Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին քաղաքականության հայեցակարգը

Ռուսաստանի Դաշնությունը 2023-ի մարտի 31-ին հրապարակել է ՌԴ արտաքին քաղաքականության նոր հայեցակարգը: Այս հայեցակարգը ռազմավարական պլանավորման փաստաթուղթ է և ՌԴ արտաքին քաղաքականության ոլորտում ազգային շահերի, հիմնական սկզբունքների, ռազմավարական նպատակների, հիմնական խնդիրների և ՌԴ արտաքին քաղաքականության առաջնահերթ ոլորտների վերաբերյալ տեսակետների համակարգ:

Փաստաթղթում նշվում է, որ ՌԴ հայեցակարգի իրավական հիմքը ՌԴ Սահմանադրությունն է, միջազգային իրավունքի ընդհանուր ճանաչված սկզբունքներն ու նորմերը, ՌԴ միջազգային պայմանագրերը, դաշնային օրենքները և իրավական ակտերը:

Սույն հայեցակարգը սահմանում է ՌԴ Ազգային անվտանգության ռազմավարության որոշ դրույթներ, հաշվի է առնում միջազգային հարաբերությունների ոլորտի վրա ազդող այլ ռազմավարական պլանավորման փաստաթղթերի հիմնական դրույթները:

Փաստաթղթում առանձնահատուկ ընդգծվում է ՌԴ տեղը աշխարհում՝ կյանքի բոլոր ոլորտներում իր նշանակալի ռեսուրսներով, առաջատար միջպետական ​​կազմակերպությունների և միությունների, ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի մշտական ​​անդամակցությամբ՝ որպես միջուկային գերտերություն և ԽՍՀՄ-ի իրավահաջորդ պետություն։

Ռուսաստանը, հաշվի առնելով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի հաղթանակում իր վճռական ներդրումը, ինչպես նաև իր ակտիվ դերը միջազգային հարաբերությունների ժամանակակից համակարգի ստեղծման և գաղութատիրության համաշխարհային համակարգի վերացման գործում, հանդես է գալիս որպես ինքնիշխան կենտրոններից մեկը:

ՌԴ-ն կատարում է պատմականորեն եզակի առաքելություն. պահպանել ուժերի գլոբալ հավասարակշռությունը և կառուցել բազմաբևեռ միջազգային համակարգ՝ միավորող և կառուցողական օրակարգի հիման վրա պայմաններ ապահովելով մարդկության խաղաղ, առաջադեմ զարգացման համար։

Համաձայն հայեցակարգի՝ Ռուսաստանը վարում է անկախ և բազմավեկտոր արտաքին քաղաքական կուրս՝ թելադրված իր ազգային շահերից և գիտակցելով գլոբալ և տարածաշրջանային մակարդակներում խաղաղությունն ու անվտանգությունը պահպանելու իր հատուկ պատասխանատվությունը։

Ռուսաստանի վերաբերմունքը այլ պետությունների և միջպետական ​​միավորումների նկատմամբ պայմանավորված է Ռուսաստանի Դաշնության նկատմամբ նրանց քաղաքականության կառուցողական, չեզոք կամ անբարյացակամ բնույթով։

Անդրադառնալով նոր աշխարհակարգի ձևավորմանը՝ փաստաթղթում նշվում է, որ մարդկությունն անցնում է հեղափոխական փոփոխությունների դարաշրջան, բազմաբևեռ աշխարհի ձևավորումը շարունակվում է։

Համաշխարհային զարգացման ոչ հավասարակշռված մոդելը, որը դարեր շարունակ ապահովում էր գաղութատիրական տերությունների գերազանցող տնտեսական աճը, յուրացնելով կախյալ տարածքների և պետությունների ռեսուրսները Ասիայում, Աֆրիկայում և արևմտյան կիսագնդում, անշրջելիորեն դառնում է անցյալ:

Շարունակվող փոփոխությունները մերժվում են մի շարք պետությունների կողմից, որոնք սովոր են մտածել համաշխարհային տիրապետության և նեոգաղութատիրության տրամաբանությամբ։ Նրանք հրաժարվում են ճանաչել բազմաբևեռ աշխարհի իրողությունները և դրա հիման վրա համաձայնության գալ նոր աշխարհակարգի պարամետրերի և սկզբունքների շուրջ։

Փորձ է արվում զսպել պատմության բնական ընթացքը, վերացնել մրցակիցներին ռազմաքաղաքական և տնտեսական ոլորտներում, ճնշել այլախոհությունը։ Կիրառվում է անօրինական գործիքների և մեթոդների լայն շրջանակ, այդ թվում՝ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը շրջանցող հարկադրանքի միջոցների (պատժամիջոցների) կիրառումը, պետական ​​հեղաշրջումներ հրահրելը, զինված հակամարտությունները, սպառնալիքները, շանտաժը, որոշակի սոցիալական խմբերի և ամբողջ ազգերի գիտակցության շահարկումը, հարձակողական և դիվերսիոն գործողությունների իրականացումը տեղեկատվական տարածքում։

Արդյունքում կործանարար ազդեցությունը տարածվում է միջազգային հարաբերությունների բոլոր ոլորտների վրա։
Ավելի դժվար է դառնում անդրազգային մարտահրավերներին և սպառնալիքներին, ինչպիսիք են զենքի անօրինական առևտուրը, զանգվածային ոչնչացման զենքերի և դրանց առաքման միջոցների տարածումը, տեղեկատվական և հաղորդակցական տեխնոլոգիաների օգտագործումը անօրինական նպատակներով, միջազգային ահաբեկչությունը, անդրազգային կազմակերպված հանցագործությունը, անօրինական միգրացիան, հավաքական արձագանքներ մշակելը:

Միջազգային հարաբերություններում ուժի գործոնի դերը մեծանում է, հակամարտությունների տարածքը ընդլայնվում է մի շարք ռազմավարական կարևոր տարածաշրջաններում։

Միջազգային իրավունքի խախտմամբ ռազմական ուժի կիրառումը, զինված հակամարտությունների սրումը տարածաշրջաններում մեծացնում են գլոբալ անվտանգության սպառնալիքը, մեծացնում են խոշոր պետությունների միջև բախումների ռիսկերը, այդ թվում՝ մեծանում է միջուկային տերությունների մասնակցությամբ հակամարտությունների ծավալման, դրանց՝ տեղական, տարածաշրջանային և գլոբալ պատերազմի վերածվելու հավանականությունը։

Միայն ուժերի և շահերի հավասարակշռության հիման վրա ողջ միջազգային հանրության ներուժի և բարեխիղճ ջանքերի միավորումը կարող է ապահովել մեր ժամանակի բազմաթիվ խնդիրների արդյունավետ լուծումը, մեծ ու փոքր պետությունների խաղաղ առաջընթացն ու զարգացումը:

Հզորացող Ռուսաստանը համարելով ժամանակակից աշխարհի զարգացման առաջատար կենտրոններից մեկը, նրա անկախ արտաքին քաղաքականությունը համարելով վտանգ արևմտյան գերիշխանությանը՝ ԱՄՆ-ն և դաշնակից պետությունները միջոցներ են ձեռնարկում ուկրաինական ուղղությամբ հակառուսական քաղաքականության սրման և նոր տեսակի հիբրիդային պատերազմի սանձազերծման համար։

Այն ուղղված է Ռուսաստանին ամեն կերպ թուլացնելուն, այդ թվում՝ խաթարելու նրա ստեղծագործական, քաղաքակրթական դերը, հզորությունը, տնտեսական և տեխնոլոգիական հնարավորությունները՝ սահմանափակելով նրա ինքնիշխանությունը արտաքին և ներքին քաղաքականության մեջ, ոչնչացնելով տարածքային ամբողջականությունը։

Ի պատասխան Արևմուտքի ոչ բարեկամական գործողությունների՝ Ռուսաստանը մտադիր է բոլոր հասանելի միջոցներով պաշտպանել իր գոյության և ազատ զարգացման իրավունքը։

Այդ առումով առաջնորդվելով ինքնիշխան հավասարության և միմյանց շահերի հարգման սկզբունքներով՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը պատրաստ է երկխոսության և համագործակցության:

Ռուսաստանն իրեն չի համարում Արևմուտքի թշնամին, չի մեկուսանում նրանից, չունի թշնամական մտադրություններ նրա նկատմամբ և ակնկալում է, որ ապագայում արևմտյան հանրությանը պատկանող պետությունները կգիտակցեն իրենց առճակատման քաղաքականության և հեգեմոն նկրտումների անիմաստությունը:

Այս փաստաթղթում հստակեցված են ՌԴ արտաքին քաղաքականության ռազմավարական նպատակներն ու հիմնական խնդիրները, արտաքին քաղաքականության ոլորտում սահմանված են ՌԴ ազգային շահերը.

1)ՌԴ սահմանադրական կարգի, ինքնիշխանության, անկախության, պետական ​​և տարածքային ամբողջականության պաշտպանությունը կործանարար արտաքին ազդեցությունից,
2) ռազմավարական կայունության պահպանումը, միջազգային խաղաղության և անվտանգության ամրապնդումը,
3) միջազգային հարաբերությունների իրավական հիմքերի ամրապնդումը,
4) Ռուսաստանի քաղաքացիների իրավունքների, ազատության և օրինական շահերի պաշտպանությունը և ռուսական կազմակերպությունների պաշտպանությունն օտարերկրյա անօրինական ոտնձգություններից,
5) անվտանգ տեղեկատվական տարածքի զարգացումը, ռուս հասարակության պաշտպանությունը կործանարար օտարերկրյա տեղեկատվությունից և հոգեբանական ազդեցությունից,
6) ռուսական ավանդական հոգևոր և բարոյական արժեքների ամրապնդումը, ՌԴ բազմազգ ժողովրդի մշակութային և պատմական ժառանգության պահպանումը և այլն:

Բխելով ՌԴ ազգային շահերից և ռազմավարական ազգային առաջնահերթություններից՝ պետության արտաքին քաղաքական գործունեությունն ուղղված է հետևյալ ռազմավարական նպատակների իրականացմանը.

1) ՌԴ անվտանգության, ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության ապահովումը,
2) ՌԴ-ն` որպես ժամանակակից աշխարհի պատասխանատու, ազդեցիկ և անկախ կենտրոններից մեկի դիրքերի ամրապնդումը և այլն:

ՌԴ արտաքին քաղաքականության ռազմավարական նպատակներն իրագործվում են հետևյալ հիմնական խնդիրների իրականացմամբ.

1) արդար և կայուն աշխարհակարգի ձևավորում,
2) միջազգային խաղաղության և անվտանգության, ռազմավարական կայունության պահպանում, պետությունների և ժողովուրդների խաղաղ համակեցության և առաջանցիկ զարգացման ապահովում,
3) աջակցություն ընդհանուր մարտահրավերներին և սպառնալիքներին՝ ներառյալ տարածաշրջանային հակամարտություններին և ճգնաժամերին, միջազգային հանրության արդյունավետ համալիր պատասխանների մշակմանը,
4) կառուցողական մտածողությամբ օտարերկրյա պետությունների և նրանց ասոցիացիաների հետ փոխշահավետ և իրավահավասար համագործակցության զարգացում, բազմակողմ դիվանագիտության մեխանիզմների կիրառմամբ ռուսական շահերի հաշվի առնում,
5) օտարերկրյա պետությունների և նրանց միավորումների հակառուսական գործունեությանը հակազդում, պայմանների ստեղծում նման գործունեության դադարեցման համար, 6) հարևան պետությունների հետ բարիդրացիական հարաբերությունների ձևավորում, աջակցություն նրանց տարածքներում լարվածության և հակամարտությունների օջախների առաջացման կանխմանն ու վերացմանը և այլն:

Սահմանելով ՌԴ արտաքին քաղաքականության առաջնահերթ ուղղությունները՝ Ռուսաստանը ձգտում է ձևավորել միջազգային հարաբերությունների այնպիսի համակարգ, որը կապահովի հուսալի անվտանգություն, մշակութային և քաղաքակրթական ինքնության պահպանում, զարգացման հավասար հնարավորություններ բոլոր պետությունների համար՝ անկախ նրանց աշխարհագրական դիրքից, տարածքի չափից, ժողովրդագրական, ռեսուրսային և ռազմական ներուժից:

Միջազգային հարաբերությունների համակարգը պետք է լինի բազմաբևեռ և հիմնված լինի հետևյալ սկզբունքների վրա.

1) պետությունների ինքնիշխան իրավահավասարություն,
2) միջազգային գործերում հեգեմոնիայի մերժում,
3) շահերի և փոխշահավետության վրա հիմնված համագործակցություն,
4) ներքին գործերին չմիջամտելը, 5) միջազգային իրավունքի գերակայություն միջազգային հարաբերությունների կարգավորման գործում, 6) անվտանգության անբաժանելիություն՝ գլոբալ և տարածաշրջանային առումներով և այլն:

Ռազմավարական կայունություն ապահովելու, գլոբալ պատերազմի սանձազերծման նախադրյալները և միջուկային ու զանգվածային ոչնչացման այլ տեսակի զենքերի օգտագործման ռիսկերը վերացնելու, ինչպես նաև միջազգային անվտանգության նորացված ճարտարապետություն ձևավորելու համար ՌԴ-ի համար առաջնահերթություն է.

1) ռազմավարական զսպումը, որը կանխում է միջպետական ​​հարաբերությունների այնպիսի մակարդակի սրումը, որը կարող է հրահրել ռազմական հակամարտություններ, այդ թվում՝ միջուկային և զանգվածային ոչնչացման այլ տեսակի զենքերի կիրառմամբ,
2) միջազգային պայմանագրերի համակարգի ամրապնդումը և զարգացումը ռազմավարական կայունության, սպառազինությունների վերահսկման, զանգվածային ոչնչացման զենքերի, դրանց առաքման միջոցների, դրանց արտադրության հետ կապված ապրանքների ու տեխնոլոգիաների տարածման կանխարգելման ոլորտներում,
3) ռազմավարական կայունության պահպանման, սպառազինությունների վերահսկման ռեժիմների և զանգվածային ոչնչացման բոլոր տեսակի զենքերի, դրանց առաքման միջոցների չտարածման միջազգային քաղաքական հիմքերի ամրապնդումը և զարգացումը,
4) կանխել սպառազինությունների մրցավազքը և բացառել դրա տեղափոխումը նոր միջավայրեր, պայմաններ ստեղծել միջուկային պոտենցիալների հետագա փուլային կրճատման համար,
5) գլոբալ մակարդակով միջուկային անվտանգության ամրապնդումը և միջուկային ահաբեկչական գործողությունների կանխումը,
6) ատոմային էներգիայի խաղաղ նպատակներով օգտագործման բնագավառում համագործակցության զարգացումը, 7) ամրապնդել զանգվածային ոչնչացման զենքերի և դրանց առաքման միջոցների չտարածման և վերահսկման բազմակողմ մեխանիզմների դերը միջազգային անվտանգության ապահովման ոլորտներում և այլն:

Տարածաշրջանային անվտանգությունն ամրապնդելու, տեղական և տարածաշրջանային պատերազմները կանխելու, ներքին զինված հակամարտությունները լուծելու համար ՌԴ-ն մտադիր է առաջնահերթ ուշադրություն դարձնել.

1) քաղաքական և դիվանագիտական ​​միջոցների ընդունմանը,
2) դաշնակիցների և գործընկերների հետ ռազմական, ռազմաքաղաքական և ռազմատեխնիկական համագործակցության զարգացմանը,
3) ՌԴ շահերի համար կարևոր տարածաշրջաններում տարածաշրջանային անվտանգության ապահովման և ճգնաժամերի կարգավորման մեխանիզմների կատարելագործմանը,
4) խաղաղապահ գործունեության մեջ ՌԴ դերի բարձրացմանը, ՄԱԿ-ի և ՀԱՊԿ-ի խաղաղապահ և հակաճգնաժամային ներուժի ամրապնդմանը և այլն։

Փաստաթղթում սահմանվում է ՌԴ ազգային շահերից բխող հեռահար ռազմավարական նպատակը։

Ռուսաստանի անվտանգության, կայունության, տարածքային ամբողջականության և սոցիալ-տնտեսական զարգացման, որպես համաշխարհային զարգացման և քաղաքակրթության ազդեցիկ ինքնիշխան կենտրոններից մեկի դիրքերի ամրապնդման համար ամենակարևորը կայուն, երկարաժամկետ բարիդրացիական հարաբերությունների ապահովումն է և միավորումը՝ hամատեղ պետականության դարավոր ավանդույթներով, տարբեր ոլորտներում խոր փոխկապակցվածությամբ, ընդհանուր լեզվով, սերտ մշակույթներով, ԱՊՀ անդամ երկրների և Ռուսաստանի հետ կապված այլ հարևան պետությունների հետ տարբեր ոլորտներում առկա ներուժի առկայությամբ:

Փաստաթղթում կարևորվում են հատկապես ՌԴ արտաքին քաղաքականության տարածաշրջանային ուղղությունները։
Այս առումով ՌԴ-ն մտադիր է առաջնահերթ ուշադրություն դարձնել.

1) զինված հակամարտությունների կանխմանը և կարգավորմանը, միջպետական ​​հարաբերությունների բարելավմանը և կայունության ապահովմանը մերձավոր արտերկրում, «գունավոր հեղափոխությունների» ճնշմանը, ՌԴ դաշնակիցների ու գործընկերների ներքին գործերին միջամտելու այլ փորձերին,
2) ապահովել Ռուսաստանի, նրա դաշնակիցների և գործընկերների երաշխավորված պաշտպանությունը աշխարհում ռազմաքաղաքական իրավիճակի ցանկացած զարգացման գործում, ամրապնդել տարածաշրջանային անվտանգության համակարգը, ՀԱՊԿ-ի և այլ ձևաչափերի փոխգործակցությունը Ռուսաստանի և նրա դաշնակիցների ու գործընկերների միջև պաշտպանության և անվտանգության ոլորտում,
3) հակազդել Ռուսաստանի անվտանգությանը սպառնացող անբարյացակամ պետությունների ռազմական ենթակառուցվածքի տեղակայմանը կամ ամրապնդմանը,
4) Բելառուսի Հանրապետության հետ ռազմավարական փոխգործակցություն, փոխշահավետ, համապարփակ, բազմակողմ համագործակցության համակարգի ամրապնդում՝ հիմնված ԱՊՀ և ԵԱՏՄ ներուժի համակցման վրա, Ռուսաստանի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի պետությունների միջև փոխգործակցության մեխանիզմների կիրառում,
5) երկարաժամկետ հեռանկարում Եվրասիայում միասնական տնտեսական և քաղաքական տարածքի ձևավորում,
6) մերձկասպյան հինգ պետությունների գոտում համագործակցության ամրապնդում և այլն:

ՌԴ ռազմավարական նպատակներին հասնելու և արտաքին քաղաքականության հիմնական խնդիրների կատարման համար առանձնահատուկ նշանակություն ունեն կապերի համակողմանի խորացումը և համակարգումը եվրասիական մայրցամաքում տեղակայված հավատարիմ և բարեկամ ինքնիշխան գլոբալ կենտրոնների հետ, որոնց սկզբունքները համընկնում են ապագա աշխարհակարգի և համաշխարհային քաղաքականության առանցքային հարցերի լուծման ռուսական մոտեցումների հետ։

Փաստաթղթում առանձնահատուկ կարևորվում են ՌԴ-ի հարաբերությունները ՉԺՀ-ի և Հնդկաստանի հետ։

Ռուսաստանը նպատակ ունի էլ ավելի ամրապնդել Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության հետ համապարփակ գործընկերությունը և ռազմավարական համագործակցությունը՝ առաջնահերթություն տալով բոլոր ոլորտներում փոխշահավետ համագործակցության զարգացմանը, միջազգային ասպարեզում փոխօգնության և համակարգման ամրապնդմանը:

Ռուսաստանը կշարունակի հաստատել առանձնապես արտոնյալ ռազմավարական գործընկերություն Հնդկաստանի Հանրապետության հետ՝ փոխշահավետ հիմունքներով բոլոր ոլորտներում փոխգործակցության մակարդակը բարձրացնելու և ընդլայնելու համար, ինչպես նաև հատուկ ուշադրություն դարձնելու երկկողմ առևտրի, ներդրումների և տեխնոլոգիական ծավալների ավելացմանը։

Ռուսաստանը ձգտում է Եվրասիան վերափոխել խաղաղության, կայունության, փոխադարձ վստահության, զարգացման և բարգավաճման միասնական համամայրցամաքային տարածքի: Այս նպատակը ներառում է լայն ինտեգրացիա՝ Եվրասիական մեծ գործընկերության ձևավորում, ԵԱՏՄ-ի, ՇՀԿ-ի և Հարավարևելյան Ասիայի պետությունների ասոցիացիայի վրա հիմնված Եվրասիայի բոլոր պետությունների, տարածաշրջանային կազմակերպությունների և ասոցիացիաների ներուժի համատեղում:

Նախատեսվում է ԵԱՏՄ-ի և Չինաստանի «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախաձեռնության պլանների իրագործում, Եվրասիայի տնտեսական և տրանսպորտային փոխկապակցվածության ամրապնդում, Բայկալ-Ամուր և Անդրսիբիրյան երկաթուղիների արդիականացում, «Հյուսիս-հարավ» միջազգային տրանսպորտային միջանցքի վաղաժամկետ գործարկում, «Եվրոպա-Արևմտյան Չինաստան» միջազգային տրանսպորտային միջանցքի, Կասպից և Սև ծովերի տարածաշրջանների, հյուսիսային ծովային ճանապարհի, Ռուսաստան-Մոնղոլիա-Չինաստան տնտեսական միջանցքի, ինչպես նաև թվային զարգացման ոլորտում տարածաշրջանային համագործակցության և էներգետիկ գործընկերության ձևավորում:

Փաստաթղթում առանձնացվում են իսլամական աշխարհի հետ հարաբերությունները՝ նշելով, որ բարեկամ իսլամական քաղաքակրթության պետությունները բազմաբևեռ աշխարհի իրողություններում ունեն համաշխարհային զարգացման անկախ կենտրոն դառնալու լայն հեռանկարներ:

Ռուսաստանը ձգտում է ամրապնդել համապարփակ փոխշահավետ համագործակցությունը Իսլամական համագործակցության կազմակերպության անդամ երկրների հետ՝ հարգելով նրանց հասարակական-քաղաքական կառույցներն ու ավանդական, հոգևոր և բարոյական արժեքները։

Այդ նպատակով Ռուսաստանի Դաշնությունը մտադիր է առաջնահերթություն տալ.

1) Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետ համապարփակ և վստահելի փոխգործակցության զարգացմանը, Սիրիայի Արաբական Հանրապետությանը համակողմանի աջակցությանը, բազմաբնույթ, փոխշահավետ գործընկերության խորացմանը Թուրքիայի Հանրապետության, Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության, Եգիպտոսի Արաբական Հանրապետության և Իսլամական համագործակցության կազմակերպության մյուս անդամ պետությունների հետ:
2) Մերձավոր Արևելքում և Հյուսիսային Աֆրիկայում տարածաշրջանային անվտանգության և համագործակցության կայուն, համապարփակ ճարտարապետության ձևավորմանը՝ հիմնված բոլոր պետությունների և տարածաշրջանների միջպետական ​​միավորումների ներուժի միավորման վրա՝ ներառյալ Արաբական պետությունների լիգան և Համագործակցության խորհուրդը:
3) Ծոցի արաբական երկրների հետ Ռուսաստանը մտադիր է ակտիվորեն համագործակցել բոլոր շահագրգիռ պետությունների և միջպետական ​​ասոցիացիաների հետ՝ Պարսից ծոցում հավաքական անվտանգության ապահովման ռուսական հայեցակարգը կյանքի կոչելու համար՝ այս նախաձեռնության իրականացումը համարելով կարևոր քայլ Մերձավոր Արևելքի տարածաշրջանում իրավիճակի կայուն և համապարփակ կարգավորման ուղղությամբ:
4) հարթել հակասությունները և կարգավորել հարաբերությունները Իսլամական համագործակցության կազմակերպության անդամ երկրների, ինչպես նաև այդ պետությունների և նրանց հարևանների հետ, առաջին հերթին՝ Իրանի Իսլամական Հանրապետության և արաբական երկրների, Սիրիայի Արաբական Հանրապետության և նրա հարևանների, արաբական երկրների միջև, ինչպես նաև Իսրայել պետության, նաև Պաղեստինի հարցի համապարփակ և տևական լուծմանն ուղղված ջանքերի ուղղությամբ:
5) նպաստել զինված հակամարտությունների կարգավորմանը և հաղթահարմանը Մերձավոր Արևելքում, Հյուսիսային Աֆրիկայում, Հարավային, Հարավարևելյան Ասիայում և այլ տարածաշրջաններում, որտեղ գտնվում են Իսլամական համագործակցության կազմակերպության անդամ երկրները:
6) օգտագործել Իսլամական համագործակցության կազմակերպության անդամ պետությունների տնտեսական ներուժը՝ Եվրասիական մեծ գործընկերության ձևավորման համար։

Ռուսաստանը համերաշխ է աֆրիկյան պետությունների հետ՝ ավելի արդար, բազմաբևեռ աշխարհ ստեղծելու և սոցիալ-տնտեսական անհավասարությունը վերացնելու համար, որն աճում է Աֆրիկայի նկատմամբ մի շարք զարգացած պետությունների նեոգաղութային բարդ քաղաքականության պատճառով:

Հաշվի առնելով Լատինական Ամերիկայի և Կարիբյան ավազանի պետությունների ինքնիշխանության և բազմակողմ ներուժի առաջանցիկ ամրապնդումը՝ ՌԴ-ն մտադիր է զարգացնել հարաբերությունները նրանց հետ իրատեսական և փոխշահավետ հիմքերի վրա:

Անդրադարձ է կատարվել հատկապես եվրոպական տարածաշրջանին՝ նշելով, որ հավաքական Արևմուտքի ազդեցիկ քաղաքականության շնորհիվ եվրոպական պետությունների մեծ մասը ագրեսիվ քաղաքականություն է վարում Ռուսաստանի նկատմամբ՝ ուղղված ՌԴ անվտանգությանն ու ինքնիշխանությանը սպառնալիքներ ստեղծելուն, միակողմանի տնտեսական առավելություններ ձեռք բերելուն, ներքաղաքական կայունությունը խաթարելուն՝ ռուսական ավանդական, հոգևոր և բարոյական արժեքների քայքայմանը ուղղված խոչընդոտներ ստեղծելով Ռուսաստանի հետ համագործակցության համար։

Փաստաթղթում առանձնակի շեշտվում է, որ Ռուսաստանի և եվրոպական երկրների միջև հարաբերությունների կարգավորումը բարդացնող հիմնական գործոնը Միացյալ Նահանգների և նրա առանձին դաշնակիցների ռազմավարական կուրսն է՝ բաժանարար գծեր գծելու և խորացնելու եվրոպական տարածաշրջանում, որպեսզի թուլացնեն և խաթարեն Ռուսաստանի և Եվրոպայի տնտեսությունների մրցունակությունը, սահմանափակեն եվրոպական պետությունների ինքնիշխանությունը և ապահովեն ԱՄՆ-ի գլոբալ գերակայությունը։

Թեև, համաձայն փաստաթղթի, ԱՄՆ-ն ագրեսիվ հակառուսականության գլխավոր ոգեշնչողը, կազմակերպիչը և իրականացնողն է, այնուամենայնիվ, Ռուսաստանի Դաշնությունը ցուցաբերում է դիվանագիտական մոտեցում․ շահագրգռված է պահպանել ռազմավարական կայունությունը, խաղաղ գոյակցությունը Միացյալ Նահանգների հետ և հաստատել շահերի հավասարակշռություն Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների միջև՝ որպես խոշոր միջուկային տերությունների, ինչպես նաև հատուկ պատասխանատվություն կրել ռազմավարական կայունության և միջազգային անվտանգության համար:

Համաձայն փաստաթղթի՝ ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների նման մոդելի ձևավորման հեռանկարները կախված են ԱՄՆ-ի պատրաստակամության աստիճանից՝ հրաժարվելու ուժային գերիշխանության քաղաքականությունից և վերանայելու հակառուսական կուրսը հօգուտ Ռուսաստանի հետ փոխգործակցության՝ հիմնված ինքնիշխան իրավահավասարության, փոխադարձության սկզբունքների վրա։

Այս առումով ՌԴ-ն մտադիր է հետևողականորեն պաշտպանել իր ազգային շահերը՝ առաջնահերթություն տալով եվրոպական պետությունների հետ հարաբերությունների նոր մոդելի ձևավորմանը, որը կապահովի Ռուսաստանի, նրա դաշնակիցների և գործընկերների անվտանգ, ինքնիշխան և առաջադեմ զարգացումը, կայուն խաղաղությունը Եվրասիայի եվրոպական մասում:

Այս փաստաթղթով հղում է կատարվում Եվրոպայի պետություններին, որ Ռուսաստանի հետ խաղաղ գոյակցությունն ու փոխշահավետ, իրավահավասար համագործակցությունը այլընտրանք չունի, որ Ռուսաստանի Դաշնության հետ բարիդրացիության քաղաքականությունը կունենա դրական ազդեցություն եվրոպական տարածաշրջանի անվտանգության և բարեկեցության վրա և կօգնի եվրոպական պետություններին իրենց արժանի տեղը գրավել Եվրասիական մեծ գործընկերությունում և բազմաբևեռ աշխարհում:

Այսպիսով՝ ակնհայտ է, որ Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականությունը, առաջնորդվելով ՌԴ կենսական, ազգային, պետական շահերով, միտված է գլոբալ և տարածաշրջանային մակարդակներում խաղաղության ու անվտանգության պահպանմանը, բազմաբևեռ աշխարհի իրողություններում համաշխարհային զարգացման անկախ կենտրոնների ձևավորմանը և նոր աշխարհակարգի կայացմանը:

Արփի Աբրահամյան

«Դրօշակ» թիվ 6, 2023թ.