ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ․ Կեղծ կանխադրույթ է՝ իբր արտասահմանում ակադեմիա չկա, ուրեմն Հայաստանում էլ պետք է չլինի․ ԳԱԱ լուծարման հարցը աղմուկ է բարձրացնում

Կեղծ կանխադրույթ է, թե իբր՝ արտասահմանում ակադեմիա չկա, ուրեմն պետք է Հայաստանում էլ չլինի՝ ըստ Yerkir.am-ի ասաց ՀՀ ԳԱԱ երկրաբանական գիտությունների ինստիտուտի տնօրեն Խաչատուր Մելիքսեթյանը՝ մեկնաբանելով  Գիտությունների ազգային ակադեմիայի շուրջ տեղի ունեցող գործընթացներն ու առաջարկվող փոփոխությունները։

«Ակադեմիական գիտական հետազոտական ընկերությունների ցանցեր գոյություն ունեն բազմաթիվ երկրներում և անհասկանալի է՝ ինչու պետք է գոյություն չունենան Հայաստանում»,-ասացնա։

Նրա համար զարմանալի է, որ Ակադեմիայի՝ այս մասին  առաջարկները չընդունվեցին և որևիցե բովանդակային քննարկում տեղի չունեցավ։

Խաչատուր Մելիքսեթյանն անդրդարձավ վերջին խորհրդարանական հանրային լսումներում նախարարի հայտարարությանը, որ իերնց նպատակն է ուժեղացնել բուհական գիտությունը․ «Այստեղ կարևոր է ասել, որ բուհական գիտություն հիմա էլ կա․ շատ երկրներում  բուհական գիտությունը և ակադեմիական ինստիտուտների գիտությունը համագործակցում են և մեկը մյուսի հաշվին ինքնահաստատվելու կարիք չունի»։

Նա նաև հիշեցրեց, որ Գիտության կոմիտեն 100 արդյունավետ գիտաշխատողների մրցույթ անցկացրեց, որտեղ 38 գիտաշխատող ակադեմիական համակարգից էին, իսկ 30-ը՝ ԵՊՀ-ից․ սա, ըստնրա, նշանակում է, որ բուհերում կա գիտություն և չկա անհրաժեշտություն բուհական գիտությունը թուլացնել։

Կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը նկատեց, որ հեղափոխությունից հետո կար ակնկալիք, որ սկսվելու են մասնակցային գործընթացներ, նախարարը գործակցելու է մասնագետների հետ, բայց ստեղծվեց աշխատանքային խումբ, որը կաբինետային միջավայրում կայացրեց որոշում․ «Ընդ որում, հեղափոխական որոշում, որ այլևս գիտական գործունեության մասին առանձին օրենք չի լինելու, բարձրագույն կրթությունը միանում է գիտության օրենքին․ սա հեղափոխական քայլ էր, որը կատարելուց առաջ պետք է երկխոսեին գիտական ոլորտի մարդկանց հետ»։

Դեռևս նախորդ կառավարությունը ընդունել է գիտության զարգացման 2017-20 թթ ռազմավարություն՝ հիշեցրեց Սերոբ Խաչատրյանը․ այս ռազմավարություը դեռ գործում է, բայց, առանց դա կասեցնելու, ներկա իշխանությունները 2019 թ․ մայիսին միջոցառումների ծրագիր ընդունեցին, որը օպտիմալացում է ենթադրում՝ գիտական մի շարք ինստիտուտներ պետք է միանան, մյուսները՝ միավորվեն գործող բուհերին։ Այս գործընթացին զուգահեռ էլ օրենքի ընդունման պրոցես է ընթանում և նշվում, որ 2021 թ-ին պետք է ընդունել գիտության զարգացման նոր ռազմավարություն 2021-25 թթ համար։

«Փաստաթղթային քարոս է տիրում, որտեղ տրամաբանական շղթան չի պահպանվում։»,-ասաց Սերոբ Խաչատրյանը։

Նա նկատեց, որ, ըստ միջոցառումների ծրագրի, 3 ամսից՝ հուլիսին, օպտիմալացումը պետք է տեղի ունենա, բայց այս պահին ոչ օրենքն  է ընդունված, ոչ մասնագիտական համայնքի հետ համաձայնություն կա․ «Իսկ համաձայնությունը կարևոր է, որովհետև տիտղոսակիր մարդկանց հետ գործ ունես, ոորնք նաև իրենք պետք է մանսակից լինեն իրենց ոլորտի բարեփոխումներին, սա մանկապարտռեզի երեխաների ոլորտ չէ, որ ասենք՝ երեխեքի հետ ինչ քննարկենք»։

Սերոբ Խաչատրյանի համոզմամբ՝ կրթությունը և գիտությունը բարեփոխելու համար մարդկային գործոնը շատ կաևոր է՝  պետք է նրանց համար որոշակի լինի բարեփոխման ընթացքն ու նպատակը, անորոշությունը ճիշտ չէ։

Հիշեցնենք՝ Գի­տու­թյուն­նե­րի ազ­գա­յին ա­կա­դե­միա­յի լու­ծար­ման հար­ցը տևա­կան ժա­մա­նակ քն­նարկ­վում է: Մարտի 5-ին կա­ռա­վա­րու­թյուն-ԱԺ հար­ցու­պա­տաս­խա­նի ժա­մա­նակ ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րը ևս չի բա­ցա­ռել նման հնա­րա­վո­րու­թյու­նը։ «Մենք ԳԱԱ-ի հետ կապ­ված ա­ռա­ջարկ ու­նենք, որ­տեղ գոր­ծա­ռու­թա­յին ո­րո­շա­կի փո­փո­խու­թյուն­ներ են նա­խա­տես­վում։ Այն ինս­տի­տուտ­նե­րը, ո­րոնք գոր­ծում են ԳԱԱ-ում, ու­նե­նա­լու են խոր­հուրդ­ներ և կա­ռա­վար­ման այլ ձև։ ԳԱԱ-ն պահ­պա­նե­լու է ո­րո­շա­կի գոր­ծա­ռույթ­ներ»,- ա­սել էր Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նը՝ տե­ղե­կաց­նե­լով, որ հի­մա ա­ռա­ջարկ­նե­րի են սպա­սում Ա­կա­դե­միա­յից։ 

Նույն օրը գիտությունների ազգային ակադեմիայում քննարկում և քվեարկություն է եղել, թե արդյոք գիտնականները համաձա՞յն են, որ ակադեմիական ինստիտուտները մնան ակադեմիայի կազմում, թե ոչ:

Մամուլում շրջանառվող լուրերի համաձայն՝ ԳԱԱ-ում բո­ղո­քի մեծ ա­լիք է հա­սու­նացել այս հար­ցի առն­չու­թյամբ։ Գիտ­նա­կան­նե­րի դժ­գո­հու­թյու­նը չափ ու սահ­ման չու­նի, նիս­տեր են ա­նում և դա­տա­պար­տում ԳԱԱ-ի հան­դեպ նման վե­րա­բեր­մուն­քը։

Մանրամասն՝ տեսանյութում․