Անմեղության կանխավարկածն ամեն ՀՀ քաղաքացու անօտարելի իրավունքն է

Կ՚ուզեմ ի յառաջագունէ յստակ ընել, որ այսօր ամբաստանեալի աթոռին վրայ գտնուող Նախ. Ռոբերտ Քոչարեան բացարձակապէս անմեղ է օրէնքին առջև մինչև որ ազատ պայմաններու մէջ գործող դատարան մը - լիովին սպառելէ ետք բոլոր հաւանական հարցականները - հասնի այն եզրակացութեան, որ մեղաւոր է ան և ճշտէ յանցանքին էութիւնը և ընէ այս վերջինին համապատասխանող պատժական տնօրինումը։ Կը կրկնեմ. Նախ. Քոչարեան այսօր կը վայելէ ՀՀ Սահմանադրութեամբ իրեն վերապահուած իրաւունքներու ամբողջական պաշտպանութիւնը, ներառեա՛լ, առաջին հերթին, անմեղութեան կանխավարկածէն բխող իր իրաւունքները։ ԱՅՍ ԱՌՈՒՄՈՎ, ԱՆ ԱՆՄԵՂ Է ԻՆՉՊԷՍ ՈԵՒԷ ՀՀ ՔԱՂԱՔԱՑԻ ԱՌԱՆՑ ԴՈՅԶՆ ՎԵՐԱՊԱՀՈՒԹԵԱՆ։

Կ՚ուզեմ նաև սկիզբէն զգուշացնել բոլոր հաւանական ընդդիմախօսներս, որ բարեհաճին այս յօդուածին մէջ չփնտռել Նախ. Քոչարեանի դատական գործի կապակցութեամբ ըստ էութեան դիրքորոշուելու որևէ միտում։ Դուք չէք գիտեր իմ կարծիքս Քոչարեանի դատական գործին մասին և պիտի չգիտնաք։ Իսկ ես ոգի ի բռին կ՚առարկեմ բոլոր այն կանխակալ դատողութիւններուն (յաճախ այլապէս յարգելի յօդուածագիրներէ), որոնք իրենց միջամտութիւններով մթնոլորտ կ՚ըստեղծեն և ինքնաբերաբար կը նախապաշարեն դատական գործընթացը։

Այս պարացային, Նախ. Քոչարեանի գործը, ինքն ըստ ինքեան, կարևոր իսկ չէ։ Բայց ան մեծ պատասխանատւութեան հարց մը կը դնէ մեր առջև։ Ան փորձաքննութեան դաշտ կը հայթայթէ ՀՀ արդարադատութեան։ Ան նաև փորձաքննութեան ճակատագրական դաշտ կը հայթայթէ ՀՀ հանրութեան և մեր ազգային նախանձախնդրութեան։ Անկախ այն բանէն, թէ մեր բնազդները մեզի ի՞նչ կը թելադրեն, մենք պիտի գիտնանք սանձել այդ բնազդները և տէր կանգնիլ արդարադատութեան, որ մեր երկրի ամենէն թանկարժէք հարստութիւնն է։ Մենք բոլորով կանչուած ենք հաշիւ տալու մեր ինքնագիտակցութեան և խղճին առջև։ Մենք ինչպիսի՞ պետութիւն մը կ՚ուզենք մեզի և մեր երկրի ապագայ սերունդներուն համար։ Արժէքային ի՞նչ համակարգ՝ որմով կարողանանք հպարտ կանգնիլ մեր զաւակներուն, մեր թոռներուն և համայն մարդկութեան առջև։ Պաշտպանել անմեղութեան կանխավարկածի անձեռնմխելիութիւնը կը նշանակէ տէր կանգնիլ ՀՀ քաղաքացիի ազգային անօտարելի ժառանգութեան։

Քոչարեանի դատական գործի քննարկման տեղը ՀՀ դատարանն է։ Մենք պիտի պահանջենք, որ ՀՀ դատարանը գործէ մեծագոյն բծախնդրութեամբ յարգելով դատական գործընթացի բոլոր կանոնները (due process of the law) և առիթ տալով, որ մեղադրեալը ունենայ առաւելագոյն կարելիութիւնը իր անմեղութիւնը ապացուցելու։ Մենք պիտի ակնկալենք, որ դատարանը լիովին պարսպուած ըլլայ դուրսի ազդեցութիւններէն։ Դատարանը պէտք է կարողանայ խիստ հսկողութեան տակ առնել մանաւանդ պետական դիւանակալութենէն և քաղաքական ուժերէն դէպի դատական գործընթաց ուղղուած որևէ հաւանական միջամտութիւն։ Մենք նաև պիտի ակնկալենք, որ Պր. Վարչապետը՝ ի՛նք հրապարակաւ խրախուսէ հանրութիւնը, որ արդարադատութեան բոլոր սկզբունքներուն նախանձախնդիր պիտի մնայ, առաջին հերթին, կառավարութիւնը՝ ի՛նք։

Ընդունելի չէ, որ Նախ. Քոչարեանի դատը տեղի ունենայ դատարանէն դուրս զգացական և կողմնակալ ելոյթներով։ Ասիկա կա՛մ դատ է ժողովրդավարութեան օրինակարգի պահանջներուն յարիր և կա՛մ խաչելութիւն։ Մենք կա՛մ ամբոխ ենք և կա՛մ հասուն և արդարախոհ հասարակութիւն։ Կա՛մ հարազատ ժառանգորդներն ենք Մխիթար Գոշին և Սմբատ Սպարապետին և կամ անգլուխ այն հաւաքականութիւնը, որ «ոչ գիտէ զինչ գործէ»։ Որոշեցէ՛ք։ Ճշմարտութեան վայրկեանն է բոլորիս համար։

Կարօ Արմենեան