ԱՄՆ Կոնգրեսում ներկայացվել են հայանպաստ օրինագծեր

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև շարունակվող լարվածությունը նպաստել է ղարաբաղյան հիմնախնդրի բանակցային գործընթացում ԱՄՆ օրենսդիրների առավել ակտիվ ներգրավվածությանը։ Այս երկարատև հակամարտությունը լուծելու ուղղությամբ դրական քայլեր ձեռնարկելու նպատակով մի խումբ կոնգրեսականներ, Հայ դատի Ամերիկայի հանձնախմբի ջանքերի արդյունքում, մի շարք օրենսդրական փոփոխություններ են առաջարկում ԱՄՆ ազգային պաշտպանական արտոնությունների ակտում, որոնք կոչված են խթանելու ամերիկյան քաղաքականության հաշվետվողականությանը, պաշտպանելու մարդու իրավունքները և պահպանելու ուժի հավասարակշռությունը տարածաշրջանում: Փոփոխությունների առաջարկները քննարկվելու են այսօր, որոշվելու են դրվելու քվեարկության Ներկայացուցիչների պալատի լիագումար նիստում։

Կալիֆորնիայից ընտրված կոնգրեսական Աննա Էշույի կողմից առաջարկված 947-րդ երկկուսակցական օրենսդրական փոփոխությունը, որ համահովանավորվել է 11 այլ կոնգրեսականների կողմից նպատակ ունի ուսումնասիրել ԱՄՆ կառավարության կողմից «Ազատության աջակցության ակտի» 907-րդ հոդվածից (907-րդ բանաձև) հրաժարումը: Ուշադրություն դարձնելով առաջարկի հիմնավորմանը, հատկապես տարածաշրջանում շարունակվող բռնությունների և հումանիտար ճգնաժամերի լույսի ներքո, հասկանալի է, որ օրենսդրական փոփոխությունը նպատակ ունի հետևողական լինելու, որ ամերիկյան օգնությունն օգտագործվի ոչ թե հակամարտություններ հրահրելու, այլ խաղաղ լուծումներ խրախուսելու նպատակով:

Կալիֆորնիայից ընտրված կոնգրեսական Թոնի Կարդենասի կողմից առաջարկված 1087-րդ երկկուսակցական օրենսդրական փոփոխությունը, որ համահովանավորվել է 5 այլ կոնգրեսականների կողմից, կոչ է անում զեկույց կազմել, որը կուսումնասիրի Ադրբեջանի կողմից ԱՄՆ զենքի արտահանման օրենքների և միջազգային կոնվենցիաների հնարավոր խախտումները: Այս օրենսդրական փոփոխությունը նպաստելու է միջազգային օրենքի գերակայության պահպանմանը և երաշխավորելու, որ ոչ մի կողմ առանց հետևանքների չշրջանցի ընդունված միջազգային նորմերը:

Կալիֆորնիայից մեկ այլ կոնգրեսականի՝ Ադամ Շիֆի կողմից առաջարկված թիվ 1127-րդ երկկուսակցական օրենսդրական փոփոխությունը, որ համահովանավորվել է 10 այլ կոնգրեսականների կողմից, նպատակ է հետապնդում սահմանափակում մտցնել ԱՄՆ կառավարության կողմից Ադրբեջանին տրամադրվող հարձակողական, անվտանգային կամ ռազմական տեխնիկայի արտահանման նոր լիցենզիաների վրա: Այս փոփոխությունը լայն իմաստով վերահաստատում է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման միակ ճանապարհը խաղաղ բանակցություններն են, այլ ոչ թե ռազմական էսկալացիան:

1132-րդ երկկուսակցական օրենսդրական փոփոխությունը, որ համահովանավորվել է 10 այլ կոնգրեսականների կողմից կրկին առաջարկվել է Շիֆի կողմից, նպատակ ունի արտահայտել Կոնգրեսի քաղաքական կամքն առ այն, որ Հարավային Կովկասում տևական խաղաղությանն ուղղված ցանկացած լուծում պետք է հարգի Լեռնային Ղարաբաղի հայերի ինքնորոշման իրավունքը: Սա ներառելով օրենսդրության մեջ՝ Կոնգրեսը պաշտպանում է մարդկանց՝ իրենց քաղաքական կարգավիճակը որոշելու և իրենց տնտեսական, սոցիալական և մշակութային զարգացմանն ազատորեն հետամուտ լինելու համընդհանուր իրավունքը:

1160-րդ երկկուսակցական օրենսդրական փոփոխությունը, որ համահովանավորվել է 17 այլ կոնգրեսականների կողմից և կրկին Շիֆի կողմից, ուշադրության կենտրոնում է դնում Ադրբեջանի կողմից մարդու իրավունքների խախտումները և դրա շուրջ Կոնգրեսի կոշտ դիրքորոշումը: Ադրբեջանին կոչ անելով անհապաղ և անվերապահորեն վերադարձնել բոլոր հայ ռազմագերիներին և գերևարված խաղաղ բնակիչներին՝ Կոնգրեսը ոչ միայն ելնում է միջազգային իրավունքի սկզբունքներից, այլև նպաստում մարդկային արժանապատվության ու արդարության պահպանմանը։

Այս և այլ առաջարկվող օրենսդրական փոփոխությունները, որ նպաստում են հաշվետվողականության բարձրացմանը, խաղաղ բանակցություններին և ընդգծում մարդու իրավունքների պաշտպանության կարևորությունը, արտացոլում են Կոնգրեսի համապարփակ մոտեցումը՝ լուծելու ղարաբաղյան հակամարտության հետ կապված կնճռոտ խնդիրները: Դրանք ևս մեկ անգամ հիշեցում են աշխարհաքաղաքականության մեջ ԱՄՆ օրենսդիրների առանցքային դերի և ողջ աշխարհում խաղաղությանն ու արդարությանը խթանելու նրանց անսասան հանձնառության մասին:

Օրենսդրական փոփոխությունների ամբողջական ցանկին ծանոթանալու համար հետևեք հետևյալ հղմանը։

Նվեր Սաղաթելյան