Երկու տարի առաջ թշնամուն դավադրաբար հանձնվեց Քաշաթաղի շրջանը

2020 թ. դեկտեմբերի 1-ին առանց կրակոցի թշնամուն դավադրաբար հանձնվեց Արցախը մայր Հայաստանին կապող կարևորագույն՝ Քաշաթաղի շրջանը: Դա իրականացվեց նոյեմբերի 9-ին կնքված կապիտուլյացիոն փաստաթղթի համաձայն:Նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթից հետո շրջանի բնակիչները սկսել էին զանգվածաբար լքել իրենց բնակավայրերը, ոմանք, չկարողանալով անգամ դուրս բերել իրենց գույքը, հեռացան իրենց հայրենի հողից: 

Քաշաթաղի շրջանի հանձնումը «հայոց ամոթի» երրորդ փուլն էր, երբ առանց կրակոցի Արցախի շրջաններ էին հանձնվում թշնամուն. նոյեմբերի 20-ին հանձնվեց Ակնան, իսկ 25-ին՝ Քարվաճառը:

Երկու տարի առաջ այս օրը թշնամին Բերձորի և Քաշաթաղի շրջանի ազատագրումից մոտ 28 տարի անց առաջին անգամ ոտք դրեց Բերձոր, այնտեղ փակցրեց սեփական դրոշները, լուսանկարվեց, հանեց դրոշները և հեռացավ: Թշնամին վերջնականապես տիրացավ հայորդիների արյամբ 1992 թ. մայիսի 17-18-ին ազատագրված Բերձոր շրջկենտրոնին 2022 թ. օգոստոսի 25-26-ին, երբ թշնամուն հանձնվեց Բերձորը, Աղավնոն և Սուսը:

Այսօր Քաշաթաղի շրջանից մնացել է միայն մի փոքր միջանցք, այն էլ՝ ոչ հայկական վերահսկողությամբ։ Շատ քիչ ընտանիքներ են որոշել շարունակել ապրել ու շենացնել իրենց հայրենի հողերը` չնայած իրենց գլխին կախված վտանգին: