Բաբըալի պողոտայի առաջին գրավաճառը. Առաքել Թոզլույան էֆենդի

Աղբյուրը՝ arfd.am

Ստամբուլի Բաբըալի պողոտայի առաջին գրավաճառը եղել է հայ Առաքել Թոզլույանը։ Այս մասին գրում է թուրքական «Birgün» թերթի կայքի սյունակագիր Ռեֆիք Դուրբաշը՝ «Բաբըալիի առաջին գրավաճառը» խորագրով իր հոդվածում։

Առաքել Թոզլույան էֆենդին Բաբըալիում իր գրախանութը հիմնել է 1875թ․ և ժամանակի հետ սկսել է զբաղվել նաև հրատարակչությամբ։ 1884թ․ հրատարակվել է «Առաքելի գրադարանի» կատալոգը, որն առաջինն էր իր տեսակի մեջ։ Գրքույկի նպատակն էր՝ ընթարցասեր հասարակության համար հեշտացնել իրենց անհրաժեշտ գրքերի որոնումը։

Աղբյուրի համաձայն՝ Բաբըալիում ընդհանրապես սկզբնական շրջանի բոլոր գրավաճառները հայերն են եղել։ Հայերի շնորհիվ է, որ գիրքը դարձել է առուծախի առարկա, վաճառվել սրճարաններում, խանութներում և այլ մարդաշատ վայրերում։

Առաքել էֆենդին հրատարակել է օսմանյան շրջանի գրողներից Ահմեթ Ռասիմի, Հալիթ Զիյայի մի շարք ստեղծագործությունները։ Ավելի ուշ Մուալլիմ Նաջիի հետ ձեռնամուխ է եղել դասագրքերի հրատարակմանը, որոնք տպագրվել են 100-ավոր օրինակներով։ 1891-94թթ․ Առաքել Թոզլույանը «գրպանի գիրք» ձևաչափով մի շարք վեպեր է հրատարակել։

Որոշ աղբյուրների համաձայն՝ դեռ Առաքել Թոզլույանից առաջ Թորոս անունով մի մարդ Բաբըալիում գրախանութ է բացել, սակայն գործերն այնքան էլ հաջող չեն ընթացել, նա ստիպված է եղել գրքերը պարկերը լցնելով վաճառել ու հեռանալ։ Այնուամենայնիվ, որպես Բաբըալիի առաջին գրավաճառ հայտնի է հենց Առաքել Թոզլույանը։ Վերջինիս մասին կենսագրական տվյալները քիչ են։ Հայտնի է, որ Առաքել էֆնդին ծագումով Կեսարիայից է եղել։