կարևոր
0 դիտում, 9 տարի առաջ - 2015-07-03 14:17
Տարածաշրջան

Մինչև նոյեմբեր թուրքական դատարանը հնարավոր է հրապարակի Սիսի կաթողիկոսարանի վերաբերյալ իր որոշումը

Մինչև նոյեմբեր թուրքական դատարանը հնարավոր է հրապարակի Սիսի կաթողիկոսարանի վերաբերյալ իր որոշումը

Բեյրութում լույս տեսնող «Ազդակ» թերթը գրում է.

«Սիսի կաթողիկոսարանի գործով դատի զարգացումների քննարկման շրջանակներում չորեքշաբթի՝ հունիսի 1-ին, Անթիլիասի մայրավանքի «Կիլիկիա» թանգարանի սրահում տեղի է ունեցել Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության տեղեկատվական գրասենյակի կողմից կազմակերպված մամուլի ասուլիսը, որին ներկա են եղել հայկական և լիբանանյան մամուլի ներկայացուցիչներ և լրագրողներ:

Տեղեկատվական բաժնի պատասխանատու Հուսիկ ծ. վրդ. Մարտիրոսյանը բացված է հայտարարել ասուլիսը` ներկայացնելով  զեկուցաբեր բանախոսներին` կալվածային հարցերի փաստաբան, պրոֆ. Ջեմ Սոֆուօղլուին, Հայոց ցեղասպանության մասնագետ, պրոֆ. Թաներ Աքչամին և Լիբանանյան համալսարանի դասախոս, դոկտ. Նորա Պայրագտարյանին:

Պրոֆ. Ջեմ Սոֆուօղլուն պարզել է Սիսի կաթողիկոսարանի դատին ներկայացման առնչակից պայմանները, դժվարություններն ու հնարավորությունները: Նա ընդգծել է, թե դատական այս հայցի հարուցումը աննախընթաց քայլ է թուրքական կալվածային ու դատական պատմության մեջ: Նա շեշտել է նաև, որ հարցը ներկայացված է զուտ մարդու իրավունքների դիտանկյունից` հեռու քաղաքական և այլ նկատառումներից:

Սոֆուօղլուն նշել է, որ, 1983-ին և 2001-ին հրապարակված հրամանագրերի համաձայն, թուրքական կառավարությունը արգելում է կալվածային որևէ տեղեկություն կամ փաստաթուղթ արձանագրել, ինչպես նաեւ արգելում է առնչակից արխիվների ուսումնասիրությունը: Նրա խոսքով՝ 1963-ի օրենքի համաձայն՝ արգելվել է կալվածային որևէ սեփականություն վերադարձնել իր սեփականատիրոջ (հատկապես` հայերին):

Պրոֆեսորը խիստ հավանական է համարել, որ առաջիկա սեպտեմբեր-նոյեմբեր ամիսների ընթացքում թուրքական դատարանը կարող է հրապարակել իր որոշումը: Սոֆուօղլուն նշել է, որ դատի հետապնդման հիմնական նպատակը Սիսի կաթողիկոսարանի կալվածքի վերադարձն է և ոչ թե դրա նյութական փոխհատուցումը: 

Թաներ Աքչամն, իր հերթին, հայտնել է, որ այս հարցով ավելի քան հազար փաստաթղթեր կան օսմանյան արխիվներում, և որ օսմանյան իշխանությունները հատուկ կարևորություն են տալիս Սիսի կաթողիկոսարանի վարկին` այն համարելով հայ ժողովրդի հոգեմտավոր կրոնական կարևոր կենտրոն՝ բոլորովին անկախ Պոլսի և Էջմիածնի հոգևոր կենտրոններից: Նա մեջբերել է Թալեաթի և Ջեմալ փաշայի միջև փոխանակված  նամակից, որում շեշտվել է, թե գրեթե անկարելի է հիմնովին ջնջել Սիսի կաթողիկոսարանը` նկատի ունենալով դրա ճակատագրական կարևորությունը հայության համար»: