Որ մենք էլ գնանք` ո՞ւմ թողնենք քաղաքը. Ֆորշ

Երբ 2 շաբաթ առաջ գրեցինք, որ Ֆորշն առողջական ինչ-ինչ խնդիրների պատճառով հիվանդանոց է տեղափոխվել, րոպեներ անց, չնայած օրվա քաղաքական «հարուստ» անցուդարձին ու նոր, բայց նորություն չպարունակող ինտրիգներին, լուրն ամենաընթերցվածը դարձավ: Ֆորշին սիրում են, Ֆորշն ունի իր գույնը, Ֆորշը Երևանի գույներից մեկն է, մի քիչ վերամբարձ կարող է հնչել, բայց Ֆորշը մեր կյանքի գույներն էլ է փոխում: Մի անգամ ընկերներիցս մեկը, որ մի քանի ամիս էր, ինչ հեռացել էր Հայաստանից, նշեց, թե կարոտել է Երևանը, հետո մանրամասնեց, թե' «այսինքն' մեր փոշոտ փողոցները' Թումանյանը, Աբովյանը, քաղաքի կոլորիտը, Ռուբիկին, Ֆորշին»... Yerkir.am-ի զրուցակիցն է Ֆորշը:

-Երաժշտության պահանջարկը մի տեսակ չի՞ քչացել:

-Ոչ միայն պահանջարկն է քչացել, այլև երաժշտական ճաշակն է իջել: Դա իմ ցավոտ կողմն է, ես անընդհատ ուզում եմ այդ հարցին պատասխանել ու եզրերը չեմ գտնում: Երևի մարդու ներքին կրթությունից, դաստիարակությունից է գալիս այդ ամենը, չնայած ես դա վերագրում էի նրան, թե այս սերունդը, որ հիմա երիտասարդ են, պատերազմի տարիներին մեծացած երեխաներն են և շատ դաժան պայմաններում են մեծացել` ո'չ դպրոց կար, ո'չ ուսուցիչ ու կրթություն: Բայց ես մեկ դա եմ ասում, մեկ էլ մտածում' չէ, այդքան էլ դրանից չէ... Չգիտեմ, շատ ցավոտ հարց է, ու բոլոր արվեստագետներին էլ այդ հարցը հուզում է, ու դա կարծես անհասկանալի մի երևույթ լինի' ոչ ոք չի կարողանում պատասխանել, թե ինչու այսպես ստացվեց: 

-Մարդկանց հիմա ինչ ասում ենք, սոցիալական պայմաններն են պատճառ բերում: Մշակույթի, երաժշտության պակասը սոցիալական վիճակի հետ կապ ունի՞:

-Չէ, հենց էդ է, որ ընդհանրապես կապ չունի: Կարող ես սոված լինել, բայց սիրել, լսել երաժշտություն, դրանով ապրել ու ոգևորվել:

-Միգուցե երբեմն մարդկանց պետք է ուղղորդե՞լ:

-Ճիշտ եք ասում, երբեմն պետք է, այո, ուղղորդել: Իմ տարբերակում' ինձնից ինչ կախված է, ես անում եմ, որքան կարող եմ, տալիս եմ, բայց թե ինչքանով է դա տեղ հասնում, և քանի տոկոսն է դա ընկալում, չգիտեմ: Ես գիտեմ լուրջ արվեստագետների, երաժիշտների, նկարիչների, դերասանների, որոնք աշխատում են ճիշտ ճանապարհը ցույց տալ, բայց ինչ-ինչ պատճառներով դա տեղ չի հասնում: Երևի դա գալիս է նրանից, որ բացասականը տոկոսային առումով ավելի շա՞տ է:

-Զգում եք, որ Ձեր կարիքն ունենք, դրա համա՞ր չեք գնում, թե՞ գնալու պատճառ, իրոք, չկա:

-Դե, չէ, որ բոլորը գնան' ո՞ւմ թողնենք քաղաքը, առանց այն էլ կողքից ինչ, ով ասես լցվել է: Որ մենք էլ թողնենք-գնանք, վերջն ի՞նչ կլինի: Չէ, ես չեմ մտածում, որ իմ կարիքը կա, դրա համար եմ մնում, ընդհակառակը` ես ունեմ էս քաղաքի կարիքը:

-Վերջին շրջանում քաղաքում տեղի ունեցող իրադարձություններից, դեմքերից ու դեպքերից ի՞նչն է ցավ պատճառում ու ինչը' ուրախացնում Ֆորշին:

-Դե, լավն էլ կա, վատն էլ: Ինձ ուրախացնում է այն փաստը, որ կան նոր կառույցներ, բայց ցավ է պատճառում, որ դրանց ճնշող մեծամասնությունն անճաշակություն է: Օրինակ` 100 նորակառույցի մեջ կարող է 2-3 ճարտարապետական գեղեցիկ լուծումներով շենք տեսնել: Իսկ, ընդհանրապես, արարելն ավելի լավ է, քան քանդելը, բայց անելուց պետք է մի քիչ ավելի ճիշտ մոտենալ հարցին, մի քիչ աջ ու ձախ նայել: Նույնն էլ երաժշտության մեջ է, անճաշակ ինչ-որ մեկին ինչ-որ նախագիծ են տալիս, որ իրականացնի, ու պարզ է, չէ՞, որ արդյունքն էլ անճաշակություն պետք է լինի: Երաժշտությունից գաղափար չունեցող մեկն իրեն մեյդան է գցում /Ուկրաինայի ականջը կանչի/, փողեր են ծախսում, փորձում դա մատուցել, և, բնականաբար, դա թողնում է իր ազդեցությունը: Ախր, պետք է ճշտին ու գրագետին տեղ տալ:

-Այսինքն'  կարևորն անկարևորի ջրե՞րն է ընկել:  

-Հա, կա տենց բան: Բայց դա գալիս է նրանից, որ բոլոր փողերը պտտվում են այն մարդկանց ձեռքը, որոնց պահանջարկը հենց այդ անճաշակությունն է: Արդեն մի քանի տարի է, որ ինձ Էրեբունի-Երևանի էդ միջոցառումներին չեն կանչում: Ես խոսեցի քաղաքապետի հետ, ասացի, որ ինձ չեն կանչում, նա էլ, թե' բա որ քեզ չեն կանչում, ո՞ւմ են կանչում: Երևի պահանջարկը չկա:

-Իրո՞ք կարծում եք, որ եթե Դուք, Հախվերդյանը մասսայական միջոցառումների ժամանակ ելույթ չեք ունենում, ուրեմն Ձեր  պահանջարկը չկա՞:

-Չգիտեմ, բա ինչո՞ւ չեն կանչում, եթե կա էլ' ջրի երես դուրս չի գալիս:

-Ի՞նչն էն չի:

-Կրթական համակարգը պետք է վերանայվի: Չեն կարդում ընդհանրապես, երիտասարդությունը գիրք ասվածը չգիտի' ինչ է: Ուրիշ բան է համակարգչով բզբզալը, այլ հաճույք է տող առ տող կարդալը: Ես, օրինակ, մինչև հիմա երգերս թուղթ ու մատիտով եմ գրում: Հիմա ընդունված է, չէ՞, հեռախոսով կամ համակարգչով են տրա-լյա-լյա անում, էդ լուրջ չի, ոնց եկավ, այնպես էլ գնալու է, մնայուն չէ: Անճաշակությունը, անճաշակ երաժշտությունը մի տեսակ աչք է ծակում: Ես ռաբիսին վատ չեմ վերաբերվում, քավ լիցի, առանց ռաբիսի ո՛չ ծնունդ է անցնում, ո՛չ կնունք ու ո՛չ էլ հարսանիք: Թող լինի ռաբիսը, բայց իր տեղում, իսկ հիմա «թուրքիշ» են երգում, ու դա շատերին դուր է գալիս: Ինչ-որ մի բան էն չի:

-Մարդկային հարաբերություննե՞րն էլ են փոխվել:

-Կոնկրետ իմ շրջապատում' չէ, բայց առհասարակ' հա, շատ: Մարդիկ շատ են մեկը մյուսի հանդեպ չարացել, նախանձ են դարձել, ու չնայած այդ ամենը բնական երևույթ է, բայց դա չափ ու սահման պետք է ունենա: Ասում են' բարի ու չար նախանձ կա, չէ՞: Դե, թե նախանձում ես, բարի նախանձով նախանձիր, ձգտում ունեցիր:

-Ինչ-որ բանի հասնելու ցանկությունը մի տեսակ չի՞ թուլացել:

-Կա տենց բան: Այ, օրինակ, հիմա պատրաստվում ենք «Ռե մինոր» խմբի հետ ձայնագրություն կատարել, բայց մեզ խանգարում է ֆինանսի բացակայությունը: Երգ ձայնագրելը մեծ գումար է, և չգիտենք' որտեղի՞ց պետք է գումար գտնենք: Առեղծված է' այն, ինչ չորս կողմում լսում ենք, էդ անճաշակության համար ֆինանսավորողներ գտնվում են: Ի դեպ, պատրաստվում ենք մեծ մենահամերգ տալ «Ռե մինորի» հետ, 1-2 ձայնագրություն անել, տեսահոլովակ նկարել` տեսահոլովակ նկարողին գտել ենք:

-Ասում եք' «Հենց այսպես էլ ապրում ենք», հենց այսպես' ո՞նց է ապրում Ֆորշը:

-Ես ապրում եմ իմ քաղաքով, ընկերներով, ընտանիքով ու շրջապատով: Ես ապրում եմ այն մարդկանց շրջապատում, որոնց հետ ինձ լավ եւ հարմար եմ զգում, նույնն էլ` իրենք:

Կարինե Հարությունյան