Ժիրայր Լիպարիտեան՝ շարքային սրիկայ

Մի քանի օրեր անցած են տխրահռչակ ու ազգադաւ Ժիրայր Լիպարիտեանի Հայաստան ժամանումէն, իր ներկայութիւնը հայրենի հողին վրայ պատահական չէ։

Ճիշտ կ'ըսէ սիրելի Ալվարդ Պետրոսեանը, երբ մանկուրտ ու ողորմելի կ'անուանէ այս օտար շահերու գործիքին։

Կ'արժէ արագ հայեացք մը նետել այս մարդու կենսագրութեան վրայ։ Միջին Արևելքէն դեպի Արևմուտք իր «դրանսիթի» ընթացքին կորսունցուց այդ քիչ շնորհները որ ուներ, ու նոյն ժամանակ իր էութիւնը ծախեց սատանային։

Պոսթոնի մէջ Զորեան Հիմնարկի գործադիր տնօրէնի պաշտօնը ստանձնեց և հոգաբարձու դարձաւ։ Հետեւելով իր օտար տերերու թելադրանքներուն՝ չարաշահեց Դաշնակցութեան ղեկավարութեան վստահութիւնը ու միջոցները, տակեն մտաւ, վերեն ելաւ ու տիրացաւ իրեն վստահուած հաստատութիւնը։

Լեւոն Տեր Պետրոսեանը պէտք էր իրականացներ իր հօր՝ «համայնաւար Յակոբիկի» երազը, պառակտել ու քանդել Դաշնակցութիւնը։ Այդ գործի համար լիպարիտեաններու կարիքը ուներ, հոս-հոն մի քանի թափթփուկ գտաւ, սակայն ապարդիւն՝ երազը չի իրականացաւ։

Զուգադիպութիւն թէ ոչ, Լեւոնի և Ժիրայրի թելադրողներու շահերը համընկան ու Լիպարիտեան դարձաւ յատուկ խորհրդական ու բանագնաց, իրեն վստահուեցաւ ցեղասպան թուրքին հետ սիրաբանիլ։ Նոյն ատեն ստանձնեց դաշնակցականներուն հալածելու որոշումը, ու աշխարհը շրջեց սարքուած փաստաթուղթերով և կեղծ մեղադրանքներով ներկայացաւ օտար պետութիւններու առջև։ Միջոցներ չի խնայեց իրեն վստահուած գործը կատարելու համար, սակայն այս ալ աւարտեց անյաջող։

Ողորմելի այս տիպարը նորեն Հայաստան յայտնուած է և պատահական չէ, իշխանութիւնները պէտք ունին լիպարիտեաններուն, որոնք արևմուտքէն արևելք պատրաստ են ծառայելու իրենց հին ու նոր տերերուն։ Վստահաբար եթէ հոգեբոյժ մը սերտեր Ժիրայր Լիպարիտեանին իր մանկութեան ու պատանեկանութեան օրերու մէջ պիտի գտներ իր վարքի ու բարդոյթներու արմատները։

Վա՜յ այն ժողովուրդին, որ իր ճակատագիրը կը կապէ անձի մը, որու համար հայրենիք չ'կայ, ընկեր չ'կայ ու սրբութիւններ գոյութիւն չ'ունին։

Մարիօ Նալպանդեան