Կոչուբաևը զուգահեռներ է անցկացրել էլեկտրամոբիլների բիզնեսի և փաստաբանական ծառայությունների հարկման միջև

Զուգահեռներ էլեկտրամոբիլների բիզնեսի և փաստաբանական ծառայությունների հարկման միջև. Ինչպես են հատուկ ռեժիմները չեղարկվում նույն ձեռագրով

Վերջին տարիներին ՀՀ կառավարության կողմից որդեգրված հարկային քաղաքականությունը վկայում է այն մասին, որ մի շարք ոլորտներում պետությունը հրաժարվում է նախկինում սահմանված արտոնություններից՝ դրանք փոխարինելով համընդհանուր հարկային բեռի կոշտացմամբ։ Եթե 2022-2025 թթ. հանրային քննարկման կենտրոնում էր փաստաբանական գործունեության հարկումը ԱԱՀ-ով, ապա այժմ նույն ձեռագիրն ենք տեսնում էլեկտրամոբիլների ներմուծման ու վաճառքի ոլորտում։

Ի՞նչն է ընդհանուր։

1. Հատուկ կարգավիճակից՝ ընդհանուր դաշտ

Երկու դեպքում էլ խոսքը գնում է տարիներ շարունակ խրախուսվող ոլորտների՝ հարկային արտոնություններից զրկելու և համընդհանուր հարկային դաշտ տեղափոխելու մասին։ Ինչպես փաստաբանների դեպքում՝ ԱԱՀ-ից ազատված կարգավիճակից անցում ընդհանուր հարկման, այնպես էլ էլեկտրամոբիլների ներմուծման դեպքում՝ նախկինում մաքսատուրքից, ԱԱՀ-ից, այլ պարտավորություններից ազատվող սուբյեկտները տեղափոխվում են ընդհանուր հարկային պայմանների։

2. Հարկային անկայունություն և կանխատեսելիության բացակայություն

Իրավաբանական բիզնեսը, հիմնվելով տարիների կայուն կարգավիճակի վրա, չէր կանխատեսում նման կտրուկ անցում, ինչի արդյունքում հարկային բեռի կտրուկ աճ արձանագրվեց։ Նույնն էլ՝ էլեկտրամոբիլների ոլորտում. խրախուսման մեխանիզմների չեղարկումը խաթարում է բիզնեսի վստահությունը և խոչընդոտում երկարաժամկետ ներդրումային ծրագրերը։

3. Հանրային շահի ստորադասում ֆիսկալ շահին

Եթե փաստաբանական ծառայությունները արդարադատության համակարգի հասանելիության կարևոր բաղադրիչ են, ապա էլեկտրամոբիլները՝ շրջակա միջավայրի պաշտպանության։ Երկու դեպքում էլ, հատուկ կարգավիճակը նպատակ ուներ խթանել հասարակական նշանակության գործունեություն, սակայն երկու դեպքում էլ պետությունը գերադասեց կարճաժամկետ բյուջետային շահը։

4. Իրավաբանական անորոշություն և հապճեպություն

Ե՛վ ԱԱՀ-ն փաստաբանների նկատմամբ, և՛ նոր նախագծվող փոփոխությունները էլեկտրամոբիլների ոլորտում ընդունվում են առանց բավարար ազդեցության գնահատման և հանրային մասնակցության լիարժեք ապահովման։ Սա խախտում է բիզնեսի և մասնագիտական գործունեության կայունության սկզբունքը։

Ի՞նչ կարելի է եզրակացնել։

Պետության որդեգրած այս մոտեցումը ստեղծում է անվստահություն ինչպես մասնագիտական, այնպես էլ գործարար համայնքներում։ Սկզբում խրախուսում են, ստեղծում բիզնես մոդելներ հատուկ կարգավիճակներով, սակայն որոշ ժամանակ անց նույն ոլորտները հայտնվում են կտրուկ փոփոխությունների ներքո՝ առանց անցումային մեխանիզմների կամ արդարացի փոխհատուցման։

Այս խնդիրը ոչ միայն հարկային արդարության մասին է, այլ նաև բիզնես միջավայրի կանխատեսելիության և իրավական վստահության։ Եթե պետությունը ցանկանում է խթանել նոր ոլորտների զարգացումը, ապա հարկ է ընդունել, որ հարկային խրախուսումները պետք է ունենան հստակ, երկարաժամկետ և վստահելի քաղաքական հիմք։

Իրավաբան Ալեքսանդր Կոչուբաև

28.04.2025 թ.