կարևոր
601 դիտում, 2 շաբաթ առաջ - 2024-11-05 16:55
Աշխարհ

Իրանը, ԱՄՆ-ն եւ Իսրայելը՝ ընդհանուր տեղեկատվական պատերազմի գրկում

Իրանը, ԱՄՆ-ն եւ Իսրայելը՝ ընդհանուր տեղեկատվական պատերազմի գրկում
Իրանի հոգեւոր առաջնորդ Ալի Խամենեին դպրոցականների եւ ուսանողների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է՝ «Իրանն անհրաժեշտ ամեն ինչ կանի Իսրայելի ամբարտավանությանը դիմակայելու համար ինչպես ռազմական, այնպես էլ քաղաքական տեսանկյունից»: Իր հերթին Իրանի վեհաժողովի Ազգային անվտանգության հանձնաժողովի անդամ Իսմայիլ Քեւսերին նշել է՝ «սիոնիստկան իսրայելական ռեժիմին ռազմական պատասխան տալու վերջնական որոշումն՝ ւ պատասխան Թեհրանի մերձակայքում եւ այլ շրջաններում Իսրայելի ավիահարվածների, ընդունվել է Ազգային անվտանգության խորհրդի կողմից», եւ որ «Իսրայելին պատասխանն ավելի կործանարար կլինի»: Միեւնույն ժամանակ, վերջինիս խոսքով,»երբ այդ որոշումը կիրականացվի, կախված է մեր զինված ուժերից եւ պլանավորվում է, թե ինչպես եւ երբ կիրականացվի գործողությունը»: Այս կապակցությամբ արեւմտյան եւ արաբական ԶԼՄ-ները հայտնում են․ Իրանն «անպայման կպատասխանի իսրայելական հարձակմանը», բայց ոչ ոք չգիտի, թե երբ:

Ամերիկյան Washington փոստ թերթը, վկայակոչելով իսրայելական հետախուզության տվյալները, հայտնում է․ «Իրանը պատրաստվում է հարձակվել Իսրայելի վրա առաջիկա օրերին՝ մինչեւ նոյեմբերի 5-ին ԱՄՆ-ի ընտրությունները»: AFP-ն ճշտում է, որ «սպասվում է, որ հարձակումն իրականացվելու է Իրաքից՝ մեծ քանակությամբ անօդաչու թռչող սարքերի եւ բալիստիկ հրթիռների կիրառմամբ», սակայն «այս առաջին փուլում Թեհրանը չի ծրագրում հարվածներ հասցնել Իրաքում ԱՄՆ-ի բազաներին»:

Բայց այսպես է պտտվում բարդ ինտրիգը։ ԱՄՆ-ի ներկայացուցիչը CNN-ին հայտնել է, որ «Վաշինգտոնը չգիտի՝ արդյո՞ք Իրանի կողմից նման որոշում արդեն կայացվել է»: The New York Times թերթը, հակառակ իսրայելական գնահատականների, կարծում է, որ «Իրանի հարձակումը տեղի կունենա ԱՄՆ նախագահական ընտրություններից հետո, որպեսզի հանրապետական թեկնածու Դոնալդ Թրամփը մրցավազքում ոչ մի առավելություն չստանա»: Եթե դա իսկապես այդպես է, ապա մենք տեսնում ենք ոչ թե Իրանի կողմից Իսրայելի դեմ նախապատրաստվող զինված էսկալացիայի նշաններ, այլ տեղեկատվական պատերազմի տարրեր Վաշինգտոն-Թել Ավիվ-Թեհրան եռանկյունում՝ ԱՄՆ նախագահական ընտրությունների ելքի պրոյեկցիայով։ Ընդ որում՝ Իսրայելն ու Իրանը, կարծես, համոզված են, որ իրենց զինված դիմակայությունը գրեթե գլխավոր արտաքին քաղաքական հարցն է, որը սուր հուզում է ամերիկացի ընտրղներին եւ կարող է ազդեցություն ունենալ Սպիտակ տան համար պայքարի արդյունքների վրա, թեեւ գործող փոխնախագահ Քամալա Հարիսի մրցավազքի մեջ մտնելը պետք է մերձավորարեւելյան հակամրտությունը հեռացնի ընտրողների քաղաքական նախապատվությունից:

Իրանի դիրքորոշումը հասկանալի է. ավելի լավ է գործ ունենալ դեմոկրատների հետ, որոնք վերադարձել են միջուկային ծրագրի շուրջ բանակցություններին, քան ամբողջովին իսրայելամետ հանրապետականների: Իսրայելի մոտ հակառակն է։ Հետեւաբար, ներկայիս իրավիճակը նման չէ նախորդներին՝ դրանում նոր տարրերի ի հայտ գալու առումով։ Բայց ամենաուշագրավն այն է, որ 2006 թ-ի հուլիսին Մերձավոր Արեւելքում տեղի ունեցած պատերազմի համեմատ, երրորդ երկրում հայտարարված մարտահրավերներով խաղացողների հայտնվելը, որպեսզի պատրաստվեն հաջորդ օրվան, որը կարող է ավելի ծանր լինել: Այդ ժամանակ հասկանալի է ԱՄՆ-ի կողմից Իսրայելին ուղղված Իրանի սպառնալիքների դանդաղ արձագանքը, որը հայտարարեց, որ կործանիչներ, լիցքավորող ինքնաթիռներ եւ հեռահար ռմբակոծիչներ կուղարկի Մերձավոր Արեւելք հակահրթիռային պաշտպանության համար, իսկ «Աբրահամ Լինքոլն» ավիակիրը դեռ պատրաստ է նավարկության։ Ամերիկացի փորձագետների կարծիքով՝ «պտք է մտածել նախագահական ընտրություններից հետո առնվազն մինչեւ հունվար ընկած ժամանակահատվածի մասին»: Մինչ այդ պատերազմը Գազայում եւ Լիբանանում շարունակվելու է, սիկ Իսրայելի եւ Իրանի միջեւ հակամարտությունը հավասարակշռվելու է «եռման» կետում: Մեկ այլ տարբերակ՝ ժամանակավոր հանգիստ մինչեւ հաջորդ տարվա հունվար, երբ ԱՄՆ նորընտիր նախագահը պաշտոնապես կստանձնի իր պաշտոնը: Արդյունքում, ինչ սցենար էլ իրագործվի, կա առնվազն երկու բարդ ամիս, որոնք տարածաշրջանում բոլորը ստիպված կլինեն ապրել, որպեսզի չընկնեն մեծ պատերազմի մեջ:

 

Ստանիսլավ Տարասով 

Աղբյուրը՝ iarex.ru

Թարգմանությունը՝ Գայանե Մանուկյանի