Չե′մ ների կենդանի մեռյալներին թիկունքիս փչող այս սառնության համար

Դեկտեմբերի 5-ին  ՀԳՄ-ում տեղի ունեցավ փակ քվեարկություն' որոշելու ՀՀ նախագահի մրցանակին առաջադրված գրքերի հաղթողին. քվեարկությամբ տարվա լավագույն գիրք ընտրվեց ՀԳՄ նախագահ Էդվարդ Միլիտոնյանի «Է» բանաստեղծությունների ժողովածուն: Այդ օրը, սակայն, ՀԳՄ քարտուղարությունը ՀԳՄ-ից դուրս գալու երկու դիմում ստացավ. գրականագետներ Արքմենիկ Նիկողոսյանն ու Հասմիկ Հակոբյանը որոշեցին դուրս գալ ՀԳՄ կազմից՝ Միլիտոնյանի թեկնածությունն այդ մրցության մեջ անարդար համարելով: Yerkir.am-ի զրուցակիցն է Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

-Արդյո ՞ք Ձեր՝  գրողների միությունից դուրս գալու միակ պատճառը Միլիտոնյանի գրքի՝ պետական մրցանակի արժանանալն էր:

-Ոչ, դա ոչ միայն պատճառ չէ, այլեւ ընդհանրապես պատճառ չէ ինձ համար, ուղղակի մրցանակաբաշխությունն իր ընթացքով եւ ավարտով լցրեց համբերության մի քանի բաժակ: Ամեն դեպքում, երբ ՀԳՄ նոր նախագահի ընտրություններն էին, բոլորս էլ, անկախ նրանից, թե ում օգտին էինք քվեարկում, սպասում էինք որոշակի փոփոխության: Գուցե այնպես ստացվեց, որ մրցանակաբաշխությունը եւ Միլիտոնյանի' ՀԳՄ նախագահ ընտրվելն իրար զուգադիպեցին, այնուամենայնիվ, ես կարծում եմ, որ դա բացառիկ պահ էր, երբ Միլիտոնյանն ընդամենը մեկ քայլով կարող էր բարձրացնել թե′ ՀԳՄ նախագահի եւ թե′ գրողների միության արժեքը: Միլիտոնյանի պարզաբանումը, թե` ի՞նչ է՝ ՀԳՄ նախագահը չի կարող ոչ մի մրցանակաբաշխության մասնակցել,  հասկանալի է եւ ճիշտ, քանի որ, ի վերջո, ոչ ոք իրավունք չունի այդ մարդուն արգելել, որ ինքն իր գիրքը ներկայացնի մրցանակի: Պարզապես բաներ կան, որ արտաքուստ չեն երեւում, բայց մտած են այդ կաղապարված միջավայրի մեջ. ես այդ զգացողությունն ունեի դիմումս գրելիս: Ես հայտնվեցի մի միջավայրում, որտեղ տեսա, որ գրականության մարդիկ /եթե Միլիտոնյանը քայլ չէր անում, գոնե իրենք կարող էին քայլ անել/ թքած ունեն ինձ վրա, բոլոր գրողների, գրականության համար արած իմ, քո, մյուսի զոհողության վրա եւ, առհասարակ, թքած ունեն գրականության վրա: Նրանք առաջնորդվում են միայն մեկ չափանիշով' ում կարելի է դուր գալ, ում չնեղացնել: Սա առաջին անգամը չէ եւ պատահական չէ, որ պետական մրցանակներում անուններն անընդհատ կրկնվում են: Ստացվել է այնպիսի պատկեր, որ Հայաստանում 4-5 գրողներ' Պերճ Զեյթունցյանը, Հենրիկ Էդոյանը, Էդվարդ Միլիտոնյանը, Ռուբեն Հովսեփյանը /անկախ այդ գրողների հանդեպ իմ մեծ հարգանքից եւ նրանց ստեղծագործության հանդեպ իմ մեծ սիրուց/, եթե անգամ նրանք նախագահի մրցանակին ներկայացնեն գիրք, որի վրա իրենց անունն է, բայց ներսում դատարկ էջեր են, այդ գիրքն էլի պետական մրցանակ կստանա: Ստացվում է' մրցանակի արժանի գրքերը որոշում են մարդիկ, որոնց մեծ մասը գիրք չի կարդում, եւ շարժվում են միայն անձնական նկատառումներով:

-ՀԳՄ-ում միջավայրը փոխվե՞ց Միլիտոնյանի գալուց հետո:

-Միջավայրը նույնն է: Գուցե մեզ ասեն' ինչո ՞ւ նախկինում նման բողոքով հանդես չէիք գալիս: Մեղադրանքը կարող է հնչել շատ տեղին եւ բնական: Միլիտոնյանին, էլի եմ ասում, բացառիկ հնարավորություն էր տրված այդ ամենը վերացնելու' որպես նոր մարդ ու ՀԳՄ նախագահ: Սակայն այնպես չէ, որ մենք ժամանակին այդ քարացած երեւույթի դեմ չենք պայքարել ու բարձրաձայնել ժամանակին, բայց երբ գալիս է նոր մարդ, եւ տեսնում ես, որ շարունակվում է հինը, սա արդեն աբսուրդ է:

-ՀԳՄ-ից դուրս գալը ստեղծված իրավիճակի միա՞կ ելքն էր:

-Գիտես, ես չէի ասի' ելք էր, բայց սա առաջին անգամն էր, որ ստեղծված իրավիճակին հակադարձեցի նման քայլով: Նախկինում շատ են եղել ասողներ, թե' թողնելու ենք դուրս գանք, բայց միշտ էլ համակերպվել են: Վերջին 3-4 տարիներին մենք մեր ընկերների հետ շատ ավելին ենք արել գրականության զարգացման, տարածման, տպագրության համար, քան ՀԳՄ-ն, մենք շատ ավելի էինք ՀԳՄ-ին պետք, քան ՀԳՄ-ն` մեզ: Այո, ես համարձակվում եմ ասել, որ ես գրողների միության ոչ շարքային անդամ եմ, քանի որ ՀԳՄ-ում կան մի շարք մարդիկ, որ ՀԳՄ անդամատոմս ունեն, բայց ոչինչ չեն անում եւ երբեմն-երբեմն գնում են Ծաղկաձոր՝ տեղի գրողների միությունում հանգստանալու: Այլեւս չեմ ուզում, որ իմ արած գործը, որի վրա թքած ունեն մարդիկ,  կապվի գրողների միության անվան հետ:

-Երեկ Միլիտոնյանն ասաց, որ կփորձի զրուցել Ձեզ հետ, միգուցե նաեւ կստացվի ընդհանուր հայտարարի գալ: Նման փորձ եղա՞վ:

-Այո, առավոտյան խոսել եմ Միլիտոնյանի հետ՝ շատ ջերմ, եւ շատ ջերմ էլ ավարտել ենք մեր զրույցը, մենք բարեկամներ ենք եղել եւ բարեկամներ էլ կմնանք: Ուզում ­­եմ, որ բոլորը հասկանան' մեր կռիվն անձերի հետ չէ կապված եւ ոչ էլ նրանց գրքերի, այլ ընդհանուր մթնոլորտի, որի դեմ Միլիտոնյանը կարող էր պայքարել եւ ամենակարեւոր պահին չարեց դա: Միլիտոնյանն ինձ հարցրեց, թե արդյո ՞ք իմ՝ ՀԳՄ-ից դուրս գալու որոշումը վերջնական է, եւ ես պատասխանեցի, թե՝ այո:

-Ձեր կողմից որեւէ կոչ ունե՞ք ՀԳՄ անդամ երիտասարդ գրողներին:

-Ես գիտեմ' ինչու եմ դիմում գրել եւ հեռացել ՀԳՄ-ից, ուզում եմ իմ ընկերները, որոնք կիսում են իմ քայլը, հենց այնպես, որպես ակցիա, ՀԳՄ-ից դուրս չգան: Չեմ ուզում, որ մարդիկ, ներքուստ կասկածելով եւ չուզենալով, «թասիբի համար» դուրս գան միությունից: Ես վստահ եմ, որ էլի մարդիկ դուրս կգան ՀՄԳ-ից եւ կուզեմ, որ այդ որոշումը լինի իրենց հոգուց բխած, քանի որ իմ քայլն էլ ո'չ ակցիա էր, ո'չ էլ քաղաքական քայլ: Ես չեմ ների կեն­դա­նի մեռյալներին իմ թիկունքին փչող այս սառնության համար: