Կրկնակի թալանի մեխանիզմը․ Անդրանիկ Թևանյան

Թալանի դեմ պայքարի լոզունգներով հանդես եկող իշխանությունների օրոք կրկնակի թալանի մեխանիզմ է գործում։

Պաշտոնական տվյալներով՝ սպառողական գների ինդեքսն այս տարվա հոկտեմբերին նախորդ տարվա հոկտեմբերի համեմատ ավելացել է 9,5 տոկոսով։ 2022–ի հունվար–հոկտեմբերին նույն ցուցանիշը 2021–ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 8,7 տոկոսով։

Առանձին ապրանքային խմբերի մասով մեկ տարվա կտրվածքով կա երկնիշ գնաճ։ Մասնավորապես՝ սննդամթերք և ոչ ալկոհոլային խմիչք՝ 12,5%: Սա ուղղակիորեն հարվածում է խոցելի սոցիալական խմբերին։

Առանձին ապրանքային տեսակների մասով ունենք հետևյալ երկնիշ գնաճի պատկերը՝

• հացաբուլկեղեն և ձավարեղեն՝ 18,6%,
• միս՝ 12,3%,
• կաթնամթերք, պանիր և ձու՝ 10,4%,
• մրգեր՝ 13,9%,
• սուրճ, թեյ և կակաո՝ 11,6%,
• հանքային կամ աղբյուրի ջուր, շշալցված խմելու ջուր՝ 10%,
• օղի՝ 11,7%։

Երկնիշ գնաճի սահմանագծին են մոտեցել գարեջրի, ծխախոտային արտադրատեսակների գները։

Թանկացել են ծառայությունները, այդ թվում՝ տրանսպորտայինը (17,3 %):

Մի խոսքով, այս իշխանությունների օրոք կյանքն էժանացել է, ապրուստը՝ թանկացել։

Մի ուշագրավ երևույթ է նաև արձանագրվում։ Ազգային դրամը մի քանի ամսվա ընթացքում դոլարի ու եվրոյի համեմատ «ուժեղացել» է 20–25 տոկոսով։ 1 դոլարի փոխարժեքն այժմ տատանվում է 398–402 դրամի միջակայքում։ Այս պայմաններում արտահանմանը լուրջ վնաս է հասցվում։

Թվում է, թե մեր քաղաքացիների մի մասը պետք է շահեր ներմուծվող ապրանքների գների իջեցմամբ կամ գոնե գնային կայունությամբ, բայց հակառակին ենք ականատես լինում։

Դրսից մասնավոր տարադրամային փոխանցումներ ստացողները, տեղում դոլարային եկամուտ կամ խնայողություն ունեցողները նախ կորուստ են ունենում դոլարը կամ եվրոն դրամի փոխանակելիս, բացի այդ՝ թանկացած գնով ձեռք են բերում տեղական ու ներմուծվող ապրանքները։ Հենց սա է կրկնակի թալանի մեխանիզմը, երբ կորցնում են հա՛մ տարադրամը փոխանակելիս, հա՛մ ապրանք կամ ծառայություն գնելիս։

Բայց սա «ժողովրդի իշխանությանը» չի հետաքրքրում։ Իրենք ինքնագովազդվում են երկնիշ տնտեսական աճով։ Աճ, որը պայմանավորված է արտաքին գործոններով, և որի ապահովման հետ իրենք կապ չունեն։ Աճ, որի արդյունքում աղքատներն ավելի վատ են ապրում, քանզի իրենց տնօրինած միջոցները խժռվում են խանութներում։

Սրանք հիմա արդարանում են, թե բա՝ միջազգային երևույթ է, ոչինչ չենք կարող անել։ Բայց կար ժամանակ, երբ ասում էին, որ գների աճը մոնոպոլիաներով է պայմանավորված։ Հիմա ասում են՝ մոնոպոլիա չկա, բայց գնաճ կա։ «Ապագա կա»–ի պես։

Անդրանիկ Թևանյան

ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր