կարևոր
2755 դիտում, 1 ամիս առաջ - 2025-03-07 17:41
Աշխարհ

Գազայի վերաբերյալ Եգիպտոսի ծրագիրը` Թրամփի նախագծի դեմ

Գազայի վերաբերյալ Եգիպտոսի ծրագիրը` Թրամփի նախագծի դեմ
Կահիրեում տեղի է ունեցել Պաղեստինի հարցով Արաբական արտակարգ գագաթնաժողով: Սա արաբական երկրների արձագանքն էր Գազայի հատվածից պաղեստինցիներին Եգիպտոս եւ Հորդանան տեղափոխելու մտադրության մասին Թրամփի հայտարարությանը: Որպես հակաքայլ նման նախագծին մշակվել է եգիպտական ծրագիր՝ առանց բնակչության տեղաշարժի հատվածը վերականգնելու համար: Ընդ որում՝ Կահիրեի գագաթնաժողովում յադ ծրագրի ընդունման հեռանկարների վերաբերյալ փորձագետներին արտահայտվել են ոչ միշտ դրական տարբեր կանխատեսումներ: Կար վարկած, ըստ որի, Եգիպտական պլանը կարգելափակվի ինչպես ստրկատիրական աշխարհի երկրների միջեւ տարբեր տեսակի առանձին պայմանավորվածություններով, այնպես էլ արտաքին խաղացողների միացմամբ՝ արաբական աշխարհը պառակտելու, Իսրայելի հետ նոր պայմանավորվածությունների հասնելու համար՝ առանց պաղեստինյան հարցի լուծման: Խոսքը վերաբերում է Էր Ռիադի խորհրդատվական գագաթնաժողովում արաբների միջեւ ծագած տարաձայնություններին, որոնք կարող էին հանգեցնել տեսական հայտարարությունների՝ առանց գործնական քայլերի:

Առայժմ այլ բան է տեղի ունեցել: Արաբական երկրների ղեկավարները համաձայնել են Գազայի վերակնգնման Եգիպտոսի ծրագրին: Նրանք հռչակագիր են ընդունել, որում հանդես են եկել 2002 թ-ի Արաբական խաղաղության նախաձեռնության հիման վրա «անկախ ինքնիշխան պաղեստինյան պետության» ստեղծման օգտին, դատապարտել «խաղաղ լուծումներից Իսրայելի շարունակական հրաժարումը»՝ ցուցադրելով պանարաբիզմի գաղափարի գրեթե վերածնունդը: Միեւնույն ժամանակ, գագաթնաժողովին Սաուդյան Արաբիայի թագաժառանգ Մուհամեդ բեն Սալմանի, Թունիսի նախագահ Կաիս Սայեդի, ինչպես նաեւ Ալժիրի նախագահ Աբդելմաջիդ Թեբբունի բացակայությունն ուշագրավ երեւույթ է թվում: Իրավիճակը մեկնաբանում է Ստանիսլավ Տարասովը:

«Միանգամից նշենք՝ Թրամփի նախաձեռնությունն «արթնացրել է» արաբական աշխարհը, որը հայտարարում է պաղեստինցիների խնդիրների գործնական լուծումներին անցում կատարելու մասին: Բայց բաց է մնում Եգիպտոսի պլանի եւ Թրամփի նախագծի մրցակցության կամ առճակատման հեռանկարների հարցը։ Այս դեպքում խոսքը նախատեսված տեխնիկական կամ կազմակերպչական միջոցների մասին չէ, որոնք նախատեսված են ծրագրի իրականացման համար: Առաջին հերթին, իհարկե, անհրաժեշտ է ավարտին հասցնել Իսրայելի եւ ՀԱՄԱՍ-ի միջեւ հրադադարի մասին խաղաղ համաձայնագրի դրույթները՝ ապահովելով դրա երկրորդ եւ երրորդ փուլերի իրականացմանը անցումը: Հիշեցնենք՝ դրանք ներառում են Գազայից իսրայելական զորքերի ամբողջական դուրսբերոմը, ռազմական գործողութոյւնների դադարեցումը եւ մարդասիրական օգնության, այդ թվում՝ դեղորայքի անարգել ներմուծումը: Երկրորդ՝ անհրաժեշտ են նոր պայմանավորվածություններ Իսրայելի հետ, որը հայտարարել է Գազայի վերաբերյալ Եգիպտական ծրագրի շատ դիրքորոշումների մերժման մասին, հատկապես սեկտորի կառավարման մասով, ՀԱՄԱՍ-ի գոյության հեռանկարի մասին՝ ինչպես քաղաքական, այնպես էլ անվտանգության տեսանկյունից, որին նախատեսվում է նաեւ տարածաշրջանի երկրների մասնակցությունը միջազգային հանրության աջակցությամբ:

Ակնհայտ է՝ նման նպատակին հասնելու համար արաբական աշխարհի միայն տեսլականը բավարար չէ: Այդ պատճառով այդ հարցերը կդրվեն միջազգային խաղաղության խորհրդաժողովի, որի ժամկետները դեռ որոշված չեն, քանի որ դրանք կապված են Պաղեստինի ինքնավարությունում կայանալիք նախագահական եւ խորհրդարանական ընտրությունների հետ: Ի դեպ, Կահիրեի գագաթնաժողովում իր ելույթում Սիրիայի ժամանակավոր նախագահը զգուշացրել է. «կարող են լինել լուծումներ, որոնք ուղղված են պաղեստինցի ժողովրդի արյան հաշվին նոր աշխարհագրական քարտեզներ գծելուն»: Սա ակնարկ է, որ «պաղեստինյան ռիսկերը» սկսել են ազդել արաբական երկրների մեծ մասի ճակատագրի վրա:

Բայց առայժմ Կահիրեում Արաբական երկրների գագաթնաժողովից «չոր մնացորդը» հետեւյալն է. կան մշակված փաստաթղթեր՝ առաջիկա գործողությունների մանրամասն նկարագրությամբ։ Բայց դրանց գործնական իրականացումը դեռ շատ հեռու է: Այդ պատճառով Կահիրեի գագաթնաժողովը չէր տարբերվում արաբական երկրների նախորդ բոլոր գագաթաժողովներից, որոնցում կրկնվում էին Պաղեստինի ճակատագրի մասին հայտնի արտահայտությունները՝ դատապարտելով Իսրայելի քաղաքականությւնը», - ամփոփել է Տարասովը:

 

Աղբյուրը՝ iarex.ru

Թարգմանությունը՝ Գայանե Մանուկյանի