակցության հարցին այն եւս կարող է վտանգավոր դառնալ: Այլապես ես կարծում եմ, նախընտրելի կլիներ, որ Հայաստանը ոչ 100 տոկոսով Եվրասիական միությանը մաս կազմեր , ոչ էլ Եվրամիությանը մաս կազմեր: Բայց եթե դա հնարավոր չէր, կարծում եմ, մենք ուրիշ ելք չունեինք, բացի այն, որ Եվրասիական Միությանը մաս կազմեինք:

– Ինչու ելք չունեինք: – Որովհետեւ ՝ մեր երկիրը դեռ պատերազմի մեջ է: Մեր երկիր դեռ ունի անվտանգության խնդիրներ: Մեր երկիրն ունի էներգետիկ լուրջ պրոբլեմներ, որոնք այլապես, այլ ընտրությամբ իրենց լուծումը չէին գտնի: Երկրորդ՝ ըստ էության շատ մեծ տարբերություն չկա այդ երկու միությունների մեջ: Առնվազն այն, ինչ որ թղթի վրա է գրված, այն ինչ փաստացի գոյություն ունի: Դրա համար ես կարծում եմ, որ եթե քաղաքական ուժերն էլ այդպես են վերաբերվել, պատճառն այն է, որ զգացել են, որ սա տրամաբանական լուծում է եւ դա անկախության զիջում չէ: Աշխարհը գնում է ինտեգրացման, համարկման ուղիով եւ մարդիկ փորձում են միասնաբար ելքեր գտնել դժվարությունները հաղթահարելու: Կարծում եմ, որ բնական ընթացք է նաեւ մեր երկրի համար:

– Այսինքն մենք այլ ելք չունեինք, քանի-որ անկախությունից ի վեր , ամբողջ 23 տարիների ընթացքում, իշխանությունների վարած քաղաքականությունը տարել է նրան, որ մեր բոլոր ռազմավարական նշանակության օբյեկտները, ամեն ինչ հանձնել ենք Ռուսաստանին եւ այլեւս ոչինչ չունե՞նք անելու:

– Ես դա չէի ակնարկում: Ես անվտանգությունն էի ակնարկում, նաեւ շեշտեցի, որ մենք պատերազմի մեջ ենք: Պետք է նկատի ունենանք, որ արեւելքից եւ արեւմուտքից, այսօր Հայաստանի դեմ թշնամաբար տրամադրված հարեւաններ ունենք, որոնցից մեկի հետ ուղղակի պատերազմի մեջ ենք: Մյուսն էլ իր կողմից շրջափակելով Հայաստանը պատերազմական գործողության մեջ է մեզ հետ: Մենք այս պայմանների մեջ ենք եւ այս պայմանները մեզ մտածել պետք է տան, բոլորս պետք է մտահոգվենք երկրի անվատանգության հարցերով:

– Պարոն Մարգարյան, իշխանությունները նույն կերպ, անվտանգության խնդիրներով են բացատրում, Եւրասիական միություն մտնելը: Բայց գոնե վերջին մեկ տարվա ընթացքում, ընդամենը ամիսներ առաջ, վտանգված է եղել հայ-ադրբեջանական սահմանը: Ինչպիսի դեպքեր տեղի ունեցան Հայաստանի սահմանին, Ղարաբաղում ինչեր են տեղի ունենում: Այս ընթացքում, կարելի է ասել , առավել քան վտանգված է եղել, եւ այս ընթացքում Ռուսաստանը սպառազինություն է անընդհատ վաճառում Ադրբեջանին, դա համարելով բիզնես, եւ Ռուսաստանը կամ ՀԱՊԿ-ը որեւէ արձագանք չունեցավ:

– Կարծում եմ չպետք է գույներն այնքան խտացնենք, որ իրականությունից կտրվենք: Ես մի քանի շեշտադրումներ կանեմ, որպեսզի ճիշտ հասկացվի: Մենք մաս ենք կազմելու Եվրասիական միությանը, բայց դա չի նշանակում, որ մենք այլեւս ոչինչ չպետք է անենք եւ մեր հույսը դնենք Եվրասիական միության վրա: Ես երեկվա իմ խոսքի մեջ մի նախադասություն ասացի. այսօրվա ամենամեծ վտանգը հենց այդ երկու հարեւանների հարաբերությամբ մենակ մնալու մեջ է: Այսինքն կա այդ հավանականությունը, որ լինելով Եվրասիական միության մեջ՝ այնուամենայնիվ մենակ մնանք: Դա պետք է նկատի ունենանք եւ պետք է գիտակցենք, որ այո, մենք պետք է սեփական ուժի վրա ճիշտ հաշվարկ անենք: Խոսքիս մեջ ասել էի նաեւ , որ մենք ունենք մեզ եւ մեր միասնականությունը:

