Անարդյունավետ կառավարման հետևանքները. «Փաստ»

«Փաստ»-ը գրում է. «Ռուսաստան արտագաղթող հայաստանցիների թիվը 2019–ին կտրուկ ավելացել է։  Այս մասին ասվում է «ՌԴ տնտեսական վիճակի մոնիտորինգի» մասին ուսումնասիրության մեջ, որը պատրաստվել է «Գայդար» ինստիտուտի փորձագետների կողմից։ Տվյալները վերցված են Ռուսաստանի պետական վիճակագրական ծառայության պաշտոնական աղբյուրներից։ Հետազոտության մեջ նշվում է, որ Ռուսաստան ամենաշատ թվով մարդիկ են արտագաղթում Հայաստանից ու Ուկրաինայից։ 2019 թ. հունվար–ապրիլին Հայաստանից Ռուսաստան է անել 12,8 հազար մարդ։ Մինչդեռ 2018 այդ ցուցանիշը կազմել էր 4,9 հազար դրամ։ Ընդ որում՝ վերջին հինգ տարվա մեջ նույն ժամանակահատվածի համեմատ հենց 2019–ին են հայաստանցիներն արտագաղթել Ռուսաստան։ 2017–ի հունվար-ապրիլին 2,4 հազար մարդ էր արտագաղթել, 2016–ին՝ նույնքան, 2015–ին՝ 6,4 հազար, իսկ 2014–ին՝ 5,8 հազար։ 

Իհարկե, արտագաղթի լիարժեք պատկերը տեսնելու համար անհրաժեշտ է ամբողջ տարվա տվյալները համեմատել, քանի որ օբյեկտիվ ուսումնասիրությունը պահանջում է հաշվի առնել մի շարք գործոններ, ինչպիսին է օրինակ՝ սեզոնայնությամբ պայմանավորված աշխատանքային միգրացիան, երբ տարվա մի մասը մարդիկ մեկնում են Ռուսաստան, տարվա մյուս կեսին՝ վերադառնում։ Թեպետ, մի շարք գործոններ առկա են եղել նաև նախորդ տարիներին։ Ամեն դեպքում վիճակագրությունն այս տարվա առաջին կեսին այդպիսին է, մեր կառավարությունը նույնպես վիճակագրությունները ներկայացնում է ըստ եռամսյակների ։ Թեև մեծ էին ակնկալիքները, որ 2018-ին տեղի ունեցած «թավշյա, ոչ բռնի, ժողովրդական հեղափոխությունից» հետո կլինի կտրուկ ներգաղթ, ինչի մասին հավաս­տիացնում էին նոր իշխանությունները, միևնույն է, արտագաղթի տեմպերը փաստորեն ոչ միայն չեն նվազել, այլև ավելացել են։ 

Շատ կարևոր է հասկանալ, թե ինչու է այդ­պես ստացվում։ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը տարիներ շարունակ չդադարող ար­տագաղթը բացատրում էր ոչ միայն մարդ­կանց սոցիալ-տնտեսական վատ պայման­ներով, այլև մի շարք ուրիշ գործոններով։ Դե­ռևս անցած տարվա նոյեմբերին նա խորհր­դարանում հայտարարեց. «Մենք երկար ժա­մանակ առաջնորդվել ենք այն կանխավար­կածով, որ միայն սոցիալական խնդիրը չէ պատճառը, որ մարդիկ արտագաղթում են։ Այստեղ կա արդարության, օրինականության, հնարավորությունների, արժանապատվու­թյան խնդիր։ Մենք այսօր երաշխավորում ենք, որ որևէ մեկը որևէ մեկին չի կարող ապօրինի կերպով ինչ-որ բան ասել։ Հայաս­տանում մենք հաշվարկել ենք, թե արտա­գաղթին ինչքան են նպաստում տարբեր ճնշումների մեխանիզմները, թաղային հեղի­նակությունները, իրավապահ համակարգի ապօրինությունները, տնտեսական գործու­նեության սահմանափակումները, արտոնու­թյունները։ Մենք այդ ամեն ինչը վերացրել ենք և վերացնում ենք»։ 

Սակայն դա դեռ ամենը չէր։ Փաշինյանն ավելի հեռուն է գնացել և շեշտել, որ արդեն խթանում են հայրենադարձությունը։ «Անշարժ գույքի շուկայում գներն աճում են, քանի որ արտերկրում ապրող շատ հայրենակիցներ գալիս են և անշարժ գույք են ձեռք բերում, ներդրումներ են անում։ Այս ամենը լինելու է ներգաղթի լավ պատճառ»,– ընդգծել էր նա։ 

Դրանից ավելի առաջ մարզային այցերից մեկի ժամանակ Փաշինյանը հպարտորեն հայ­տարարել էր, որ հեղափոխությունից հետո երեք ամիս շարունակ արտագաղթը դադարել էր։ Մենք հիմքեր չունենք չհավատալու այդ հայտարարություններին։ Պարզապես հե­տաքրքիր է, թե ինչո՞ւ այդքան լավ նորություն­ներից հետո իմանում ենք այսքան վատ նորու­թյուններ։ Ինչո՞ւ հիմա կառավարությունը չի հայտարարում, որ արտագաղթը շարունակ­վում է, համենայն դեպս, այս տարվա առաջին կեսին նախորդ տարիներից ավելի մեծ տեմ­պերով։ Անշուշտ, միամտություն կլիներ կարծե­լը, թե կառավարությունը նույն փութաջանու­թյամբ կհայտարարեր ոչ հաճելի վիճակագրա­կան տվյալներ։ Անկախ նրանից՝ կառավարու­թյունը կխուսափի խոսել այդ մասին, թե ոչ, պարտավոր է վաղ թե ուշ պատասխանել, որ եթե արտագաղթի պատճառներից էին անօրի­նականությունը, կոռուպցիան, տնտեսական ճնշումները, անարդարությունը, արժանա­պատվության ոտնահարումը և այլն, ապա այդ երևույթները վերացնելուց հետո ինչո՞ւ են մար­դիկ շարունակում ավելի մեծ տեմպերով ար­տագաղթել։ Եթե այդպես լավ հաշվարկել էին արտագաղթի վրա ազդող գործոնները, ապա այդ գործոնների վերացումից հետո արտա­գաղթը քանի տոկոսով պետք է նվազեր»:

Մանրամասները` թերթի այսօրվա համարում: