Փոխարժեքներ
31 10 2024
|
||
---|---|---|
USD | ⚊ | $ 387.05 |
EUR | ⚊ | € 419.37 |
RUB | ⚊ | ₽ 3.99 |
GBP | ⚊ | £ 502.08 |
GEL | ⚊ | ₾ 140.68 |
Պատմաբան Սեդաթ Ուլուգանան հրապարակել է քրդերի դեմ ուղղված ամենամեծ կոտորածներից մեկի՝ Զիլանի ջարդի մինչ այդ անհայտ լուսանկարները։ Լուսանկարներից մեկում երևում է, որ թուրք զինվորները, կոտորածից հետո զվարճանալու նպատակով, գնացել են Վանա լճի ափ և խմբով լուսանկարվել այստեղ։
Այդ մասին հայտնում է Akunq.net-ը։
Համաձայն աղբյուրի՝ Վանի Արճեշ գավառի Զիլան հովտում 1930 թ․ հուլիսի 12-ին կատարված կոտորածին 15 հազարից ավել քուրդ է զոհ գնացել։ Այդ թեմայով ուսումնասիրություններով հայտնի պատմաբան Սեդաթ Ուլուգանան ջարդի՝ մինչ այդ անհայտ լուսանկարները հրապարակել է “Մեզոպոտամիա” գործակալության կայքէջում։
Նույն գործակալության թղթակցի հետ զրույցում Սեդաթ Ուլուգանան Զիլանի կոտորածը որակել է որպես 20-րդ դարի “քրդերի առաջին ցեղասպանություն” և ընդգծել, որ այդ ջարդը “քեմալիստական վարչակարգի ծրագրած քրդական ցեղասպանության մի մասն էր”։
Կոտորածից մազապուրծ քուրդ կանայք և երեխաները, որոնք պատսպարվել էին Արճեշ գավառում։ Լուսանկարը գտնվել է ջարդին մասնակից մի օդաչուի արխիվից։
94 տարի է անցել, և թուրքական պետությունը գաղտնի է պահում այդ պատմական դրվագի վավերագրերը
Ուլուգանան քրդական լրատվական գործակալությանը նաև հայտնել է, որ եվրոպական և ամերիկյան մամուլները կոտորածի զոհերի տարբեր թվեր են ներկայացնում, որոնք տատանվում են 10-ից 45 հազարի միջև։ Ինչ վերաբերում է ջարդի արխիվային վավերագրերին, ապա թուրքական պետությունը խիստ գաղտնի է պահում պաշտոնական փաստաթղթերը։ Ուսումնասիրողներն ստիպված են լինում բավարարվել միայն տուժածների հուշերով և վկայություններով։
Գերի ընկած որոշ քրդեր և թուրք ոստիկանները։ Լուսանկարը վկայում է, որ գերի ընկածներից ոչ մեկը չի փրկվել։
Ըստ պատմաբանի՝ Զիլանում 80-ի չափ գյուղեր են հրկիզվել, իսկ որոշ գավառների 26 գյուղեր էլ ռմբակոծության են ենթարկվել։ Զիլանի հովտի բոլոր ելքերն ու մուտքերը փակվել են։ Առաջին փուլում 1000-ից ավել քուրդ ըմբոստներ են սպանվել, իսկ հետագայում 15 հազարից ավելի քուրդ կին, երեխա և տարեց է գնդակահարվել։ Հղի կանանց ևս չեն խնայել։
Կոտորածի մինչ այդ անհայտ լուսանկարներից։ Ուլուգանան այն գնել է մի աճուրդում։ Լուսանկարում պատկերված երեխաների ճակատագիրն անհայտ է։
Թարգմանեց Մելինե Անումյանը
Akunq.net