Արցախին պետք է շնորհվի միջանկյալ կարգավիճակ․ Արթուր Խաչատրյանի ելույթը՝ Եվրանեսթում

ՀՅԴ անդամ, ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանը նոյեմբերի 13-ին ելույթ է ունեցել  Եվրոպական Խորհրդարանում անցկացվող Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովի հանձնաժողովների համատեղ նիստում, որում քննարկվել է Հարավային Կովկասում անվտանգային վերջին զարգացումների հարցը: 

«Հարգելի գործընկերներ,

Նախ, կցանկանայի շնորհակալություն հայտնել համազեկուցողներին՝ ընդունելու համար, որ արյունահոսող հակամարտությունը Լեռնային Ղարաբաղում չի կարգավորվել՝ չնայած այն բանի, որ 2023 թվականի սեպտեմբերին Ադրբեջանը 120,000 էթնիկ հայերի ենթարկել է բռնի էթնիկ զտման իրենց սեփական տներից: Եթե Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովը եւ միջազգային Հանրությունը ընդհանուր առմամբ պատշաճ կերպով անդրադարձ կատարած լինեին Ադրբեջանի իրականացրած վայրագություններին ու Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակմանը, միանգամայն հնարավոր է, որ տարածաշրջանն այսօր էթնիկ զտման չենթարկվեր եւ մենք կարող էինք խուսափել սեպտեմբերյան ագրեսիայի ժամանակ անմեղ մարդկանց մահից։

Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը երկար պատմություն ունի, երբ բոլշեւիկները, հակառակ բնակչության կամքին, Լեռնային Ղարաբաղը միացրին Խորհրդային Ադրբեջանին։ Բայց ես չեմ պատրաստվում խոսել պատմության մասին, ես ուզում եմ խոսել հակամարտության կարգավորման մասին։

Ադրբեջանը Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին ժամանակավորապես զրկել է իրենց տներից, սակայն չի կարող զրկել նրանց սեփական ճակատագիրը որոշելու իրավունքից։ Հակամարտությունը պետք է կարգավորվի ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի առաջարկած երեք հիմնական սկզբունքների հիման վրա՝ ուժի չկիրառում, տարածքային ամբողջականություն եւ հավասար իրավունքներ ու ժողովուրդների ինքնորոշում։ Քաղաքական կարգավորմանն ուղղված առաջին եւ կենսականորեն անհրաժեշտ քայլը էթնիկ զտումների դատապարտումն ու Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի՝ հայրենիք վերադառնալու իրավունքի ապահովումն է։ Ակնհայտ է, որ ցեղասպանությունից եւ էթնիկ զտումներից հետո Ադրբեջանը չի երաշխավորելու եւ չի կարող երաշխավորել Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի իրավունքներն ու անվտանգությունը։ Հետեւաբար, պետք է տրամադրվեն համապատասխան միջազգային անվտանգության երաշխիքներ, ներառյալ միջազգային խաղաղապահությունը կամ անհրաժեշտության դեպքում, խաղաղության կիրարկման գործողությունը: Հայաստանը Լեռնային Ղարաբաղին կապող անվտանգ միջանցք պետք է ստեղծվի եւ Լեռնային Ղարաբաղին տրվի միջանկյալ կարգավիճակ, որը կապահովի անվտանգության ու ինքնակառավարման երաշխիքները։

Տասնյակ առիթներով միջազգային հանրությունը զգուշացրել է, որ ուժի կիրառումը կդատապարտվի միջազգային հանրության կողմից, իսկ ստատուս քվոյի ուժային փոփոխությունը չի հանդուրժվի։ Հիմա ճիշտ ժամանակն է, որ միջազգային հանրությունը ապացուցի, որ արժեւորում է սեփական խոսքերն ու սկզբունքները։

Տիկնայք եւ պարոնայք, Լեռնային Ղարաբաղում արյունահոսող հակամարտությունը պետք է կարգավորվի։ Այն չի կարող տեւել դարեր շարունակ եւ ավելի շատ մահերի ու տառապանքների պատճառ դառնալ: Պետք է հաստատվի կայուն խաղաղություն, սակայն խաղաղությունն առանց արդարության պարզապես զինադադար է, ժամանակավոր զինադադար։ Տեւական խաղաղությունը պետք է հիմնված լինի արդարության և արդարության վրա: Արդարությունն ու արդարությունը պահանջում են, որ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի քաղաքական իրավունքները լինեն հակամարտության քաղաքական կարգավորման առանցքը։

Շնորհակալություն»։