– Հասկացա, բայց մենք ապավինում ենք մեկին, որը չի արտահայտում որեւէ կարծիք: – Պետք է ապավինենք մեզ եւ մեր միասնականությանը, բայց այդ դաշինքի ընտրությունը մեզ կարող է տալ հնարավորություն, լուծելու մեր անվտանգության հարցը : Մյուս պարագայում մենք չունենք այդ հնարավորությունը:

– Չնայած, որ Հայաստանը այս դեպքերի կապակցությամբ չդիմեց ՀԱՊԿ-ին այդ կառույցը չպե՞տք է արձագանքեր

– Բնականաբար պետք է արձագանքեր: Մեր պահանջը պետք է լինի, որ արձագանքի:

– Վերադառնանք ներքաղաքական կյանքին. Ոչ իշխանական ուժերը, այդ թվում դուք մինչեւ վերջերս, երբ դեռ չկար նոր կառավարությունը, հիմնականում շեշտը դնում էիք այն բանի վրա, որ տնտեսությունը լուրջ խնդիրներ ունի, սոցիալ-տնտեսական վիճակը վատ է երկրում, պետք է կառավարություն փոխել եւ այլն: Բայց այսօր , երբ մենք գնում ենք Եվրասիական միություն, Ռուսաստանն այսօր լավ վիճակում չէ, Ռուսաստանի տնտեսության վերաբերյալ լավ կանխատեսումներ չկան: Նույնիսկ ստանգնացիոն վիճակ են կանխատեսում հաջորդ տարվա համար: Ոչ իշխանական ուժերը, մի կողմից ասում են, վատ է, Սահմանադրական փոփոխություններն էսօր առաջնահերթ չեն, մյուս կողմից մենք գնում ենք, միանում Եվրասիական տնտեսական միությանը, որի հիմնադիր երկիրն այսօր վատ վիճակում է, պատժամիջոցներ են կիրառվում, ճի՞շտ է, նորմա՞լ է սա:

– Ես կարծում եմ, հարցին շատ պարզունակ ձեւով ենք նայում: Այդ տնտեսական միությանը մեր միանալը Հայաստանին տալիս է մեծ հնարավորություն իր տնտեսության մեջ բեկում մտցնելու համար: – Կարտոֆիլ վաճառելո՞վ, եթե այնտեղ գյուղատնտեսությունը վատ է: Այսինք մեր արտաքին քաղաքականությունը կարտոֆիլ վաճառելով պետք է զբաղվի:

– Ես հավատացած եմ, որ մեր ժողովուրդը ընդունակ է այս առիթը լավագույն ձեւով օգտագործել: Մենք կարող ենք դառնալ՝ մեր չափի հասկացողությամբ, համեմատության իմաստով, շատ մեծ դերակատար այդ տնտեսության մեջ: Կապերի առումով, հնարավորությունների առումով, մյուս երկրների համար հենարան, միջնորդ դառնալու առումով: Ստեղծվել է մեծ հնարավորություն տնտեսության մեջ բեկում մտցնելու եւ առաջընթաց ունենալու՝ անկախ նրանից, որ Ռուսաստանն այսօր ունի դժվարություններ: Գուցե հենց այդ դժվարությունները որոշ կարելիություններ կարող են ընձեռել մեզ, որը մենք պետք է կարողանանք ճիշտ ձեւով օգտագործել: Նորից եմ կրկնում պայմանագրերն ինձ ամբողջությամբ ծանոթ չեն, ինչպես ասում են սատանան մանրամասների մեջ է, պետք է նախ տեսնել այդ ամբողջ թղթածրարը եւ հետո վերջնական դիրքորոշում որդեգրել:

– Զուգադիպությո՞ւն է այն, որ հոկտեմբերի 10-ին, երբ նշանակված է Հայաստանի Եվրասիական տնտեսական միության անդամակցությունը, ոչ իշխանական ուժերը հանրահավաք են հրավիրել:

– Կարծում եմ անզգույշ են եղել, ճիշտ օր չեն ընտրել, որովհետեւ միջազգային հանրային կարծիքը դա ուղղակի կկապի այդ ստորագրության հետ. բոլորը կտեսնեն, որ ստորագրվեց պայմանագիր, եւ նույն օրը ընդդիմությունը ցույց արեց: – Միգուցե այդպես համ մեխին են խփում համ նալի՞ն

– Գուցե, բայց դա արդեն վատ բան է: Եթե քաղաքական ուժերը չեն կարողանում հստակ կեցվածքներ ունենալ եւ իրենց կեցվածքներին տեր դառնալ մինչեւ վերջ, փորձում են զուգադիպություններն օգտագործել, դա շատ վատ է: Բայց ես կարծում եմ, որ դա պարզապես օրվա անզգույշ ընտրություն է, որը կարող է սխալ մեկնաբանություն ստանալ, որից մենք չենք շահի:

– Պարոն Մարգարյան, ինչո՞ւ միացաք քառյակին. հանուն ինչի, ընդդեմ ինչի: Այնպիսի տպավորություն էր, որ քառյակը ձեւավորվեց Տիգրան Սարգսյանի հրաժարականը պահանջելու համար: Ի՞նչն էր միանալու պատճառը:

– Կար Հայաստանում մի մթնոլորտ, ուր իշխանությունները իրենց պահում էին շատ գոռոզ, ոչ մի հարց նույնիսկ քննության նյութ չէին դարձնում: Շփացածության այդ երեւույթը, բոլորին մղեց, որ լինեն կողք-կողքի: Մենք կողք-կողքի եկանք հստակ ծրագրով: – Նկատի ունեք մասնավորապես կառավարությանը:

– Մենք կողք – կողքի եկանք հստակ պայմանավորվածությամբ, որ սա կոնկրետ հարցերի շուրջ համագործակցություն է : Ոչ դաշինք է, ոչ ճակատ է, ոչ քաղաքական նոր միավորում , այլ կոնկրետ հարցերի շուրջ համագործակցություն է ընդդիմադիր կուսակցությունների միջեւ: Այս երեւույթը, որն առաջին իսկ օրը գիտակցաբար ամրագրվեց բոլորի կողմից, որոշները փորձում են ծուռ հայելու մեջ ցույց տալ: Իրականության մեջ ոչ մի ժամանակ, այդ համագործակցությունը, հեռահար նպատակներ չի հետապնդել, այլ փորձել է հաջողել կոնկրետ ծրագրեր: Այդ կոնկրետ ծրագրերից մեկը նաեւ Տիգրան Սարգսյանի կառավարությանը անվստահություն հայտնելն էր, որը մենք նախապես արել էինք առանձնաբար: Հետագայում նույնը փորձեցինք անել քառյակով:

– Այսինքն, ինչ որ իմաստով քառյակի միավորման նպատակը դա էր, հետո ձեւակերպում տվեցին 12 կետերին: – Դա առանձին հարց է եղել: Ինչ որ ժամանակ եղել է կուտակային կենսաթոշակի հարցը:

– Հիմա գո՞հ եք, այս կառավարությունը ընթացք տալի՞ս է, գոռոզ չէ՞:

– Չեմ ասի, որ լավ է, բայց հարաբերությունների մի քիչ տարբեր մշակույթ (մոտեցում)կա: 12 կետի գնահատականը, որ մենք տանք, հենց դրա մասին կվկայի: Կվկայի, թե այս կառավարությունը ինչքանով է լավ, ինչքանով լավ չի:

– Պարոն Մարգարյան, որքան հիշում եմ քաղաքական ուժերը , ինչպես եւ քաղաքական առանձին գործիչներ միշտ բողոքում են, թե Հայաստանում քաղաքական դաշտ չկա, չի կայանում, սկզբունքներ չկան, արժեքներ չկան, բայց արդյո՞ք դրանում մեղավոր չեն այդ նույն քաղաքական ուժերը, քաղաքական գործիչները, ովքեր ավիրում են: Բացատրեմ ինչու: Ըստ էության միավորումները տեղի չեն ունենում, գաղափարների հիման վրա: Հիմա պատեհապաշտ խմբավորումներ են ստեղծվում, հետո էլ ասում են քաղաքական դաշտ չկա: Ոնց է հնարավոր առանց գաղափարների, ինչ որ հարցերի շուրջ, թղթից կպցրած հարաբերություններ են ստեղծվում, հետո երբ որ բաժանվում են, տարաձայնություն է ստեղծվում, սկսում են միմյանց հայհոյել՝ ասել դավաճան են, ծախված են իշխանությանը: Այսօր ձեզ են մեղադրում, վաղը մյուսներին կմեղադրեն:

– Գիտեք դա ինչի է նման..երբ գողն ասում է բռնեք գողին, որպեսզի ինքը` իրական գողը չնկատվի, բայց եկեք այդ մասին չխոսենք: Ինչ որ ասում եք իրականություն է, բայց այդ իրականությունը ես մի փոքր այլ կերպ եմ տեսնում: Վերջ ի վերջո մեր ընտրությունների ժամանակ քաղաքական կուսակցությունների մերկությունը ամբողջությամբ երեւում է: Երեւում է այն առումով, որ ոչ մի քաղաքական կուսակցություն անհրաժեշտ որակով մարդուժ չունի, նույնիսկ հանձնաժողովներում իրենց շահերը պաշտպանելու իմաստով: Այսինքն, բոլոր կուսակցություններն էլ, ժողովրդին քաղաքականորեն կազմակերպելու հարցում թերացած են: Սա առաջին: Նույնիսկ կուսակցությունները հաճախ գաղափարի , ծրագրի շուրջ չի որ ձեւավորվել են: Ինչ վերաբերում է սահմանադրության հարցին…

– Եթե անկեղծ` որքան պորտֆել է ստանալու Դաշնակցությունը:

– Ձեզ պետք է հիասթափեցնեմ` ոչ մի: Ինչն է հետաքրքիրը, մինչեւ այս պահը, մենք ոչ մի խոսակցություն չենք ունեցել իշխանությունների հետ, նույնիսկ Սահմանադրության հարցի վերաբերյալ: Միակ կոնտակտը, որ ունեցել ենք, եղել է Գագիկ Հարությունյանի բացատրական ծրագիրը, որ մեր ակտիվի համար նա կազմակերպեց: Թե իրենց հանձնաժողովը ինչ է մտածում Սահմանադրության փոփոխության հայեցակարգային հիմադրույթները ճշտելու վերաբերյալ: Ինչը խոսում էր ընթացքի մասին, ոչ թե ավարտված հարցի մասին: Դա եղել է միակ քննարկումը, բայց որ մենք ուզում ենք Սահմանադրությունը փոխվի եւ ունենք սեփական տեսակետ, թե ինչպես պետք է փոխվի, որ մեր կողմից ընդունելի լինի, ոչ թե ունենք երեկվա օրվանից, այլ 91 թվականից սկսյալ: 91 թվականից սկսյալ Խորհրդարանական կառավարման անցնելու պահանջ ենք ունեցել: Նույնիսկ Սահմանադության տարբերակ ենք մշակել այն ժամանակվա ընդդիմադիր ուժերի հետ միասին եւ ներկայացրել: Այսինքն մենք մեկ օրից մյուսը գյուտ չենք արել, սա 90-91 թվականից սկսյալ մինչ օրս մեր կուսակցության հիմնական պահանջն է եղել : Նույնիսկ մեկ-երկու տարբերակ ենք ներկայացրել, թե խորհրդարանական Հայաստան ասելով ինչ ենք հասկանում: Այսօր էլ մենք ունենք սեփական հիմնավորված տեսակետ: Եվ մեր այդ սեփական տեսակետով պետք է գնանք բանակցությունների, պետք է գնանք քննարկումների: Եվ եթե բավարարվի մեր մոտեցումը, մենք կողմ կլինենք Սահմանադրության փոփոխությանը: Եթե չբավարավի` կլինենք դեմ:

– Կառավարության ձեւավորումից առաջ, Ազգային ժողովի տարբեր կուսակցություններ, հանդիպում էին Սերժ Սարգսյանին եւ խորհրդակցում: Ես հիշում եմ, երբ Դուք դուրս եկաք, ասվեց, որ Դաշնակցությունը որոշ պահանջներ է դրել, եւ պահանջներից մեկը հենց Սահմանադրական փոփոխություններն էին: Մյուս պահանջնե՞րը որոնք էին:

– Մեր հայտնի 7 կետն էր:

– Եթե երեքը կատարվի, նորմա՞լ է:

– Բնականաբար այդ 7 կետը մեզ համար վերջնագիր չի: Այդ 7 կետը մեզ համար տրամաբանված ընդհանրությունն է, որ երկրի մեջ կարող է փոփոխություն բերել: Եվ արդյունքը ոչ թե ի շահ Դաշնակցության է լինելու, այլ ի շահ ժողովրդավարությանը, ի շահ պետականությանը, ի շահ ժողովրդի: Եվ այդ պահանջներին որ ներկայացրել ենք, ժամանակին շատերը միացան: Այդ պահանջները մենք ժամանակին ներկայացրել ենք նախագահին, եւ ի զարմանս մեզ մեծ մասն ընդունվեց, բայց հարցը շարունակություն չունեցավ, որովհետեւ կար առաջարկություն մեզ կառավարություն մտնելու, իսկ մենք չէինք ցանկանում:

– Պարոն Մարգարյան, հաշվի առնելով, որ քաղաքական դաշտը այնուամենայնիվ ապականված է, գաղափարների պայքարը չկա, կուսակցությունները գաղափարների հիման վրա չեն ստեղծվում, հիմա, երբ սահմանադրական փոփոխությունների վերաբերյալ քննարկումներ են լինում, հայտնի է, ոչ իշխանական այդ ուժերի կարծիքը, որ այսպիսով, այս քայլին գնալով Սերժ Սարգսյանը, իշխանությունները եւս մեկ անգամ փորձում են վերարտադրվել արդեն Ազգային ժողովում մեծամասնություն լինելու եւ Ազգային ժողովում նախագահի պաշտոնը զբաղեցնելու ձեւով: Դուք ասում եք, որ սա վերարտադրման խնդիր չի լուծում: Հիմա այս քաղաքական համակարգը հաշվի առնելով, օրինակ, եթե լինի 100 տոկոսանոց համամասնական կամ խորհրդարանական մոդելին անցնենք, ինչքանո՞վ է հարցը լուծվելու: Եթե ասում են, օլիգարխներ, միլիոնատերեր չընտրվեն, Դաշնակցույթունն էլ չէ՞ մի քանի մեծահարուստների` Արամայիս Գրիգորյան եւ այլն, տեղ տվեց առաջին տասնյակում, իսկ գաղափարակիր ընկերները դուրս մնացին՝ ինչ տարբերություն:

– Նախ` Սահմանադրական փոփոխություն նշանակում է իշխանության վերարտադրությո՞ւն, թե ոչ: Հետաքրքիր մի վիճակ է: Այս իշխանությունները , ինչ որ առումով 14 տարի, ինչ որ առումով, 24 տարի ` վերարտադրվում են: Ո՞ր Սահմանադրությամբ: Այսօրվա Սահմանադրությամբ չէ՞: Այսօրվա Սահմանադրությամբ իշխանություններ երկու անգամ վերարտադրվել են: Հաջորդ Սահմանադրությունը կարո՞ղ է ապահովել իշխանությունների վերարտադրությունը, այո՛, բայց կարող է նաեւ չապահովել: Ձուկը ջրում ինչի մասին ենք վիճում : Եթե մենք դրական մարդիկ ենք եւ այլ նպատակ չենք հետապնդում որն է տրամաբանությունը. գնանք մեր առաջարկություններով, ասենք, չորս ընդդիմադիր քաղաքական ուժերս այս պահանջն ենք ներկայացնում, կընդունես ` փոփոխությունների հետ ենք, չես ընդունի՝ դեմ ենք փոփոխություններին: Մենք սա չենք արել, ասե՞մ ինչու չենք արել: Էստեղ է, որ իրենք ազնիվ չեն: Իրենք տեսել են, որ իշխանության մակարդակով, կա մի բաց, ստեղծվել է մի բաց: Իրենց թվում է, որ մի բաց է ստեղծվել: Հաջորդ նախագահական ընտրություններին տեսնում են պոտենցիալ թեկնածու, ընտրվող թեկնածու գոյություն չունի: Հավանական են համարում, որ իրենց թեկնածուն, այս ամայության մեջ հնարավորություն կունենա ընտրվելու: Մոռացան իրենց 12 թվականի ասածները, մոռացան այսքան տարիներ համակարգային փոփոխությունների վերաբերյալ իրենց ասածները: Մոռացան վերջապես, որ Ազգային ժողովի ընտրությունը 2017 թվականին է տեղի ունենալու, նախագահական ընտրությունը 2018-ին: Մոռանում են այս ամենը, եւ փորձում են խնդիրը ցույց տալ ծուռ հայելու մեջ: Չեն կարողանում ժողովրդին ասել` ժողովուրդ մենք Սերժ Սարգսյանին ուզում ենք փոխարինել մեր Սերժ Սարգսյանով, բայց երկրի մեջ, ոչ մի փոփոխություն չպետք է լինի:

– Ով է իրենց Սերժ Սարգսյանը:

– Իրենցից հարցրեք: Ես բարոյական չեմ համարում իրենց տեղը հայտարարություն անել: Բայց ես էլ գիտեմ, Դուք էլ գիտեք, բոլորն էլ գիտեն` իրենց ուզածը Սերժ Սարգսյանին իրենց Սերժ Սարգսյանով փոխելն է , առանց երկրում փոփոխություն մտցնելու: Դրա համար էլ դեմ են Սահմանադրության փոփոխություններին, որովհետեւ իրենք մտածում են, Ազգային Ժողովի ընտրություններին շանս չունեն հաջողելու, իշխանությունը կվերարտադրվի Ազգային ժողովի ընտրություններում: Իրենք այդպես են մտածում: Բայց նաեւ մտածում են, հոգ չի, եթե նախագահական ընտրությանը մեր Սերժին բերենք նախագահ, առնետավազք է տեղի ունենալու, այսինքն Ազգային Ժողովի մեծամասնությունը փոխվելու է առնետավազքի արդյունքում, այսինքն` ի՞նչ, ոչինչ չփոխվեց էս երկրում: Այսինքն նույն մարդկանց վրա , որ այսօր Սերժ Սարգսյանն է հենվում, վաղն էլ ընդդիմության Սերժը պիտի հենվի: Ի՞նչ ենք անում մենք սրանով, մեր երկրին ծառայությո՞ւն ենք մատուցում: Մենք հայրենասե՞ր ենք: Մենք գաղափարական մարդի՞կ ենք, թե ուղղակի առիթից ենք ուզում օգտվել: Մենք էլ ուզում ենք առիթից օգտվել եւ երկրի մեջ հիմնական փոփոխություններ մտցնել, որ երկիրը իսկապես ժողովրդավարական դառնա: Մյուս հարցը` Ազգային Ժողովում, եթե միայն համամասնականն ենք նկատի ունենում` կա 90 համամասնական եւ 41մեծամասնական: 90 համամասնականի մեջ հանրապետականը փոքրաթիվ է՝ մեծամասնություն չի: Ուրեմն, եթե մենք կարողանում ենք հասնել 100 տոկոսանոց համամասնական ընտրակարգի, կարողանում ենք ընտրական օրենսգիրքը փոխել…

-Հասկանում եմ, էլի փողատերերին, օլիգարխներին բերելո՞ւ են լցնեն, որովհետեւ ֆինանսական հարցեր են լուծում:

-Իմ խնդիրը դա չէ: Խնդիրն այն է, որ իշխանությունը չվերարտադրվի: Իմ խնդիրը այն չի, որ ես որեւէ մեկի համար արհեստական արգելք ստեղծեմ, որ գա Ազգային Ժողով: Օրենքը չի ասում, որ եթե մարդը հարուստ է չի կարող գալ Ազգային ժողով: Ամբողջ աշխարհում է այդպես: Եթե հարցեր կան օրենքով է պետք այդ հարցերը կարգավորել: Խնդիրն ինչ է: Եթե այսօրվա դրությամբ, որտեղ այս իշխանությունները վերարտադրվել են, համամասնական ընտրակարգով գործող քաղաքական ուժը փոքրամասնություն է, ուրեմն վաղն ինչպես է լինելու, եթե 100 տոկոս համամասնական լինի: Դե չորսով գնանք պահանջենք 100 տոկոս համամասնական: Բայց մենք չենք ուզում, որովհետեւ մտածում ենք, այդ 41 մեծամասնականն էլ, երբ որ նախագահը փոխվի մեկը մյուսից առաջ կընկնի նոր Սերժ Սարգսյանին մոտ տեղավորվելու համար: Իրենք այս երկրի մեջ փոփոխություն չեն ուզում:

-Ես կարծում եմ ոչ իշխանական այդ ուժերից որեւէ մեկը ազնիվ չի, որեւէ մեկը այդպես չի ուզում, եթե ուզեին, Նախագահական ընտրություններին, թեկնածու կառաջադրեին, կմիավորվեին թեկնածուի շուրջ:

– Ինձ առաջարկել են, բայց ես ինչո՞ւ անեմ : Ինչո՞ւ Սերժ Սարգսյանին փոխարինեմ, մեկ ուրիշ Սերժ Սարգսյանով, եթե երկրի մեջ վիճակ չի փոխվելու: Ես ասում եմ եկեք երկրի մեջ հիմնական հարց լուծենք:

– Լավ , ասում եք կառավարությունը վատ է աշխատում, ձախողում է, տնտեսությունը վատ վիճակում է: Իշխանությունն էլ ասում է, վա՞տ է, եկեք պատասխանատվություն վերցրեք ու մեզ հետ հավասար կիսեք պատասխանատվությունը:

– Մենք պատրաստ ենք պատասխանատվություն վերցնել, բայց ոչ կոալիցիա կազմելով:

– Կոալիցիա չկազմեք, բայց վերցնե՞ք նախարարական պորտֆել:

– Ոչ: Կոալիցիան այն ժամանակ արժեք ունի, երբ կա իրական հիմք: Ե՞րբ է կազմվում կոալիցիա: Երբ քաղաքական ուժը չունի մեծամասնություն Ազգային Ժողովում, պարտավորվում է, մեկ այլ քաղաքական ուժի հետ կոալիցիա կազմել, որպեսզի միասնաբար մեծամասնություն ունենան: Եվ որովհետեւ դա Հայաստանում երբեք չի եղել եւ միշտ իշխող քաղաքկան ուժն է ունեցել մեծամասնություն, հետեւաբար մինչեւ օրս ձեւավորված կոալիցիաները, ինչ որ իմաստով ձեւական են եղել:

– Բա ինչո՞ւ գնացիք կոալիցիա այն ժամանակ:

– Որովհետեւ կա էլի մեկ հարց, որն է ճիշտ՝ կամ ամեն ինչ կամ ոչի՞նչ: Թե եթե կարելի է ինչ որ ձեւով ազդել, պետք է փորձել ազդել:

– Պարոն Մարգարյան, եթե իշխանությունը ասի` կոալիցիա չեք ուզում մտնել` լավ, եկեք կառավարությունում տեղեր վերցրեք…

– Բայց ինչո՞ւ, ի՞նչ ծրագրեր իրականացնելու համար:

– Ասում եք վատ է երկրի վիճակը: Տնտեսության վիճակը փոխվի:

– Ես ասում եմ, թող փոխվի տնտեսական քաղաքականությունը , եւ ոչ թե այսինչ նախարարի անունը փոխվի դառնա այնինչ նախարար:

– Այո, բայց քառյակի, որին դուք միացել եք, նպատակը դա էր: Ընդ որում դուք էլ եք ասել, երբ ձեզ մեղադրում էին, իշխանությունների հետ համագործակցելու, ծախվածության, դավաճանության մեջ, Դուք ասել էիք. մեղադրողները թող անկեղծանան եւ ասեն, որն է իրենց նպատակը, իրական նպատակը որն է:

– Ասացի որն է իրական նպատակը:

– Դա էլ միանշանակ չի, այնտեղ տրոհված է՝ մի մասը մեկին է տեսնում նախագահ, մի մասը մեկին է տեսնում, այնտեղ կարծեմ երեք թեկնածու կա՝ չորս:

– Ոչ, սխալվում եք, մեկ տարի առաջ Լեւոն Տեր Պետրոսյանն ասել էր` մենք մեր Իվանիշվիլուն պետք է գտնենք:

– Հիմա գտե ՞լ է

– Այո: Այսինքն չի կարելի մատի ետեւում թաքնվել:

– Այսինքն ասել է, որ չուզեցի՞ք ԲՀԿ- ի ձեռքին գործիք լինել:

– Մենք երբեք որեւէ մեկի ձեռքին գործիք չենք եղել եւ չենք էլ լինի: Մոռացեք դա: Դաշնակցությունն այն կուսակցություն չի, որ որեւէ մեկի ձեռքին գործիք դառնա: Նման բան պատմության մեջ չի եղել ու չի լինի: Դա բացառված է, անկախ նրանից թե ովքեր կներկայացնեն Դաշնակցությունը:

– Պարոն Մարգարյան եռյակի հավաքին, Ձեր կարծիքով, հրաժարականի պահանջ կդրվի՞ թե ոչ, եւ կամ` ո՞ւմ հրաժարականի պահանջը կդրվի:

– Ես կարծում եմ, իրենք հայտնվել են անել վիճակում, որովհետեւ տրամաբանությունն ասում է` 12 կետանոց պահանջը ուղղված է վարչապետին, վարչապետն է գործադրողը: Ճիշտ է, այս երկրի մեջ, միայն վարչապետը չի, նաեւ նախագահն է՝ հասկանում եմ: Բայց առնվազն, պետք է վարչապետից սկսել: Իրենք չեն անի այդ բանը:

– Իրե՞նք` Բարգավաճ Հայաստանը եւ ՀԱԿ-ը: Այսինքն չե՞ն պահանջի կառավարության հրաժարականը:

– Կրկնում եմ, իրենք հայտնվել են անել վիճակում եւ իրենց համար փրկություն է Սահմանադրությունը: Դրա համար իրենք թիրախ կդարձնեն Սահմանադրության փոփոխությունները: Մինչեւ սահմանադրական փոփոխությունները ճշտվելու են հայեցակարգային հիմնադրույթները հոկտեմբերի 15-ին, այսինքն մարդիկ չեն էլ ուզում կարդալ, թե դա ինչ է, որպեսզի կարողանան գիտակցաբար հակադրվել:

– Կարե՞լի է ասել, որ այնուամենայնիվ իշխանությունը խաղն այնպես տարավ, որ ոչ իշխանական ուժերին տանի փակուղի:

– Ընտանիքից սկսած մինչեւ ընկերություն, մինչեւ ավելի մեծ բաներ ազնվությունն ու անկեղծությունը հիմնականն են հարատեւության համար: Մենք առաջին օրվանից ասել էինք` կոնկրետ հարցերի շուրջ պայմանավորվում ենք, կոնկրետ հարցերի շուրջ համագործակցում ենք: Այս պայմանը խախտված է: Ասում ենք եկեք Սահմանադրության հարցով պատրաստենք մեր առաջարկությունների փաթեթը, այդ փաթեթով ներկայանանք: Չի՞ ընդունվի այդ փաթեթը, բոլորս միասին դեմ լինենք: Ես ենթադրում եմ, որ իրենք մտավախություն ունեն, որ կընդունվի: Իրենք վախենում են լավ բանից: Ես երանի կտայի, որ այնպիսի երկիր լինեինք, որ մեր ներսում էլ լավ բաներ տեղի ունենային, որ մեր քաղաքական ուժերն էլ կարողանային վեր բարձրանալ իրենց կուսակցական շահերից եւ կարողանային պահանջել մի բան, որից այս երկիրը, ժողովուրդը կշահի: Իրենք իրենց գոտկատեղից վեր բարձրանալ չեն կարողանում:

– Ձեր կուսակցության որոշ անդամներ Ազգայի Ժողովում ասել են, որ եթե հանրահավաքին չենք մասնակցում, սա դեռ վերջը չի: Հնարավոր է եռյակի հետ համագործակցություն: Բայց նույն ՀԱԿ -ի անդամները ձեզ ասում են դավաճաններ : Ասում են, եկեք Ծառուկյանին հնարավորություն տանք, եթե լավն է, բռավո, եթե ոչ աղբանոց, ախքանոցը միշտ կա: Հիմա ձեզ, այսպես ասած, նետում են աղբանոց քաղաքական աղբանոց…

– Իրենք են աղբի մեջ , ո՞նց կարող են մեզ նետել: Հարցն այն է, որ մենք քառյակի նիստում, փոխադարձ հարգանքի մթնոլորտում, քննարկել ենք այդ հարցը եւ որովհետեւ Սահմանադրության հարցով տեսակետները փոխվեցին որոշվեց, որ այս հանրահավաքին Դաշնակցությունը չի մասնակցի: Դա եղել է հարգալից պայմանավորվածություն, որի մասին անմիջապես հայտարարվեց քառյակի նիստից հետո: Դրանից հետո, սակայն, սկսվեց մի ցեխարձակում, որն ինձ հիշեցրեց 97 թվականին Հայաստանում հատուկ ուժի ձեռագիրը` մարդկանց պիտակավորելու, վարկաբեկելու, ճնշելու, ահաբեկելու, բանտարկելու ոճն էր:

– Բայց Դուք գիտեի՞ք չէ այդ ամենը:

– Գիտեինք, բայց նաեւ կարծում էինք, որ վերջապես էս անտեր կենսափորձը, փորձը մարդկանց մեջ փոփոխություն է առաջ բերում: Նույն ոճը առնվազն չպետք է նորից գործածվեր:

– Նրանք էլ ասում են, Դաշնակցությունը կարեւոր պահերին թռնում է:

– Դաշնակցությունը կարեւոր պահերին միշտ առաջին գծում է եղել: Հակառակ իրենց, որ թռնում են: Չենք գնացել տանը նստել, իսկ ժողովրդին ուղարկել մայդան: Երբ պատերազմ է եղել առաջին գծում ենք եղել, երբ վտանգ է եղել, էլի առաջին գծում ենք եղել:

– Բայց էդ մայդան գնացողների հետ նստեցիք նույն սեղանի շուրջ նաեւ :

– Այո, կոնկրետ հարցերի շուրջ համագործակցել ենք, որովհետեւ մեր ազգի մեջ, մենք չենք կարող թշնամիներ փնտրել:Մենք պարտավոր ենք իրար հետ աշխատել , ուրիշ ելք չկա:Սա է մեր քաղաքական դաշտը` մի կողմից Սերժը, մյուս կողմից Լեւոնը, Գագիկը..

– Ռոբերտ Քոչարյանին մոռացաք: Ժամանակին նրա քաղաքական հենարանն էիք:

– Մենք նրա քաղաքական հենարանը չենք եղել: Նրա քաղաքական հենարանը եղել է Հանրապետականը:

– Այնուամենայնիվ Դաշնակցությունը սատարում էր ընտրություններին եւ ակտիվորեն աջակցում : Ռոբերտ Քոչարյանը, ով, կարծիքներ կան, այս օրերին հայտ է ներկայացնելու քաղաքական ասպարեզ վերադառնալու, առաջադրվելու, Սահմանադրական փոփոխությունների վերաբերյալ իր բացասական կարծիքն է հայտնել: Փաստորեն Դուք եւ Ռոբերտ Քոչարյանը ում սատարել եք, այսօր բարիկադների հակառակ կողմերո՞ւմ եք գտնվում: Շատերին է այս հարցը հետաքրքրում` եթե Քոչարյանը որոշի մտնել քաղաքականություն եւ առաջադրվի, Դաշնակցությունը որտե՞ղ է լինելու:

– Մենք հարգում ենք Ռոբերտ Քոչարյանին, անկախ նրանից, որ չենք կիսում Սահմանադրության վերաբերյալ նրա ունեցած տեսակետը: Թեպետ ինքը մի քանի ամիս առաջ, համակարգային փոփոխությունը, խորհրդարանական Հայաստանը անհրաժեշտ էր համարում: Մենք կարծում էինք նրա մեջ մեծ փոփոխություն է տեղի ունեցել, որովհետեւ, երբ նախագահ էր` դեմ էր: Մարդը փոխվել է` կողմ էր, հիմա դեմ է: Բայց կարեւորը դա չէ: Մենք Ռոբերտ Քոչարյանին հարգել ենք, հարգում ենք, բայց մենք Ռոբերտ Քոչարյանի հետեւորդը չենք, Ռոբերտ Քոչարյանը մեր ղեկավարը չի, Ռոբերտ Քոչարյանը անձ է, Ռոբերտ Քոչարյանը նույնիսկ կուսակցություն չի, որ կարողանանք իրար հետ համագործակցել՝ պա՞րզ է:

– Շնորհակալություն պարոն Մարգարյան հետաքրքիր ու անկեղծ զրույցի համար: