Անբավարար գնահատականի չգոյությունը հանգեցնելու է համատարած անգրագիտության. ՀՊՄՀ պրոֆեսոր

Հունիսի 25-ին ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության կողմից հրապարակված Հանրակրթության պետական չափորոշիչի մասին նախագիծն իր մեջ պարունակում է մի շարք խնդրահարույց կետեր։

Այսօր հակիրճ կանդրադառնամ գնահատման համակարգին։

Նախագծի համաձայն՝ դպրոցներում ընթացիկ գնահատումն իրականացվելու է քանակական (միավորային) և ձևավորող (ուսուցանող) ձևերով՝ դպրոցի մանկավարժական խորհրդի կողմից հաստատված կարգով, ինչպես նաև քանակական (միավորային) գնահատման համար կիրառվող 10 միավորային սանդղակում որևէ թիվ չի հանդիսանալու անբավարար գնահատական և յուրաքանչյուր նիշ նկարագրելու է աշակերտի հաջողության որևէ մակարդակ: Բացի դա մինչև 5-րդ դասարանի երկրորդ կիսամյակը թվանշային գնահատում ընդհանրապես չի լինելու։

Առաջին հայացքից մարդասիրական թվացող այս մոտեցումը հղի է վտանգավոր հետևանքներով։

Գնահատումը հանելու դեպքում ոչինչ չի առաջարկվում որպես փոխարինող։ Պետք է ընդունենք, որ գնահատականը մոտիվացնում է երեխային։ Մինչև չգտնենք փոխարինող խթանիչ այլ գործոն, որը պետք է նաև փորձաքննություն անցած լինի, սխալ է թվանաշային գնահատումը հանելը։

Առավել վտանգավոր է անբավարար գնահատականի չգոյությունը։ Սա հանգեցնելու է համատարած անգրագիտության։ Աշակերտների մի ստված զանգված, որ ջանքեր գործադրում է վերաքննություն չհանձնելու, առավել ևս երկտարեցու կարգավիճակում չհայտնվելու (նույն դասարանում չմնալու) համար։ Որքան էլ հաճելի չլինի այս մեկնաբանությունը, միևնույն է, փաստ է, որ աշակերտների մի մասն այս հանգամանքով պայմանավորված փորձում է որոշ գիտելիքներ յուրացնել։ Անբավարար գնահատականի բացակայությունը աշակերտների այս խմբին այլևս չի տրամադրի թեկուզ նվազագույն գիտելիքներ ձեռք բերելուն։

Անշուշտ, լավ չէ, որ Հայաստանում դպրոցականների մի ստված զանգված հայտնվել է նման ռիսկի տակ։ Բայց խնդիրը լուծելու համար պետք է մտածել և մշակել սովորելը խթանող արդյունավետ մոտեցումներ։

Օրենսդրական առումով ևս գնահատման այս ձևաչափի կիրառման պարագայում առաջանալու են մի շարք խնդիրներ: Մասնավորապես, ոչինչ չյուրացրած սովորողի՝ հաջորդ դասարան փոխադրումը հակասում է կրթության բնագավառը կարգավորղ ՀՀ օրենսդրությամբ կրթության շարունակականության և հաջորդականության սկզբունքին, որտեղ, ըստ «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքի 7-րդ հոդվածի 7-րդ մասի՝ «Հանրակրթական ծրագրերի յուրացման արդյունքներն ամփոփվում են կրթական յուրաքանչյուր աստիճանի ավարտին: Հանրակրթական ծրագրի նախորդ աստիճանը չյուրացրած սովորողին չի թույլատրվում անցնել հանրակրթության հաջորդ աստիճան»:

Անտրամաբանական է նաև տարբեր դպրոցներում գնահատման տարբեր համակարգերի կիրառումը, որը, օրինակ, լրացուցիչ դժվարություններ կառաջացնի սովորողի՝ դպրոցից դպրոց՝ տեղափոխվելու պարագայում:

շարունակելի...

Խաչատուր Ստեփանյան

Խ. Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի դասախոս, պ. գ. դ., պրոֆեսոր