Ադրբեջանը սրում է Հայաստանի վրա քարոզչական-հոգեբանական ճնշումը՝ վախեցնելով Թուրքիայով. որքանո՞վ կարող են իրավական լինել թուրքական տարածքային պահանջները

Ադրբեջանական քարոզչական լրատվամիջոցները, այսպես ասած՝ «Զանգեզուրի միջանցքի» համատեքստում սկսել են արդեն Հայաստանին սպառնալ, թե Թուրքիան ևս տարածքային պահանջներ կներկայացնի, Ալեքսանդրապոլի պայմանագիր և այլն: Այսինքն, Հայաստանը ստիպված կլինի Թուրքիայի հետ ևս «սահմաններ ճշգրտել»:

Այլ հարց է, որ ադրբեջանական համապատասխան հոդվածում Հայաստանին ներկայացվող սպառնալիքները զուրկ են իրավական հենքից, մյուս կողմից, 44-օրյա պատերազմից հետո ՀՀ ինքնիշխան տարածքների կորուստները ևս իրավական հենք չեն ունեցել, ըստ էության, այդ թվում՝ 2024 թվականին Տավուշում սահմանազատման և սահմանագծման պիլոտային գործընթացը:

168.am-ի հետ զրույցում պատմաբան, ռազմական վերլուծաբան Արթուր Եղիազարյանը նախ հարկ համարեց շեշտել, որ Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրը ոչ վավեր փաստաթուղթ է:

«Այն իրավական ուժ չունի, որովհետև այդ փաստաթուղթը ստորագրելուց առաջ, Հայաստանի Առաջին Հանրապետության իշխանությունը Երևանում հանձնել էին բոլշևիկներին: Եվ այդ ժամանակ ընդամենն Առաջին Հանրապետության այն ղեկավարները, որոնք Գյումրիում, այն ժամանակ՝ Ալեքսանդրապոլում, ստորագրել էին դա՝ լավ հասկանալով, որ այն իրավական ուժ չունի, բայց դրանով փորձեցին զսպել թուրքական զորքերի ներխուժումը Հայաստանի Հանրապետության տարածք, որոնք արդեն մտել էին Շիրակի մարզ:

Եվ սրանով կանգնեցվեց զորքերի առաջընթացը, և տեսանք, որ հետո այդտեղից թուրքական զորքերը դուրս եկան, իսկ այդ հատվածն էլ ամբողջությամբ մնաց Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետության կազմի մեջ: Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն իրավական ուժ չուներ նաև այլ առումով. 1920 թվականին ո՛չ Ադրբեջան գոյություն ուներ, ո՛չ էլ Թուրքիայի Հանրապետություն, վերջինը ձևավորվել է 1923 թվականի վերջին ամիսներին՝ աշնանը:

Առհասարակ, այդ ժամանակվա փաստաթղթերը վիճարկելի են, որովհետև գոյություն չուներ նաև Խորհրդային Միությունը՝ 1920-ին, կար Խորհրդային Ռուսաստան՝ որպես առանձին հանրապետություն, և Խորհրդային Միությունը ձևավորվել է 1922-ի դեկտեմբերի 30-ին, իսկ Թուրքիայի ներկայիս հանրապետությունը՝ 1923-ին:

Այսինքն, 1920 թվականի դրությամբ չէին կարող փաստաթղթերն ունենալ որևէ իրավական և իրական ուժ, ինչի մասին ադրբեջանական կողմը խոսում է: Սակայն այսօր աշխարհն այնպես է փոխվել, տեղի է ունենում նոր բաժանում, ուստի մյուս կողմից, ժամանակավրեպ է խոսելը՝ իրավական առումով ինչ կարող են և ինչ չեն կարող, քանի որ ուժն է թելադրում: Ըստ այդմ՝ չեմ կարող երաշխավորել, որ մեկ այլ պատրվակով կբացառվի ներխուժումը»,- մանրամասնեց պատմաբանը:

Նյութն ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում: