Ապրում ենք, ապրում ենք հույսով

13-ամյա Սիրանույշը երազում է կա'մ դաշնակահար, կա'մ էլ երգչուհի դառնալ: Երազանքն իրագործելու համար հաճախում է դաշնամուրի, ինչպես նաեւ վոկալի դասերի:

Սիրանույշը ի ծնե հենաշարժական խնդիր ունի, այժմ տեղաշարժվում է սայլակի օգնությամբ, ինչն ամենեւին էլ չի խանգարում, որ աղջիկն ապրի լիարժեք մշակութային կյանքով. Սիրանույշը հաճախում է նաեւ թատերական խմբակ, նկարչության դասերի:

Աղջիկն ապրում է Արաբկիր վարչական շրջանում գտնող մի բնակարանում, որը գտնվում է 9-րդ հարկում. ամսվա մեջ լինում են օրեր, երբ վերելակը չի գործում, պատճառը շենքի բնակիչների` վարձը ժամանակին չմուծելն է: Բայց քանի որ աղջիկը հաճախում է դպրոց` Գայի անվան թիվ 129 դպրոցը, մայրը ստիպված նախ աղջկան է գրկած իջեցնում ներքեւ, հետո էլ` սայլակը:

«Իսկ ես ուզում եմ դպրոց հաճախել, քանի որ այնտեղ շատ ընկերներ ունեմ: Դասընկերներիցս մեկի համար, օրինակ, ես երգում եմ, քանի որ նա շատ է սիրում ինձ լսել: Քաղաքը հարմարեցված չէ հաշմանդամություն ունեցող անձանց, ինձ համար քաղաքում ինչ-որ բան անելը դժվար է: Թեքահարթակներ կա՛մ չկան, կա՛մ էլ եղածները շատ անհարմար են եւ դրանցից օգտվել չի լինում»,- ասում է Սիրանույշը, եւ հավելում, որ իր համար միակ խնդիրը մատչելի միջավայրն է, քանի որ իր տարեկիցների հետ շփվելու առումով դժվարությունների չի հանդիպում. «Երբ նոր միջավայրում եմ, եւ տարեկիցներս առաջին քայլը չեն անում, ես եմ մոտենում եւ ծանոթանում նրանց հետ»:

Ի դեպ, Սիրանույշի նկարներից մեկը կախված է ԱՄՆ դեսպան Ջոն Հեֆֆերնի տանը. 2012-ին ամերիկյան դեսպանատունը ցուցահանդես էր կազմակերպել` հաշմանդամություն ունեցող անձանց գործերի, եւ դեսպանը Սիրանույշի նկարը շատ էր հավանել ու ասել, որ նկարը չի վերադարձնի այնքան ժամանակ, քանի դեռ Հայաստանում է:

Սիրանույշի մայրը` Մերի Մարտիրոսյանը, միայնակ է մեծացնում երկու երեխաներին` Սիրանույշին եւ 12-ամյա Սամվելին /Սամվելն աուտիզմի համախտանիշ ունի/: Երեխաների հայրը 2007-ին հեռացել է ընտանիքից: Տիկին Մերին ապրում է վարձով` ամեն ամիս վճարելով 90 000 դրամ: Երեխաներին պարբերաբար բուժումների է տանում, իսկ պետությունից ստանում է` յուրաքանչյուր երեխայի համար 18 000 դրամ թոշակ:

«Սիրանույշին տեղի բժիշկներն ասացին, որ չի քայլի, սակայն, երբ Ավստրալիայից մասնագետներ էին եկել Հայաստան, վստահեցրին, որ Գերմանիայում երկու ամիս ինտենսիվ թերապիա անցնելուց հետո երեխան կսկսի քայլել: Սակայն դրա համար բավական մեծ գումար է պետք` չհաշված այն հանգամանքը, որ ես տղայիս չեմ կարող մենակ թողնել այստեղ, քանի որ նա շատ կապված է ինձ հետ, անգամ` իր հետ դասերին եմ նստում»,- ասում է տիկին Մերին:

Նա չի աշխատում /սակայն տարիներ առաջ մանկավարժ է եղել/, քանի որ օրվա առաջին կեսին երեխաների հետ դպրոցում է լինում, իսկ երկրորդ կեսին կա'մ երեխաներին պարապմունքի է տանում, կա'մ օգնում դասերը պատրաստել:

Տիկին Մերին բնակարան ստանալու ակնկալիքով դիմել է ՀՀ բոլոր ատյաններին: ՀՀ կառավարությունից առաջարկել են տեղափոխվել Մարալիկ, որտեղ խոստացել են մեկ սենյականոց բնակարան տրամադրել:

«Չեմ տեղափոխվել, քանի որ, չնայած նրան, որ երեխաներս խնդիրներ ունեն, նրանք ինտելեկտուալ առումով այստեղ զարգացում են ապրում, ինչպես նաեւ բուժվում են: Աղջիկս լիարժեք կյանքով է ապրում, անգամ ավելին, քան մյուս երեխաները. մենք հաճախում ենք մշակութային կարեւոր բոլոր միջոցառումներին, որպեսզի նա սոցիալիզացվի: Եթե աղջկաս առումով գոնե, ոչինչ, կարող ենք տեղափոխվել, սակայն տղայիս դեպքում դա անկարելի է, քանի որ աուտիկները շատ դժվար են հարմարվում միջավայրին: Իսկ տղաս հիմա շփվում է թե՛ իր դասընկերների եւ թե՛ ուսուցչական անձնակազմի հետ»,- ասում է տիկին Մերին:

Սամվելի հոգեբույժը խորհուրդ է տվել տղային սթրեսի չենթարկել, քանի որ դա կարող է հետզարգացման բերել, իսկ տիկին Մերիի հավաստմամբ` իրենք հազիվ են հաջողությունների հասել, քանի որ մինչեւ 7 տարեկանը Սամվելը չի խոսել: Իսկ այժմ դասարանում Սամվելի ուսուցումն իրականացվում է ոչ թե ներառական, այլհանրակրթական ծրագրով: Տղան լավ է սովորում, նաեւ հաճախում է կարատեի ու թենիսի:

«Ընտանիքների մեծ մասը նման երեխաներին տնից դուրս չեն հանում: Ամոթ է ասել, բայց ես ոգեւորվում եմ, երբ փողոցում տեսնում եմ մի սայլակով մարդ, ուրախանում եմ ու մտածում` փաստորեն, մեկն էլ է ազատ: Մեր հասարակությունը բացարձակ պատրաստ չէ ու չի հասկանում, որ նման կարգավիճակ ունեցող մարդիկ կարող են լիարժեք կյանքով ապրել: Իմ աղջկան, երբ սայլակով տեսնում են, առաջին հարցը, որ տալիս են` «խոսո՞ւմ է»-ն է: Դե, ես էլ մարդկանց բացատրում եմ, որ, այո, նա երեք լեզվի է տիրապետում: Մարդկանց հայացքում խղճահարություն եմ զգում, բայց քանի որ իմ աղջիկը ժպտում է մարդկանց, նրանք էլ աղջկաս են ժպտում»,- ասում է տիկին Մերին:

Նրան բնակվարձով օգնել են Երեւանի քաղաքապետ Տարոն Մարգարյանը` վճարելով 2 ամսվա վարձը, «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը` մեկ տարվա գումարը փոխանցելով, ՀՀ առաջին տիկինը` 6 ամսվա վարձը վճարելով: Ցավոք, այդ ամիսները շուտ անցան: Այժմ տիկին Մերիի բարեկամներից մեկն է երկու ամսվա վարձը փոխանցել /դեկտեմբեր ամիսը ներառյալ/, սակայն Ամանորից հետո ընտանիքը դարձյալ փաստի առջեւ է կանգնելու: 

Երբ մի օր հանկարծ պարզվեց, որ կարող է` քաղցկեղ ունենամ` էն էլ նոր ճյուղ տվող, կյանքը կարծես ավարտված լիներ ինձ համար: Տիկին Մերիին, երբ հարցրի` իսկ ո՞նց եք ապրում, ժպտաց ու ասաց. «Փառք Աստծո, ապրում ենք: Հույսով ենք ապրում: Երեխաներիս տանը չեմ կարող փակել, ինչ է, թե` խնդիրներ ունեն: Ապրում ենք, ու ամեն օր ոգեւորվում մեր փոքրիկ հաջողություններով: Տան հարցը որ լուծվի, ամեն ինչ իր հունով կընթանա»:

Ստորեւ ներկայացնում ենք Սամվելի` լեգոներով արված աշխատանքները, կոմիքսները, ինչպես նաեւ Սիրանույշի նկարները:

Կարինե ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