«Այս ինտենսիվությամբ շարունակելու պարագայում անխուսափելիորեն հայտնվելու ենք հումանիտար աղետի շեմին». «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․ «Կառավարությունը նախորդ շաբաթ ընդունեց ընդգրկուն նախագծերի փաթեթ, որը վերաբերում է ինչպես կրթության ոլորտի, այնպես էլ ՄԻՊ գրասենյակի ֆինանսավորման կրճատմանը: Տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանի համար նշված գործընթացը սպասելի էր ու կանխատեսվող:

«Եթե շատ պարզ ու ընդհանրական ներկայացնեմ, իրավիճակը հետևյալն է. 2020 թվականը մեր երկրում ամփոփվել է 7,6 տոկոս տնտեսական անկմամբ: Տնտեսական անկումը շարունակվում է նաև հիմա: Արդեն 2021 թ. հունվարին տնտեսական ակտիվությունը նվազել է 7,5 տոկոսով: Համաչափ անկում է կանխատեսվում նաև փետրվարին: Առաջին հերթին այս իրավիճակը պետական բյուջեի հարկային եկամուտների նվազմանն է բերում: Երկրորդ՝ առաջացնում է սոցիալական լրացուցիչ ծախսեր՝ պայմանավորված թե՛ Covid -19-ի համավարակի հետևանքների դեմ պայքարի ձախողմամբ, թե՛ 2020 թ.-ի վերջում վրա հասած պատերազմով ու խայտառակ կապիտուլ յացիայով: Այս իրողությունների հետևանքով ունենք տասնյակ հազարավոր մարդիկ, որոնք, փաստացի, լրացուցիչ սոցիալական աջակցության անհրաժեշտություն ունեն: Կան նաև մարդիկ, որոնք բնակարաններ ու կայուն եկամուտ են կորցրել: Եվ ամենակարևորը՝ ունենք նահատակված զինվորների հազարավոր ընտանիքներ, տասնյակ հազարավոր վիրավորներ: Այս ամենին էլ գումարենք գործազրկության մակարդակը, որը բարձրացել է. միայն վերջին 9 ամիսներին ՀՀ-ում մոտ 47 հազար մարդ կորցրել է իր զբաղվածությունն ու կայուն եկամուտը: Ու, ցավոք, նրանցից շուրջ 28 հազարն ընդհանրապես աշխատանք չի փնտրում, այսինքն, որևէ կերպ աշխատանք գտնելու կամ զբաղված դառնալու հույսն է կորցրել»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Թադևոս Ավետիսյանը՝ նշելով, որ նկարագրվածները մտահոգիչ փաստեր են:

«Այս պարագայում, երբ իշխանությունն ապիկար է ու չի կարողանում հակաճգնաժամային ճիշտ քաղաքականություն վարել, գնում է անհասկանալի ճանապարհով և անընդհատ մեղավորների է փնտրում: Այս իշխանությունն անընդհատ ձախողում է ու փոխանակ իրապես գնահատի ձախողման խնդիրները, վերանայի մոտեցումները, այլ ուղիով է շարժվում: Եվ նման իրավիճակում, բնականաբար, պետական ծախսերի, այդ թվում՝ սոցիալական նվազագույն աջակցության ծախսերի կրճատմանն այլըտրանք չի մնում: Չմոռանանք նաև, որ ինչքան հնարավորություն ունեին, ավելացրել են արտաքին պարտքի բեռը. 2017 թ. համեմատ արտաքին պարտքը 2020 թ.-ին արդեն շուրջ 30 տոկոսով աճել է: Այսինքն, նման պայմաններում երկու բան պետք է անեն՝ ավելացնել արտաքին պարտք, ինչն անում են, և երկրորդ՝ պետական բյուջեի ծախսերի, այդ թվում՝ սոցիալական ծախսերի կրճատում, ինչն արդեն սկսել են անել: Մենք տեսանք այս օրինակը ՄԻՊ գրասենյակի, կրթության ոլորտի մասով: Այսպես շարունակվելու պարագայում կանդրադառնան նաև սոցիալական պաշտպանության ոլորտի ծախսերի կրճատմանը, ինչպես նաև պետական հատվածի զանգվածային ազատումներին»,-նշեց մեր զրուցակիցը:

Խոսելով նշված բոլոր հանգամանքներից բխող սոցիալական հետևանքների մասին՝ նա հավելեց. «Ունենք մի իրավիճակ, երբ թռիչքաձև աճում են առաջին անհրաժեշտության ապրանքների գները, իսկ մարդկանց եկամուտները նվազում են, զուգահեռ՝ բարձրանում է գործազրկության մակարդակը: Այդ ֆոնին նաև սոցիալական ծախսերը կրճատելն ինքնին, առանձին վերցրած, աղքատություն ծնող և սոցիալական վիճակը խորացնող գործոն է հանդիսանում: Սա է օբյեկտիվ իրավիճակը, ու այս ինտենսիվությամբ շարունակելու պարագայում անխուսափելիորեն հայտնվելու ենք հումանիտար աղետի շեմին: Եվ, բնականաբար, անդառնալի հետևանքներ ենք ունենալու թե՛ տնտեսական համակարգի կորուստների, թե՛ նաև սոցիալական վիճակի խորացման իմաստով»:

Անդրադառնալով հատկապես ՄԻՊ գրասենյակի ֆինանսավորման կրճատման նախաձեռնությանը՝ Թադևոս Ավետիսյանը նկատեց. «Առհասարակ, այս կառավարության գործելաոճի մեջ տրամաբանություն փնտրելն անօգուտ գործ է, ինչպես անօգուտ է փնտրել երկիրն այս իրավիճակից դուրս բերելու ցանկությունը: Ամեն դեպքում, կարծում եմ, որ իրենք այս իրավիճակից փորձում են նաև իրենց նեղ խմբակի քաղաքական շահերն առաջ մղել: Որպես ՀՀ քաղաքացի, երկու բան ինձ համար ակնհայտ է. նախևառաջ՝ ՄԻՊ-ը և ՄԻՊ գրասենյակը հլուհնազանդ չեն ենթարկվում օրվա քաղաքական խմբակի քմահաճույքներին, առանձին դեպքերում նաև ապազգային գործելաոճին: Երկրորդ՝ ընդգծված ցույց են տալիս, թե ինչպես պետք է գործի պետական մարմինը, ինչ ուղղություններով՝ չունենալով անգամ այնչափ լծակներ, որքան ունեն կառավարությունը կամ Ազգային ժողովը:

Հաշվի առնելով ընդհանուր գնահատումները՝ մեծ է հավանականությունը, որ հետո կպարզվի դրանց անարդյունավետության մասին: Ի վերջո, մեկ տարի է անցել, լիարժեք տեղեկություն կա դրանք գնահատելու համար, բայց չեն անում: Կա՛մ չեն կարողանում անել, որովհետև ձևը չգիտեն, կա՛մ չեն ուզում անել, որովհետև համոզված են, որ ձախողել են այդ ծրագրերը»:

Տնտեսագետի խոսքով, այդ ուղղություններին ուշադրություն դարձնելու, դրանց արդյունավետությունը բարձրացնելու և պետական ծրագրերը վերաիմաստավորելու փոխարեն իշխանությունները այլ ճանապարհով են գնացել: «Ակնհայտորեն այնպիսի ծախսեր են կրճատում, որոնք, ընդհակառակը, անհրաժեշտ են ու պետք է կատարվեն՝ ելնելով օրվա օբյեկտիվ իրավիճակից»,-ասաց նա»:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում: