Եթե պետությունը պատիվ ունի, ներողություն կխնդրի, հակառակ դեպքում՝ ներողության կարիք էլ չունենք. Ռաքել Դինք (ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ)

Ռաքել Դինքը ելույթ է ունեցել Թուրքիայի հայկական որբանոցում:

«Բոլորդ բարով եք եկել: Այս ցավալի վայրում միասին լինելը ուժ և հույս է տալիս մեզ: Բոլորիդ այստեղ գտնվելը՝ «ես այս դատի մի մասնիկն եմ» ասել է: Գիտեմ, որ շնորհակալություն չեք ակնկալում մեզանից, սակայն շնորհակալություն ենք հայտնում, որ եկել եք»,- ասել է նա:

Ելույթի ընթացքում ներկաները վանկարկել են` «Բոլորս Հրանտ ենք, բոլորս հայ ենք», որից հետո Ռաքելը դարձյալ շարունակել է խոսքը. «Ինչպես գիտեք՝ Աստված ասում է՝ սատանան գալիս է՝ գողանալու, բռնազավթելու և սպանելու: Դե, այս երեք բառերից դուք հասկացեք... Այս ճամբարի ամեն մի անկյունում՝ մեր՝ երեխաներիս, անմոռանալի հիշատակները կան: Մենք ուզում ենք, որ այս հիշատակների նկատմամբ հարգանք ցուցաբերվի: Մենք ուզում ենք, որ նկատեն այս հիշողությունները, աշխատանքն ու ոչնչից ստեղծվածը: Ցավալի է, որ տուժողն է միշտ իրենը փորձում ապացուցել: Սա իսկապես ցավալի իրավիճակ է, սակայն, միաժամանակ, փառք ենք տալիս՝ կանք և այստեղ ենք: Կցանկանայի այս ճամբարի պատմությունը դարձյալ պատմել ձեզ:

1962 թվականին Գեդիքփաշայի հայկական բողոքական եկեղեցին այն գնել է երեխաների համար: Ամեն ինչ պետության թույլատվությամբ է կառուցվել այստեղ՝ շինարարություն, սեփականության վկայական, էլեկտրականություն, ջրի խողովակներ անցկացնել... Այս ամենը ո՞վ կանի ինքնագլուխ: Պետությունն այս գործողությունների որևէ մի փուլում չկարողացա՞վ ասել, որ գույք գնելու իրավունք չունենք:  70-ականներին, ես այսպես եմ ասում՝ հավաքվել են ու մտածել` ի՞նչ անենք, որ նրանց ձեռքից խլենք այս գույքը: 1936 կալվածագրերի ցանկը բացեցին, փորփրեցին ու ասացին` դրա համաձայն` դուք այս գույքը գնելու իրավունք չունեք: Այո, այն ժամանակ չկար, քանի որ գնվել է 1962-ին և օգտագործվել մինչև 1987 թվականը՝ որպես երեխաների ճամբար: Երեխաներն այստեղ շատ աշխատանք ունեն արած: Այս ճանապարհի վրա ես աշխատանք ունեմ՝ քար և ավազ եմ կրել: Մենք այստեղ մեծացողների համար մեծ պայքար ենք մղել` այն կանգուն պահելու համար: Իրենք իրենց հորինում, որոշում են կայացնում, ասում՝ սա ձերը չէ: Լավ, մենք սա գնել ենք, աշխատել, ապրել ենք այստեղ: Մեզանից վերցրեցիք, գոնե լավ նպատակով օգտագործեք՝ ծերերի, երեխաների, հաշմանդամների և շատ այլ բաների համար հարմար վայր է սա: Ոչ, գնեցին սա, ու բոլորդ էլ գիտեք՝ ինչ արեցին՝ նվիրեցին հին տիրոջը: Հիմա ինքն ինչ է անում, մտածում է՝ երկնքից ինձ մի ժառանգություն ընկավ, շտապ վաճառեց: Նոր տերը՝ նույնպես: Ինչքա~ն տերեր է փոխել այս ճամբարը: Արդյունքում` այս ամենը ո՞ւմ գործն է՝ պետության: Այս ամոթը պետությունը պետք է մաքրի: Ինչպես մեզ ասաց, որ սա ձերը չէ, այնպես էլ հիմա պետք է ասի՝ սա ձերն է: Եթե պատիվ ունի ներողություն խնդրելու, կխնդրի, հակառակ դեպքում՝ իր գործն է, մենք ներողության կարիք  էլ չունենք: Սակայն այստեղի պատմությունը չպետք է այսպես ավարտվի, դրա համար էլ բոլորս այստեղ ենք՝ ձեռք ձեռքի: Բոլորիդ շնորհակալություն եմ հայտնում»:

Դինքն այնուհետև հիշում է ճամբարի բացման արարողությունը, որը տեղի է ունեցել հայկական երգերի ներքո: Ներկայացնելով «Ծիծեռնակ» երգի բովանդակությունը` Ռաքելն սկսում է երգել.

«Ծիծեռնակը բույն կը շինե,

Եվ’ կը շինե, և’ կերգե:

Բույն կը շինե՝ ամեն մեկ ճյուղ կպցնելով,

Իր հին բույնը հիշելով»:

Թարգմանությունը՝ Արազ Գայմագամյանի

Թուզլայի հայկական որբանոցի մասին Ռաքել Դինքի հոդվածն՝ այստեղ: