Դատական անկախությանը միջամտելու ցանկացած փորձ անարձագանք չի մնալու. դատավոր Նախշքարյան. News.am

Դատական իշխանությունների շուրջ տեղի ունեցող գործընթացների վերաբերյալ NEWS.am-ը զրուցել է Երեւանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Զարուհի Նախշքարյանի հետ։

-Արդարադատության նախարար Կարեն Անդրեասյանն «Ազատության» հետ զրույցում ասել է, թե կոպիտ հաշվարկով Հայաստանում 40 կոռումպացված դատավոր կա։ Այսպիսի բովանդակության հայտարարություններ գործադիրի կողմից պարբերաբար են հնչեցվում, արդյո՞ք սրանով դատավորներին չեն զրպարտում։

Պետք է նշեմ, որ սույն թվականի փետրվարի 11-ին factor.am լրատվամիջոցին տրված հարցազրույցում եւ փետրվարի 14-ին «Ազատություն» ռադիոկայանի միջոցով հեռարձակված ֆեյսբուքյան ասուլիսի ընթացքում Արդարադատության նախարարը չափազանց անկեղծ է գտնվել եւ իրերը ներկայացրել է այնպես, ինչպես ինքն է տեսնում՝ առանց մտահոգվելու, որ որպես հանրային ծառայող պետք է դրսեւորի քաղաքական չեզոքություն եւ իր գործունեությունը չպետք էկասկածի տակ դնի իր անկողմնակալությունը, թեեւ պարտավոր էր պահպանել այդ սկզբունքները «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքի 27-րդ հոդվածի համաձայն։ Նրա ներկայացրած գաղափարների առնչությամբ ինձ մոտ մի շարք հարցեր են առաջանում:

Օրինակ,

արդյո՞ք իր կողմից հնչեցրած 40, իսկ վերջին հարցազրույցի համաձայն` 39, դատավորների մեջ ընդգրկված եմ նաեւ ես, հաշվի առնելով, որ իմ նկատմամբ իր կողմից հարուցվել է թվով երեք կարգապահական վարույթ,

արդյո՞ք այն պահին նա` որպես ՄԻՊ գործելիս, երբներկայացրել է այս թիվը, ես եղել եմ պաշտոնավարող դատավոր,

արդյո՞ք ես հանդիսանում եմ իր կողմից մատնանշած «կաստայի» կամ եթե կուզեք՝ «բանդայի» անդամ,

ադյո՞ք իր հարցազրույցներում դատավորներին «հանցագործ» պիտակավորելիս նա նկատի է ունեցել նաեւ ինձ։

Այս բոլոր հարցերը, վստահ եմ, առաջանում են ոչ միայն ինձ մոտ եւ ակնկալում են պատասխաններ, որոնց, ինչպես հասկացա, նախարարը պատրաստ չէ պատասխանել։

Եթե նախարարը պատրաստ չէ անուն առ անուն թվել այն բոլոր դատավորների անունները, որոնց նման ցածրորակ պիտակավորում է տալիս, ապա պետք է բարի լինիեւ իր հանրային խոսքում գտնվի կոռեկտ, զուսպ, հանրային պաշտոնատար անձին վայել վարքագիծ դրսեւորել եւ դադարեցնել հեղինակազրկել դատական իշխանությունը, առավել եւս, որ այն պարտավոր է անել «ՀՀ դատական օրենսգիրք» Սահմանադրական օրենքի 7-րդ հոդվածի 3-րդ եւ 4-րդ հոդվածների դրույթների համաձայն։

Անդրադառնալով ավելի առարկայական Ձեր հարցին` հայտնեմ, որ պաշտոնավարող Արդարադատության նախարարի բոլոր գործողությունները փորձ է կատարվում մատուցել հասարակությանը հակակոռուպցիոն պայքարի շղարշի տակ, բայց իմանձական ուսումնասիրությունը  ցույց  է տվել, որ Արդարադատության նախարարի կողմից առնվազն 2021 թվականի ընթացքում բերված 18 կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու միջնորդություններից եւ ոչ մեկը չի բերվել կոռուպցիայի մեջ մեղադրելու, կոռուպցիոն սխեմաների բացահայտման կամ այլ որեւէ հիմքով, որը կառնչվեր նախարարի կողմից հռչակած «Կոռուպցիայի դեմ պայքարին»։

Վերը հիշատակված երկու հանրային ելույթներում նախարարը փորձ է կատարում պախարակել փաստաբանական համայնքին, որոնց բաժանում է «փոխ տանող բերողների» եւ «լավերի», Բարձրագույն դատական խորհրդի գիտնական եւ դատավոր անդամներին, բաժանելով «լավերի» եւ «վատերի», դատավորներին փորձում է բաժանել նույնպես «լավերի» եւ «վատերի»։

Ընդ որում, իր պատկերացմամբ «լավ»-ն ու «վատ»-ը պետք է որոշի ինքը՝ Արդարադատության նախարարը։ Իրեն թույլ է տվել նսեմացնել այն դատավորներին, որոնք, օրինակ, քննադատել են իր կողմից նախաձեռնված օրենքի նախագիծը, առանց անունները նշելու «կաստա» է անվանել դատավորների, որոնք ներկայացրել են առարկություններ նրա կողմից Բարձրագույն դատական խորհրդում հարուցված միջնորդության դեմ եւ այլն։ Նաեւ, վերջին հարցազրույցում հայտնել է, որ դատական իշխանությունում կան «գրպանային դատավորներ», դարձյալ անունները չնշելով։

Այսինքն, Արդարադատության նախարարն իր առաքելությունը տեսնում է դատական իշխանությունը հեղինակազրկելու մեջ` ամենօրյա կտրվածքով նրանց հասցեին եւ ողջ դատական իշխանության հանդեպ նսեմացնող ու նվաստացնող արտահայտություններ կատարելով։ Հավանաբար, պարոն նախարարը չի պատկերացնում պաշտոնատար անձի համար այլ գործելաոճ, քան ինչ-որ իմաստով «գրպանային» դառնալ։

Արդարադատության նախարարի նման վարքագիծը ոչ միայն վայել չէ բարձրաստիճան պաշտոնյային, այլ նաեւ իր մեջ պարունակում են վտանգներ` ուղղված Հայաստանի Հանրապետության դատական իշխանության անկախության ոչնչացմանը։

Տիկին Նախշքարյան, տպավորություն է, որ գործադիրը ցանկացած լծակ օգտագործում է՝ դատական իշխանությանը ճնշելու համար, ի՞նչ կասեք այդ առումով։

Այո, ասեմ ավելին, լծակ չունենալու դեպքում նախաձեռնում է օրենսդրական «բարեփոխումներ», թաքուն, առանց համայնքի ներկայացուցիչների հետ քննարկելու, նման լծակներ ստեղծելու համար: Նախարարը պետք է հասկանա, որ դատական անկախությանը միջամտելու ցանկացած փորձ անարձագանք չի մնալու:

Ինչպես ճիշտ նշեցիք, մի խումբ դատավորներ հանդես եկան հայտարարությամբ, որ Արդարադատության նախարարը չարաշահում է կարգապահական վարույթների հարուցման գործիքը, որն անթույլատրելի է ժողովրդավար պետությունում։ Այդ հայտարարությունը հենված է ինչպես Վենետիկի հանձնաժողովի եզրակացությանը, այնպես էլ ԳՌԵԿՈ-ի եւ ՄԱԿ-ի իրավական հարցերով հանձնաժողովի զեկույցներին /առաջարկություններին/։ Ընդ որում` այն պարագայում, երբ օրենքով նախատեսված կարգով գործում է դատավորների ընդհանուր ժողովի էթիկայի եւ կարգապահական հարցերի հանձնաժողովը, որի կազմում է նաեւ հասարակության ներկայացուցիչը, նախարարի կողմից իր լիազորությունների նման չարաշահումը եւ օգտագործումը դատավորների նկատմամբ ոչ այլ ինչ է, քան միջամտություն դատավորների անկախությանը։

Այս առումով ցանկանում եմ մեկ բան եւս ավելացնել, Արդարադատության նախարարը 14.02.2022 թվականի ասուլիսի ընթացքում բոցաշունչ կերպով ներկայացրել է, թե որքան անթույլատրելի է դատարանների վարույթներում դեռեւս գտնվող ընթացիկ գործերով կարծիք արտահայտել։ Բայց ասեմ, որ նույն նախարարը հարուցել է երեք կարգապահական վարույթ անձամբ իմ նկատմամբ, որոնցից երկուսը ընթացիկ գործերով, եւ իր կողմից ներկայացված ողջամիտ թվացող վերլուծությունը նման գործիքակազմի անթույլատրելիության մասին, իրեն բոլորովին չի խանգարել դիմել այդ գործիքակազմին։

Վերը հիշյալ հանրային ելույթները, անձամբ ինձ խնդրահարույց են թվում եւ անկողմնակալ դիտորդին կարող են թվալ դատական իշխանությանը հեղինակազրկելուն եւ դատական իշխանությունը անկախությունից զրկելուն միտված գործողությունների շղթայի մաս: