Եթե մի կես տարի էլ բանտում նստեի, իսպաներեն կսովորեի. անկեղծ զրույց Վահան Հովհաննիսյանի հետ

«Ազգ»-ը զրուցել է Գերմանիայում ՀՀ դեսպան Վահան Հովհաննիսյանը հետ: Շաբաթաթերթի նյութը՝ ստորեւ:

Բեռլինում ՀՀ ներկայացնող դեսպան Վահան Հովհաննիսյանը փետրվարի 19-ին իր հավատարմագիրը հանձնեց նախագահ Յոախիմ Գաուքինՙ վերջ դնելով մեկ տարի իր պաշտոնավարման շուրջ պտտվող հայկական մամուլի այն պնդումներին, թե Գերմանիայի «սրտով» չէ այս թեկնածությունը։ Գերմանական տեղական մամուլը նրա անունը հիշատակում էր տարբեր միջոցառումների առիթով միայն, որի մասին իրազեկել ենք անցյալ տարվա մեր հրապարակումներում, ուստի նորից չենք անդրադառնա։ 58-ամյա ՀՀ նորանշանակ դեսպանի հետ մեր հանդիպումը կայացավ մարտի 1-ին Քյոլնի Առաջնորդարանումՙ առիթ տալով անկաշկանդ զրույցի, ուր նվաստս ոչ այնքան դիվանագիտական առաքելություն կատարող պաշտոնյայի էր հարցեր ուղղում (100 օրը չի լրացել, դեռ կհասցնեմ), որքան ջանում էր նրա ձայնիՙ կենդանի շեշտերով ու դադարներով լեցուն հայոց գունեղ խոսքի որոգայթում չկորցնել սկանդալների թթխմորով հասունացած սեփական ասելիքը։ Ինձ հանդիպած առաջին պաշտոնյան էր, որ ձեռքին ոչ թե թանկարժեք ժամացույց ուներ, այլ միգուցե հնագետի մասնագիտությամբ պայմանավորվածՙ քարե նուրբ ուլունքաշար թեւնոց, մեջտեղումՙ փիրուզ խաչ։Եթե հմայիլ է սա, ապա հուսանք, թե խոսակցին տպավորելու նրա տաղանդը, արտիստիզմը կբազմապատկի քաղաքականության գերի դարձած դիվանագիտության մեջ մեր կշիռը։

- Պարոն Հովհաննիսյան, լուրջ լրագրության ճաշացանկում սկանդալը նախուտեստի նման բան է։ Գրեցին, թե Ձեր հավատարմագրումը (ագրեմանը) չի հաստատվում, մի կողմիցՙ թուրքական լոբբին է խանգարում, մյուս կողմիցՙ թե փոշմանել են, Ձեր անցյալն է խանգարում։ Փետրվարի 19-ին այդուհանդերձ Ձեր հավատարմագիրը հանձնեցիք ԳԴՀ նախագահ Գաուքին, ինչի համար սրտանց շնորհավորում ենք։

- Շնորհակալություն։ Սա իսկապես կարեւոր էր։Վերջապես Հայաստան-Գերմանիա, Հայաստան-Եվրոմիություն հարաբերությունների բնականոն զարգացման համար կարեւոր քայլ էր։ Ի վերջո քանի դեռ այդ հավատարմագրումը տեղի չի ունեցել, իբրեւ դեսպան չես կարող շատ ակտիվ լինել, հիմա արդեն կարող եմ։

- Դուք ԳԴՀ-ում ՀՀ 5-րդ դեսպանն եք։ Ի՞նչ է սա Ձեզ համար։

- Ճիշտն ասածՙ չէի հաշվել, բայց ինձ համար հսկայական պատիվ է իմ երկիրը ներկայացնել որեւէ տեղ։ Շատ հաճախ ներկայացրել եմ իմ երկիրը կամ պառլամենտը միջազգային տարբեր կազմակերպություններում, բայց դա պառլամետական դիվանագիտություն է, որն ունի իր կանոնները, իսկ պաշտոնական դիվանագիտությունը բոլորովին այլ կանոններով է շարժվում, հեշտ գործ չէ։ Որքան հետո հասկացաՙ ոչ հայկական կողմն իր դիմումներով, ոչ էլ գերմանական կողմն իր արձագանքով օր անգամ չեն ուշացրել։ Բայց բացառել, որ այդ ընթացքում թուրքական կամ ադրբեջանական լոբբին կարող էր մտահոգություններ հայտնել, չեմ կարող, բնականաբար այդ մտահոգությունների մեջ կարող էր շահարկվել իմ անցյալը, իմ քաղաքական պատկանելիությունը:

- Դա՞ էլ անցյալ է։

- Դա անցյալ չէ, բայց ես Բյուրոյի անդամ չեմ հիմաՙ այդ առումով։ Զարմանալին այն է,որ մեր հայկական մամուլը այդ թեման այդքան ծամեց։Բնականաբար չհասկանալով, որ դա ոչ այնքան Վահան Հովհաննիսյանի հարցն է, այլ Հայաստանի Հանրապետության, եւ ՀՀ-ի Եվրոպայի հետ հարաբերությանն այդ ձեւով խանգարել թերեւս չարժե։ Բայց դրա համար որոշակի գիտելիքներ եւ գիտակցական մակարդակ է պետք, միշտ չէ, որ դա ապահովվում է։

- Գերմանիան Ձեր գիտակցական կյանքում միշտ ներկայություն ունեցել է.հայրական կարոտիցՙ զգացական մակարդակից անցում հիմա բոլորովին այլ հարթություն։

- Հայրս 20 տարուց ավելի եղել է Գերմանիայումՙ որպես քաղաքական վտարանդի Սովետական Միությունից եւ ղեկավարել է «Ազատություն» ռադիոկայանի հայկական ծառայությունըՙ ԽՍՀՄ կողմից դիտվելով որպես ազգի թշնամի, նրան զրկել են ԽՍՀՄ քաղաքացիությունից, դատապարտել եւ այլն եւ այլն, բնականաբար դա անդրադարձել է նաեւ ընտանիքի վրա, այդ թվում նաեւՙ իմ, որ ապրել ենք Հայաստանում։Բայց նաեւ Գերմանիայի հանդեպ առանձնահատուկ հետաքրքրություն է առաջացրել իմ մեջ։

- Այդ հետաքրքրությունը եղել է նաեւ իբրեւ պատմաբա՞ն։

- Դաՙ հետագայում։ Իմ մասնագիտությունը վերջապես բրոնզե դար է, ես հնագետ եմ, «Ազատություն» ռադիոկայանը բրոնզե դարում չի գործել ըստ ամենայնի։ Հնագետը առանձին մասնագիտություն է, նույնիսկ կասեիՙառանձին մտածելակերպ է։ Աշխարհի ամենալավ հնագիտական թանգարաններից մեկն այստեղ արդեն այցելեցի եւ շատ շուտով լուրջ կամուրջներ կլինեն։

- Դուք կանխեցիք իմ հաջորդ հարցը։ Թվում է, թե կռահում եքՙ ինչպես եմ հարցազրույցս կառուցելու։

- Ասեմ Ձեզՙ ինչու է այդպես ստացվումՙ բնականաբար մենք մտածում ենք մի շարք ուղղությունների մասինՙ քաղաքական զարգացումներ, տնտեսական զարգացումներ եւ զարգացումներ մշակութագիտակրթական ոլորտում։ Այսօր, երբ Հայաստանի քաղաքական, տարածաշրջանային զարգացումներն ինչ-որ անհասկանալի եւ չհիմնավորված կասկած են մտցրել մեր հասարակության մեջ Հայաստանի եվրոպական ապագայի նկատմամբ, թվում է, թե հիմնական թեման այդ մշակութային, գիտականն է։ Սխալ է. Հայաստանն իր եվրոպական ուղուց չի շեղվում, Հայաստան- Եվրոմիություն, Հայաստան-Գերմանիա հարաբերությունները զարգանում են դինամիկ եւ խորանալու են, թռիչքաձեւ զարգացում են ապահովելու, որովհետեւՙ իսկ ո՞վ ասաց, թե Ռուսաստանը Եվրոպա չէ։ Այնպես որ չեմ կարծում, թե մենք ինչ-որ հակասության մեջ ենք հայտնվել։Կարդում եմ հիմաՙ Հայաստանում վերջերս տեղի ունեցող ժողովները, հայտարարությունները, տարբեր միջոցառումների վերաբերյալ հրապարակումները ցույց են տալիս, որ հայկական քաղաքական ղեկավարությունը մերՙ եվրոպական վեկտորը փակված չի համարում։ Ի դեպ, գերմանական քաղաքական շրջանակների հետ արդեն պայմանավորվածություն ունեմ մի շարք բաց բանավեճեր կազմակերպելու վերաբերյալ, որ կոչվելու են օրինակ «Eastern Partnership- Bitter Lessons» («Արեւելյան գործընկերություն. Դառը դասեր»), որովհետեւ այնպես չէ, որ մեր եվրոպացի գործընկերները արեւելյան գործընկերներիՙ կոնկրետ Հայաստանի նկատմամբ իրենց մոտեցումներում անսխալական են եղել։ Այս ամենի մասին պիտի բաց խոսել, որ հետագայում նույն սխալները տեղի չունենան, բայց քաղաքակրթական իմաստով Եվրոպայի բաղկացուցիչ մաս ենք։ Այդ մասին անգլերեն հոդված ունեմՙ «Armenia- Distant Island Of Europe.Bridges Of The Past («Հայաստան-Եվրոպայից կտրված կղզի, անցյալի կամուրջները»), որ թարգմանվել, լույս է տեսել նաեւ գերմաներեն, այսպես է հնչում ՙ «Die Bruecke…

- Այսինքն գերմաներեն արդեն գիտե՞ք։Հայրենի մամուլը հաղորդել էր, թե գերմաներեն եք պարապում։

- Ես գերմաներեն միշտ եմ իմացել։ Մամուլը մի անգամ գրեց, թե տեսել են, որ ես գերմաներեն եմ պարապում։ Ապուշություն կատարյալ, ուղղակի փորձում էի մի քիչ գոնե իսպաներեն սովորել։

- Ուզում եք ասել, թե հայ լրագրողը իսպաներենը գերմաներենից չի՞ տարբերում։

- Դե նա տեսել է լատինական տառեր, կարծես անգլերեն չի, ուրեմն գերմաներեն է, ուրիշ էլ ինչ կարող է լինել։ Այնինչ իսպաներեն էր, որովհետեւ ուղեւորվելու էի Արգենտինա եւ Ուրուգվայ, ընդ որումՙ կարեւորագույն հանդիպումներ էին նախատեսված, Ղարաբաղի ճանաչման հետ կապված կոնֆերանս եւ այլն։ Քաղաքավար լինելու համար մի քանի դարձվածք էի սովորում իսպաներեն։ Ի դեպ, եթե մի կես տարի էլ բանտում նստեի, իսպաներեն կսովորեի։

- Ափսոս ասենք ուրեմն, որ ավելի երկար չեք նստել...

- Ափսոս, բա ինչ։ Իսկ գերմաներեն դեռ 25 տարի առաջ, չէի ասի կատարյալ, բայց ազատ խոսում էի։ Հետո իհարկե պրակտիկայի բացակայություն, եւ մոռացա, անգլերենն ամեն ինչ դուրս է մղում։ Բայց հիմա կարծում եմ մի 2-3 ամիս է պետք իմ գերմաներենն ամբողջությամբ վերականգնելու համար։ Եթե հիմա դասախոսություն կարդամ կամ բանախոս լինեմ, կնախընտրեմ անգլերենը, բայց արդեն աշնանը, կարծում եմՙ գերմաներենով։

- Դառնանք այն հարցին, որի պատասխանին սպասում են նաեւ Ձեր կուսակիցները։ Կոալիցիայի անդամ չլինելով մաս եք կազմում կառավարությանը։ Ձեր անձը երկվության մեջ չէ՞, հակասություն չկա՞։

- Երբ մեր կուսակցությունը կոալիցիայի անդամ էր, ես միեւնույնն էՙ բացարձակապես ազատ էի թե կոալիցիան, թե մեր պարտնյորներին քննադատելու մեջ։ Այդ բոլորը պայմանական բաներ են։

- Ձեր կուսակցությունը նախարար Նալբանդյանի հրաժարականն էր պահանջում արձանագրությունների առիթով, արձանագրությունները ուժի մեջ են, իսկ Դուք գործելու եք հենց նրա ղեկավարությամբ։

- Ու Դուք չե՞ք տեսնում տեղի ունեցած ոչ մի փոփոխություն։ Նախ սկսենք հետեւյալիցՙ իմ կուսակցական պատկանելիությունը իմ գաղափարական հենքն է, իմ հոգին։ Չի կարող փոխվել ոչ մի երկրաշարժից։

Շարունակությունն՝ այստեղ: