կարևոր
0 դիտում, 9 տարի առաջ - 2015-08-13 16:54
Հասարակություն

Թուրքերը հայ հասարակական գործչին սպանել են քարերով ու յաթաղաններով խոշտանգումների ենթարկվելով

Թուրքերը հայ հասարակական գործչին սպանել են քարերով ու յաթաղաններով խոշտանգումների ենթարկվելով

Աղբյուրը՝ armeniangenocide100

 

Ռուբեն  Չիլինկարյանի պատմությունը

1885 թ., Սիլիվրի

Բժիշկ, գրող, բանաստեղծ, հասարակական գործիչ Ռուբեն  Չիլինկարյանը 1915 թ. օգոստոսի 13 (25/26)-ին, դեպի Այաշ աքսորի ճանապարհին՝ Չանղըրը և Կալեջիկ (Գալայճըք) գյուղերի միջև, Չանղըրըից կառքով 6 ժամ հեռու գտնվող Թյունե (Թյունայ, Թյունեյ) կոչված վայրում, իր 4 բախտակից ընկերոջ հետ (այդ թվում՝ Դանիել Վարուժանն ու Սիամանթոն), թուրք չեթեների կողմից սպանվել է քարերով ու յաթաղաններով խոշտանգումների ենթարկվելով՝ 30 տարեկանում: Ըստ Գոնիայի պատերազմական ատյանում կառապան Հասանի տված վկայության՝ բժիշկը եղել է վերջին սպանվողը:

 

Ծնվել է 1885 թ. փետրվարի 15-ին, Կոստանդնուպոլսին մոտակա, Մարմարա ծովի եվրոպական ափին գտնվող Սիլիվրի ավանում:

 

Նախնական կրթությունն ստացել է Սիլիվրիի Ասքանազյան նախակրթարանում:

 

1889-1901 թթ. սովորել է ամերիկացի միսիոներների Բրուսայի նահանգի Նիկոմիդիայի գավառակի Պարտիզակ ավանի Բյութանիայի բարձրագույն վարժարանում:

 

1901-05 թթ. սովորել է Կ. Պոլսի Պերպերյան վարժարանում:

 

Դպրոցական տարիներից զբաղվել է գրական գործունեությամբ:

 

1905-11/12 թ. սովորել է Եվրոպայի բժշկական խոշորագույն կենտրոններից մեկում՝ Լոզանի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետում:

 

1910 թ.  Լոզանում ամուսնացել է Յաննիի հետ:

 

1911-14 թթ. Լոզանի մի հիվանդանոցում և մի դարմանատանը օգնական բժիշկ է աշխատել ու մասնագիտական հմտություններ ձեռք բերել:

 

Ուսանողության շրջանից սկսած հետաքրքրվել է հայրենիքի ազատության պայքարի գաղափարով: Եղել է ՀՅԴ անդամ:

 

1908-14 թթ. եղել են նրա ստեղծագործական բեղուն տարիները: Կրել է Ոուբեն Սևակ գրական ծածկանունը:

 

1914 թ. կնոջ հետ վերադարձել է Կ. Պոլիս և հաստատվել Բերա թաղամասում:

 

1915 թ., երբ արդեն սկսվել էր Առաջին համաշխարհային պատերազմը, զորակոչվել է օսմանյան բանակ և զինվորական բժիշկ ծառայել Մաքրիգյուղի (Մագրիքեոյ) զորամասում:

1915 թ. ապրիլի 11 (24)-ին, լինելով զինվորական ծառայության մեջ, ձերբակալվել և բանտարկվել է Կ. Պոլսի կենտրոնական բանտում, ապա աքսորվել Չանղըրը:

 

Անունը փորագրվել է Չանղըրըի բանտում հավաքված համրիչի 99 հատիկներից մեկի վրա:

 

Չանղըրըում բուժել է թուրք ավազակապետ (չեթեջի) Արաբաջի Իսմայիլի  աղջկան: Իսմայիլը նրան հորդորել էր իսլամություն ընդունելով փրկվել սպառնացող վտանգից, սակայն բժիշկը հրաժարվել է այդ խորհրդին հետևելուց:

 

Ռուբենին ազատելու համար Գերմանիայի արտգործնախարարությանը, Կ. Պոլսի և Սոֆիայի նրա դեսպաններին, Լոզանի հյուպատոսին, Կ. Պոլսում դեսպան Հանս ֆոն Վանգենհայմին բազմաթիվ դիմումներ են ուղարկել նրա աները՝ գերմանական բանակի պահեստի սպա Ֆրանց Ապելն ու կինը՝ Հելեն Ապել-Չիլինկիրյանը: Բոլորն էլ՝ ապարդյուն:

 

1915 թ. օգոստոսի 13 (25/26)-ին, դեպի Այաշ աքսորի ճանապարհին՝ Չանղըրը և Կալեջիկ (Գալայճըք) գյուղերի միջև, Չանղըրըից կառքով 6 ժամ հեռու գտնվող Թյունե (Թյունայ, Թյունեյ) կոչված վայրում, իր 4 բախտակից ընկերների հետ (այդ թվում՝ Դանիել Վարուժանն ու Սիամանթոն), թուրք չեթեների կողմից սպանվել է քարերով ու յաթաղաններով խոշտանգումների ենթարկվելով՝ 30 տարեկանում:

 

Ըստ Գոնիայի պատերազմական ատյանում կառապան Հասանի տված վկայության՝ բժիշկը եղել է վերջին սպանվողը:

 

Մինասյան Հ., Օսմանյան կայսրությունում, Թուրքիայի Հանրապետությունում և հարակից տարածքներում բռնաճնշումների և ցեղասպանության ենթարկված հայ բժիշկներ: Համառոտ կենսագրական բառարան, Երևան, 2014, 519 էջ, էջ 263–267: