800 հեկտարի եւ ստի մասին

Իմ կարծիքով սուտ խոսելն ու ստախոս լինելը տարբեր բաներ են. եթե նույնը լինեին, ապա բոլորս էլ ստախոս ենք, բոլորս՝ նկատի չունեմ միայն լրագրողներին:

 Օրինակ, երբ ես պատերազմի օրերին հոդված եմ գրում կորցրած դիրքերի մասին` իմանալով, որ այդ դիրքերը ընդհանուր առմամբ 800 հեկտար տարածք են, բայց հոդվածի մեջ գրում եմ, թե մեր կորցրած դիրքերը մի քանի քառակուսի մետր են՝ ընդամենը` առանց նշելու, թե կոնկրետ քանի, ոչ միայն ստախոս չեմ, այլեւ ամենեւին էլ սուտ չեմ խոսում:

Բանն այն է, որ 800 հեկտարը եւս մի քանի քառակուսի մետր է` եթե մետրով հաշվենք.  այլ հարց է, որ ես դիտմամբ մետր չափման միավորն եմ նշում, որ ընթերցողի մոտ տպավորություն առաջանա, թե կորցրել ենք իբր մետրեր: Կամ եթե ես հստակ թիվ եմ նշում եւ գրում, որ մեր կորցրած դիրքերը ընդհանուր առմամբ կազմում են 200-300 քառակուսի մետր` իմանալով, որ իրականում 800 հեկտարի են հասնում, ապա ես սուտ եմ խոսում, բայց ստախոս չեմ: Բանն այն է, որ պատերազմի ժամանակ, իսկ հող կամ թեկուզ մետր կորցնում են պատերազմի ժամանակ, ոչ կորուստն է վերջնական, ոչ էլ ձեռքբերումը:

Այսինքն, եթե օրինակ ապրիլի 1-ին մենք կորցնում ենք 8000 հեկտար, դա չի նշանակում, որ այդ մասին պետք է ասել, քանի որ վաղը մենք կարող ենք ետ վերցնել կորցրածից ասենք 7200 հեկտարը: Ավելին, ետ վերցնելը կարող է տեղի ունենալ ավելի շուտ, քան ես կավարտեմ իմ՝ 8000 հեկտար տարածքի կորուստի մասին գուժող հոդվածս եւ այն կհանձնեմ հրապարակման: Հետեւաբար, եթե հենց այդպես լինի, կստացվի, որ ես սուտ եմ խոսում՝ գրելով, որ 8000 հեկտար ենք կորցրել, քանի որ իրականում 800 հեկտար ենք կորցրել:

Իսկ ե՞րբ է պետք խոսել կորցրած տարածքների չափի մասին: Մի դեպքում, երբ պատերազմն ավարտվում է. մեր պարագայում, իսկ մեր պարագան այն է, որ այս պատերազմը չի ավարտվել եւ մոտ ապագայում չի էլ ավարտվելու, կարելի է մի դեպքում էլ խոսել, երբ ակտիվ ռազմական գործողություններ չկան, այսինքն կորցրած տարածքը ետ բերելու նպատակով ակտիվ ռազմական գործողություններ տեղի չեն ունենում, այլ կերպ ասած՝ տվել ենք, տվել ենք եւ համաձայնել ենք: Այս պարագայում արդեն կարելի է, որոշ դեպքերում անգամ պետք է խոսել կորուստի չափի մասին, քանի որ այն որոշակի զգոնություն է բերում:

Հիմա, եթե հիշում եք, ապրիլյան սրացումները սկսվեցին ապրիլի 1-ի՝ լույս 2-ի գիշերը, սկսվեցին Ադրբեջանի հարձակմամբ: Թե որքան տարածք գրավեց առաջին օրը Ադրբեջանը, չի ասվել, հիմա էլ՝ չի ասվում եւ պետք էլ չի, որ ասվի, քանի որ այնքան, որքան գրավել են նրանք առաջին օրը, պահել չեն կարողացել: Հաջորդ օրը Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց, որ խոսքը գնում է ընդհանուր առմամբ 200-300 մետր տարածքի մասին՝  հյուսիսում եւ հարավում: Չգիտե՞ր արդյոք նախագահը, որ խոսքը ոչ թե իր նշած չափի, այլ անհամեմատ ավելի մեծ չափի տարածքի մասին է խոսքը, իհարկե գիտեր, իսկ պե՞տք է արդյոք նախագահը ճշմարտությունն ասեր պատերազմի եռուն օրերին, երբ հայտնի է, որ պատերազմի առաջին զոհը ճշմարտությունն է… Լավ, ենթադրենք ասեր, նկատի ունեմ՝ ճշմարտությունը, մեզանից շատերը Ղարաբա՞ղ էին գնալու, թե՞ օդանակավակայան: Չասաց: Անցան օրեր եւ կորցրած տարածքի չափի մասին տարբեր, հաճախ իրարամերժ տեղեկություններ տարածվեցին, ինչը բնական էլ է, քանի որ, կրկնում եմ, պատերազմի ժամանակ դու այսօր կարող ես 800 հեկտար կորցնել, վաղը 860 հեկտար ձեռք բերել, մյուս օրը՝ եւս 300 հեկտար տալ, հաջորդ օրն էլ՝ դրա 270 հեկտարը ետ բերել: Բայց մյուս կողմից, հաշվի առնելով, որ ռազմական գործողությունները շարունակվում էին, ինչի ապացույցը ստացանք ապրիլի՝ արդեն վերջերին, կարի՞ք կար ասելու, թե որքան տարածք ենք կորցրել ապրիլի սկզբին, երբ ապրիլի վերջերին արդեն այդքան տարածք կորցրած չունեինք:

Երբ ապրիլյան վերջին սրացումներն էլ մարեցին, երբ սահմանին այլեւս ակտիվ ռազմական գործողություններ չեն, երբ իրավիճակն արձանագրվեց, հայտարարվեց, թե որքան ենք կորցրել, հայտարավեց ճիշտը: Բայց ես մեկ ուրիշ հարց ունեմ` այս հոդվածը ստի՞ մասին էր, դե նկատի ունեմ՝ ստախոս այստեղ կա՞ր: Գիտեք, երբ մարդը հայտարարում է, որ ԼՂՀ շատ տարածքներ իրականում անվտանգության գոտի են, որն էլ ունի առանձին կտորներ, որոնք ռազմավարական նշանակություն չունեն, դա չի նշանակում, որ նա սուտ է խոսում, այլ նշանակում է, որ դա իր կարծիքն է: Ճի՞շտ է, թե՞ սխալ, այլ հարց է, այլ հոդվածի թեմա, ես կասեի՝ համաժողովրդական հանրաքվեի թեմա:

Հովիկ Աֆյան