Հնդկաստանը և Պակիստանը սառել են պատերազմի սպասումով. վարկածներ

Հնդկաստանն ու Պակիստանը երրորդ գիշերն անընդմեջ կրակ են փոխանակում երկու երկրների սահմանին՝այն հարձակումից հետո, որի հետեւանքով 26 խաղաղ բնակիչ է զոհվել Քաշմիրի հնդկական հատվածում: «Դիմադրության ճակատ» ռազմականացված խմբավորումը ստանձնել է հարձակման պատասխանատվությունը, Նյու Դելին դրանում մեղադրել է Իսլամաբադին: Պակիստանը հերքում է դա՝ կոչ անելով «անաչառ հետաքննություն» անցկացնել 2000ից ի վեր մահմեդական մեծամասնություն ունեցող տարածաշրջանում խաղաղ բնակիչների վրա ամենամահաբեր հարձակման հանգամանքների վերաբերյալ: Սակայն կատարի Al Jazeera գործակալության գնահատմամբ՝ «այս ամբողջ պատմության մեջ շատ առեղծվածներ կան, եւ կասկածներ կան ահաբեկչության դրդապատճառների վերաբերյալ», այն նույնիսկ անվանում են «արհեստական գործողություն»: Ինչու»։ Իրավիճակը մեկնաբանում է քաղաքագետ Ստանիսլավ Տարասովը։

«Այո, տեղի ունեցողի մեջ նկատելի տարօրինակություններ կան։ Նախ, զինյալների հարձակումները ուղղված էին քաղաքացիական անձանց, այլ ոչ թե ռազմական օբյեկտների: Հարձակումներն ուղղված էին նաեւ տարածաշրջանում զբոսաշրջային հոսքի դեմ, որը Քաշմիրի տնտեսության կենսական նյարդն է:

Երկրորդ, տագնապալի է Հնդկաստանի ոչ այնքան համարժեք արձագանքը, որը հայտարարեց Հնդկաստանից Պակիստան եկող ջրի մատակարարմանն ուղղված միջոցառումների մասին, ինչը հակասում է երկու երկրների միջեւ վեց գետերի ջրերի փոխանակման մասին համաձայնագրին, որը ստորագրվել է երկու երկրների միջեւ 1960ին: Այս միջոցառումները երկու կողմերի միջեւ առճակատման մակարդակը հասցրեցին աննախադեպ մակարդակի:

Երրորդ՝ միջադեպը համընկել է Գազայի հատվածում ցեղասպանության համար պատերազմի շարունակման հետ, եւ թեեւ այդ երկու իրադարձությունների միջեւ ուղիղ կապ չկա, Իսրայելի դեսպան Ռեուվեն Ազարը փորձել է Քաշմիրի կազմակերպությունները կապել ՀԱՄԱՍ-ի հետ»։

Ազարը Պահալգամի գրոհայինների հարձակումներն անվանել է «2023ի հոկտեմբերի 7-ի իրադարձությունների հնդկական տարբերակ, երբ ՀԱՄԱՍ-ը հարձակվեց Իսրայելի վրա», եւ դա պատկերել է որպես «գլոբալ իսլամական ծայրահեղականության ալիքի» մաս: Ի դեպ, այս վարկածն ընդունվել է The Times Of India պարբերականի կողմից՝ պնդմամբ, որ «սոցիալական ցանցերում Գազայում զանգվածային սպանությունների պատկերների պատճառով հրահրման մթնոլորտը նպաստել է Քաշմիրում գործող ծայրահեղական խմբերի մոբիլիզացիայի մակարդակի բարձրացմանը»:

Ավելին, մի շարք տեղական փորձագետներ հայտարարում են՝ «ներկայիս իրավիճակը սպառնում է Քաշմիրը վերածել Հնդկաստանի սպառման երկարաժամկետ թատերաբեմի, ինչպես ռազմական, այնպես էլ տնտեսական առումով, այն ժամանակ, երբ այն ձգտում է մրցակցել Չինաստանի հետ»:

Ընդ որում՝ նրանք չեն բացառում անգամ օտարերկրյա միջամտությունը Քաշմիրի հարցում եւ դրա միջազգայնացումը, ինչից Հնդկաստանը խուսափել է 1971ին Պակիստանի հետ Շիմլինի համաձայնագիրը ստորագրելուց հետո:

Կան նաեւ կոնսպիրոլոգիական վարկածներ։ Առաջինը, որ տեղի ունեցողն ուղղված է, իբր, Իրանին զսպելուն։ Քաշմիրը Հնդկաստանի միակ աշխարհագրական միջանցքն է դեպի Կենտրոնական Ասիա, եւ նա իրեն տեսնում է խրված «Չինաստանի եւ Պակիստանի ծնոտների միջեւ, եւ Հնդկաստանի վերահսկողությունը տարածքի վրա կարող է խզել կապը երկու դաշնակիցների միջեւ», - ասում է քաղաքագետը:

«Սակայն առայժմ, ի նշան Հնդկաստանի եւ Պակիստանի միջեւ լարվածության սրման, երկու երկրների զինվորները ձեռնպահ են մնացել փոխադարձ ձեռքսեղմումներից ամենօրյա սահմանային արարողության ժամանակ, որը տեղի է ունեցել, ինչպես միշտ, ռազմական երաժշտության ռիթմով եւ հանդիսատեսի ծափահարություններով։ Տասնամյակներ շարունակ այս ամենօրյա ծեսը պահպանվել է սահմանին եւ ապրել անթիվ դիվանագիտական շփումներ եւ ռազմական բախումներ: Սահմանին երկաթե դարպասները շարունակում են փակ մնալ։ Երկու երկրների միջեւ լարվածությունը չի նվազում, եւ շատերը վախենում են առաջիկա օրերին ռազմական էսկալացիայի վտանգից: ՄԱԿ - ի Անվտանգության խորհուրդը կոչ է արել երկու երկրներին զսպվածություն ցուցաբերել, առավել եւս, որ 1947ին բաժանվելուց ի վեր նրանք երեք պատերազմ են վարել», - ամփոփել է Տարասովը։

Ստանիսլավ Տարասով

Աղբյուրը՝ iarex.ru-ի

Թարգմանությունը՝ Գայանե Մանուկյանի