Ինչպես են քայքայվում պետականության «շենքի» հիմքերը. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․

Անկախությունից ի վեր Հայաստանը միշտ էլ տարբեր մարտահրավերների ու խնդիրների է բախվել, չի եղել այնպիսի մի ժամանակահատված, որ ամեն ինչ հարթ ընթանա։ Եվ այնպես չէ, որ «նախկինների օրոք» սխալներ ու բացթողումներ չկային, կամ ամեն ինչ փայլուն էր, սակայն գործող իշխանություններն այնքան հեռուն են գնացել, որ նաև պետականաշինության տեսանկյունից կոնկրետ եղածն են քայքայում։ Եվ այդ գործընթացի շրջանակներում է, որ նրանք քնում, զարթնում են ու կայծակնային փոփոխություններ են կատարում տարբեր մարմիններում՝ ամենապատասխանատու պաշտոններում նշանակելով ոչ կոմպետենտ մարդկանց, որոնք տվյալ ոլորտի նրբությունների մասին գաղափար անգամ չունեն։

Ընդ որում, կադրային նշանակումների թեման այնքան է անլրջացել, որ ո՛չ կրթությունն է հաշվի առնվում, ո՛չ փորձը, ո՛չ էլ կոմպետենտությունը։ Ով ասես կարող է բարձր պաշտոնում նշանակվել, ու այլևս այս իրողությունը զարմանք չի հարուցում։ Իսկ այն պաշտոնյան, որ հանկարծ ու ինքնուրույն որոշումներ է կայացնում և կարողանում է հաջողություններ արձանագրել իր գործունեության ոլորտում, անմիջապես հայտնվում է իշխանական մեդիայի թիրախում և արդյունքում կա՛մ պետք է անցնի իշխանությունների «թրի տակով» ու հպատակեցվի՝ այլ, ավելի «անվտանգ» աշխատանքի տեղափոխվելով, կա՛մ էլ հեռանա։ Այս իշխանություններին պրոֆեսիոնալներ պետք չեն, այլ պետք են հլու կամակատարներ, որոնք անխոս կկատարեն Նիկոլի թելադրածը, թեկուզ դա ակնհայտ կործանարար լինի ոլորտի կամ ընդհանրապես պետության համար։ Իսկ ինչպես փորձն է ցույց տալիս, Նիկոլի բոլոր ցանկություններն ու որոշումները հենց կործանարար են:

Մյուս կողմից էլ՝ արդեն օրինաչափություն է դարձել առանց լուրջ մասնագիտական քննարկումներ իրականացնելու ու կարծիքներ լսելու օրենքներ ու նախագծեր ընդունել, որոնք հետագայում ոչ թե խնդիր են լուծում, այլ նորանոր խնդիրներ են ստեղծում։ Օրինակ՝ կրթության ոլորտի հիմնական ուղղությունները կարգավորող օրենսդրական նախաձեռնություն կարող է առաջ քաշվել՝ առանց ոլորտի ներկայացուցիչների կարծիքը հաշվի առնելու։ Աբսուրդային իրավիճակ է ստացվում, բայց, դե, իշխանություններին ամեն ինչ կարելի է՝ հատկապես եթե այն ներկայացվում է «ժողովրդի անունից»: Իրականում այս իշխանություններին ոչ թե նախագծերի բովանդակային կողմն է հետաքրքիր, այլ ձևականը, միայն թե անցկացնեն, իսկ հետո ցույց տան, թե գործ են կատարել կամ էլ իրական անվտանգային խնդիրներից մարդկանց ուշադրությունը շեղելու հնարավորություն ստանան։

Իսկ բովանդակային կողմը նրանց հետաքրքիր է միայն այն պարագայում, եթե այդ նախագծերն առնչվում են իրենց ու իրենց շրջապատի նեղ անձնական, ֆինանսական ու քաղաքական շահերին: Այս տրամաբանության շրջանակներում են իրականացնում նաև պետական մարմիններում կատարվող, այսպես կոչված, բարեփոխումները։ Մի կողմից՝ նախարարություններ կամ պետական կառույցներ են կրճատում, մյուս կողմից էլ՝ նոր նախարարություն կամ կառույցներ են ստեղծում, սակայն դրանից, միևնույնն է, ոչինչ չի փոխվում, պետական կառավարումը կաղում է և չի արձագանքում բարձրացվող հարցերին։ Ու փոփոխություններն իրենց նպատակին չեն ծառայում։ Օրինակ՝ առանց երկար-բարակ կշռադատելու կրճատվեց գյուղատնտեսության նախարարությունը, իսկ դա պայմաններ ստեղծեց նրա համար, որ հիմա գյուղոլորտը ոչ միայն չի զարգանում, այլև ուղղակի անտեր է մնացել։

Չկա գյուղատնտեսության զարգացման հարցերով շահագրգռված կառույց։ Ու դրանից հետո էլ Փաշինյանը կառավարության նիստերի ընթացքում զարմանում է, որ գյուղատնտեսության ոլորտում անկումային տրամադրությունները շարունակական բնույթ են կրում։ Գոնե պետք է հայացք նետել, թե ներկայիս համաշխարհային պարենային ճգնաժամի ֆոնին ամբողջ աշխարհում ինչպես են մեկը մյուսի հետևից հատուկ ֆոնդեր և մարմիններ ստեղծվում գյուղատնտեսության զարգացմանը զարկ տալու համար։ Ուշադրության արժանի մյուս օրինակը վերջերս ներդրված պարեկային ծառայությունն է, որի գործունեության արդյունքում ճանապարհային պատահարները և իրավախախտումները ոչ միայն չնվազեցին, այլև շարունակում են ավելանալ։ Վիճակագրությունը շատ տխուր է։ Միայն 2023-ի առաջին 10 օրվա ընթացքում արդեն 15 մարդ է մահացել ավտովթարների հետևանքով։

Համապատասխան ուշադրություն չի դարձվում ճանապարհների կահավորմանը։ Բացի դրանից, հանրության հետ աշխատանքներ չեն տարվում մարդկանց իրավագիտակցությունը և իրազեկվածությունը բարձրացնելու ուղղությամբ։ Ու այս ֆոնին հիմա էլ իշխանությունները նախաձեռնել են ներքին գործերի նախարարության ստեղծումը։ Ի՞նչ դրական արդյունք է այն ունենալու, եթե բովանդակային փոփոխություններ չեն նախաձեռնվում, հանրային մտահոգությունները հաշվի չեն առնվում, և քաղաքացիների հետ համագործակցության դաշտը բացակայում է։

Փաշինյանը հայտարարում էր, թե ՀՀ քաղաքացիները տուգանքի մատերիալ չեն, բայց իրականության մեջ իշխանությունների վարած քաղաքականության արդյունքում նրանք շարունակում են մնալ միայն տուգանքի մատերիալ։ Թերևս իշխանություններին պետք չեն զարգացած ու կշռադատող քաղաքացիներ, որպեսզի նրանք իրենց կողմից ընտրված կառավարողների առաջ կոնկրետ պահանջներ չդնեն։ Դրա համար էլ ամեն ինչ թողնված է ինքնահոսի, և իշխանության ու հանրության միջև անջրպետ է առաջացել։ Չկա հստակ կոորդինացում, որը թույլ կտա վերգտնել հայ ժողովրդի միասնականությունը, և մեր ջանքերն ուղղորդել պարտության բեռը թոթափելուն։ Միգուցե իշխանություններին պետք է, որ պարտության բեռը մնա մեր ուսերին։ Դրա համար էլ իշխանությունները զարգացնում են այնպիսի թեզեր, թե կապիտուլ յացիոն պայմանագրերի ստորագրումը կամ մեր պետականության ստորացումն ուղղակի միակ փրկությունն է, որպեսզի հանրությունը պահանջներ չբարձրացնի ու ընտելանա այդպիսի իրականությանը, իսկ դրանց ֆոնին Փաշինյանը «հերոսացվի» ու ներկայացվի «փրկչի» կերպարով։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում