Ղազախստանի նախագահը դատապարտում է ազգայնականությունը՝ ելնելով ուկրաինական փորձից

Ջրհեղեղի հետևանքով տուժած Կոստանայի շրջանի բնակիչների հետ հանդիպմանը Ղազախստանի նախագահ Կ.-Ժ.Տոկաևը մասնավորապես նշել է, որ ռուսաց լեզուն, համաձայն երկրի Սահմանադրության, օգտագործվում է պետական ​​լեզվի հետ հավասար հիմունքներով և կատարում է պաշտոնական լեզվի գործառույթները։

Ղազախստանի նախագահը միանշանակ հայտարարել է, որ «հիստերիա հրահրել լեզվի շուրջ, հատկապես պայքարել դրա դեմ, ինչպես եղավ որոշ երկրներում, և այն, ինչ նրանք այժմ ունեն այս ամենի արդյունքում, տեսնում ենք՝ հիմարություն է» կոչ անելով հանդուրժողականության՝ նշելով, որ լեզուն առաջին հերթին հաղորդակցման միջոց է, այլ ոչ թե ինքնորոշման:

Սակայն ամենահետաքրքիրն այն է, որ Կ.-Ժ.Տոկաևն իր հայտարարության մեջ անուղղակիորեն բերել է Ուկրաինայում ստեղծված իրավիճակի օրինակը, որտեղ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո ռուսաֆոբիայի դրսևորումները ի վերջո հանգեցրին ռազմական հակամարտության։ Այսպիսով, Ղազախստանի նախագահն իր ելույթում ուշադրություն է հրավիրել Ուկրաինայի բացասական փորձի վրա, որտեղ ռուսալեզու բնակչության ճնշումը հանգեցրել է երկրի համար լուրջ հետևանքների։

Ռուս-ուկրաինական հարաբերություններում աճող տարաձայնությունները հիմնականում պայմանավորված էին էթնիկ և լեզվական տարաձայնություններով, որոնք չեն լուծվել խաղաղ ճանապարհով, և, որ կարևոր է, հիմնականում արհեստականորեն հրահրվել են շահագրգիռ արևմտյան դերակատարների կողմից, ովքեր խաղում են «Բաժանիր և նվաճիր» սկզբունքով:

Այս համատեքստում ֆրանսիացի մտածող Վոլտերի մեջբերումն առավել քան երբևէ տեղին է. «Ժողովուրդը, որը չգիտի իր անցյալը, ապագա չունի»:

Նրանց հարաբերություններում կարևոր է հետխորհրդային տարածքի երկրների պատմական և լեզվական ընդհանրությունը։ Սրա մասին մոռանալն ուղղակի անընդունելի է, առավել ևս՝ ագրեսիա ցուցաբերելը։

Նախագահի խոսքերն արտացոլում էին ղազախական հասարակության մեջ աճող լարվածության և էթնիկ և լեզվական անհանդուրժողականության աճող անհանգստությունը:

Նա ընդգծել է, որ նման երևույթները անհամատեղելի են հանդուրժողականության և բազմազգության ոգու հետ, որոնք ղազախական հասարակության հիմնարար սկզբունքներն են։

Կ-Ժ.Տոկաևը նաև վստահություն է հայտնել, որ միայն մշակույթների և լեզուների բազմազանության նկատմամբ հարգանքի, ինչպես նաև երկխոսության և փոխըմբռնման միջոցով է հնարավոր ապահովել հասարակության կայունությունն ու բարգավաճումը։

Նրա հայտարարության լույսի ներքո պարզ է դառնում, որ Ղազախստանը հավատարիմ է ներդաշնակ ազգամիջյան հարաբերությունների պահպանմանը և էթնիկ կամ լեզվական հողի վրա խտրականության ցանկացած ձևի կանխմանը: Այն նաև ընդգծում է բոլոր քաղաքացիների համար հավասար իրավունքների և հնարավորությունների ապահովման կարևորությունը՝ անկախ նրանց լեզվական և էթնիկական ծագումից:

Ղազախստանի նախագահն իր ելույթով խիստ ուղերձ է հղել մշակութային և լեզվական բազմազանությունը հարգելու անհրաժեշտության, ինչպես նաև անհանդուրժողականության և խտրականության ցանկացած դրսևորման դեմ պայքարելու երկրի վճռականության մասին։

Աղվան Պողոսյան

Փորձագետ,

ՈՒՊՆՏՀ միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ, Ռուսաստանի Դաշնություն,Հանրային կառավարման մագիստրոս