Արցախի հարցում նահանջն անթույլատրելի է. Հրանտ Մարգարյան

Վերջերս Արցախի մէջ տեղի ունեցած ՀՅԴ Միջմարմնական խորհրդաժողովին առիթով Արցախի մեր պաշտօնակից «Ապառաժ»-ը հարցազրոյց մը ունեցաւ ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեանի հետ:

Հարցազրոյցին մէջ ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչը գլխաւորաբար կ՛անդրադառնայ խորհրդաժողովին ընթացքին արծարծուած հիմնական հարցին` Արցախի հզօրացման եւ միջազգային ճանաչման համար թափուելիք ճիգերուն: Ստորեւ կու տանք հարցազրոյցը` ամբողջութեամբ:

ՀԱՐՑՈՒՄ.- Արցախում առաջին անգամ էր, որ գումարուեց ՀՅԴ Միջմարմնական խորհրդաժողով: Արդեօք դա պատահականութի՞ւն էր:

ՊԱՏԱՍԽԱՆ.- Բնականաբար, դա պատահականութիւն չէ: Դա քաղաքական որոշման արդիւնք է: Ես մի առիթով օրերս ասել եմ, որ մենք Արցախ չենք այցելել, մենք ապրում ենք Արցախով: Ժամանակին մենք եղել ենք Արցախեան ազատամարտի առաջին գծում, զէնքը ձեռքներիս ենք պաշտպանել այս երկիրը եւ ապահովել նրա ազատութիւնը: Այսօր կեանքը մեզ ստիպել է, որ տարբեր հարթակներում, այդ թւում` միջազգային բեմերի վրայ Ղարաբաղի համար մարտը շարունակենք: Այդ մարտը կարող է տարբեր դրսեւորումներ ունենալ` առաջին գծում զէնքը ձեռքիդ կռուելուց մինչեւ ամբողջ կեանքիդ ընթացքում մաքառելով եւ աշխատելով: Աշխատանք դիւանագիտական մարզում, աշխատանք քաղաքական մարզում, աշխատանք տնտեսական մարզում, բայց նոյն նպատակի համար` Արցախի համար: Այդ առումով` մենք խորթ չենք Արցախին, մենք նոր չենք այստեղ: Մեր կազմակերպութիւնը ներկայութիւն ունի Արցախում, մեր շարունակութիւնն է Արցախում, որովհետեւ Արցախում ունենք կառոյց եւ գուցէ այդ առումով մենք զանազանւում ենք բոլոր միւս հայկական կազմակերպութիւններից: Միայն մենք ենք, իբրեւ համահայկական կուսակցութիւն, որ Արցախում ներկայութիւն ունենք:

Միայն մենք ենք, իբրեւ Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ աշխատող կուսակցութիւն, որ նաեւ աշխատում ենք այստեղ, իսկ սա բաւական բան է ասում: Սակայն պէտք չէ մոռանանք, որ մենք մէկ ամբողջութիւն ենք, մեր կազմակերպութիւնը, Արցախից դուրս աշխատող բոլոր կառոյցները Արցախը համարել են իրենց գերխնդիրը: Այդ առումով` Արցախը դարձել է մեր ամբողջական կուսակցութեան գերխնդիրը, եւ դրա համար մենք մեր հնարաւորութիւնների եւ կարելիութիւնների առիւծի բաժինը տրամադրել ենք Արցախին: Այսօր աւելի ու աւելի ենք համոզւում, որ այդ գործելաոճը արդարացուած է, որովհետեւ պայքարը չի աւարտուել: Մենք համոզուած ենք, որ մինչեւ վերջնական արդիւնք մենք պէտք է լինենք պատրաստ, պէտք է լինենք ամուր, վճռական, որպէսզի գրանցենք մեր ցանկալի արդիւնքը եւ առաջ անցնենք: Իսկ վերջնական արդիւնքը Արցախի միացումն է Հայաստանին:

Հ.- Դաշնակցութեան օրակարգում Արցախի հետ կապուած ի՞նչ հարցեր գոյութիւն ունեն:

Պ.- Նախ եւ առաջ` գոյութիւն ունի Արցախի տէ ֆաքթօ անկախութեան փաստն արձանագրելու խնդիր: Այդ առումով` երեւի թէ տէ ֆաքթօ անկախութիւնն աւելի կարեւոր է, քան իրաւաբանօրէն ինչ-որ ձեւակերպումները, սակայն այնուամենայնիւ դա եւս գոյութիւն ունեցող խնդիր է: Այսօրուայ դրութեամբ միջազգային քաղաքական կեանքը լարուած է ու ալեկոծուած: Ստեղծւում է նոր աշխարհակարգ, լարւում եւ կարծրանում են Արեւմուտք-Ռուսաստան փոխյարաբերութիւնները: Հայաստանի Հանրապետութիւնը եւ մենք` իբրեւ հայ ժողովուրդ, յայտնուել ենք ինչ-որ ճակատում: Սակայն մենք իրաւունք չունենք թոյլ տալ, որ Արցախի հարցը Ռուսաստան-Արեւմուտք լարուածութեան ստուերի մէջ յայտնուի: Մենք նաեւ պէտք չէ թոյլ տանք, որ Հայաստանի Հանրապետութիւն-Արեւմուտք յարաբերութեան մէջ սպասուող լարուածութիւնը ստուերի տակ թողնի Արցախը: Հայաստանի ներքաղաքական կեանքը եւս հանդարտ չէ եւ առկայ իրավիճակը յղի է նորանոր անակնկալներով: Այստեղ եւս իշխանութիւն-ընդդիմութիւն պայքարի մէջ պէտք է զգուշանանք, որ Ղարաբաղի հարցը չմնայ այդ յարաբերութիւնների ստուերի մէջ: Կարեւորն այն է, որ ինչպէս մեզ համար, հայ ժողովրդի քաղաքական այլ ուժերի համար եւս Արցախը մնայ յստակ, պայծառ, առանձին եւ մեծ կարեւորութեամբ խնդիր: Մենք պէտք է կարողանանք Արցախի հարցը` որպէս հայ ժողովրդի ազգային ազատագրական պայքարի արդար հարց, ներկայացնել աշխարհին, որտեղ պէտք է ցոյց տանք մեր վճռականութիւնը եւ միասնականութիւնը` Արցախին եւ Արցախի հարցին սատարելու առումով: Ես համոզուած եմ, որ սա շատ կարեւոր հանգամանք է: Մենք պէտք չէ թոյլ տանք, որ որեւէ երեւոյթ իր ստուերը գցի Արցախի հարցի վրայ: Եւ այդ հարցի հիմնական երաշխաւորը մենք ենք, մենք` իբրեւ հայ ժողովուրդ: Ես մեր կուսակցութեանը համարում եմ այդ հարցի երաշխաւորը: Ես կ՛ուզէի, որ բոլորը մեզ հետ միասին ճիգ թափեն, որ ներքին խնդիրները պատճառ չդառնան, որպէսզի Ղարաբաղի հարցի հետապնդումը վիրաւորուի: Միայն այդպիսով կը կարողանանք համայն աշխարհին ապացուցել, որ Արցախը ամբողջութեամբ վայելում է հայ ժողովրդի համակրանքը եւ ապացուցենք, որ Արցախի հարցով մեզ համար նահանջն անթոյլատրելի է: Այս վճռականութիւնը եւ միասնականութիւնը գլխաւոր նախապայմանն է, որպէսզի կարողանանք յաղթահարել միջազգային քաղաքական ալեկոծուած այս փուլը: Աստուած մի արասց` որեւէ կորուստ ունենանք:

Հ.- Ժողովին ներկայ էին նաեւ ՀՅԴ Հայ դատի գրասենեակի պատասխանատուներ ու աշխատակիցներ: Առաջիկայում շարունակուելո՞ւ են արդեօք աշխուժ աշխատանքները Արցախի միջազգային ճանաչման ուղղութեամբ:

Պ.- Բնականաբար, այդ աշխատանքները շարունակուելու են, եւ այդ աշխատանքների արդիւնքում ակնկալւում են նորանոր նուաճումներ: Ես դրանում չեմ կասկածում: Դա մեր պայքարի մի մասն է եւ մեր էութեան անբաժան մասը: Արդէն կան յաջողութիւններ, եւ ես վստահ եմ, որ նորանոր յաջողութիւններ են լինելու: Մեզ այդ հարցում պէտք չէ մտահոգի շուտափոյթ արդիւնքներ ունենալու խնդիրը: Մեզ պէտք է ոգեւորի, պէտք է ամրացնի այն փաստը, որ արդէն անկախ Արցախը երկու տասնամեակ բոլորած պետութիւն է: Սա շատ աւելի մեծ արժէք ունի: Արցախի տէ ժիւրէ ճանաչումը պէտք է գայ համալրելու եւ ամբողջացնելու ձեռք բերուած նուաճումները:

Հ.- Վերջերս փորձեր արուեցին նմանութիւններ գտնել Խրիմի եւ Արցախի ինքնորոշման իրաւունքների միջեւ: Ձեր տեսակէտն այդ հարցի շուրջ ինչպիսի՞ն է:

Պ.- Պատմական երեւոյթները կարող են ինչ-որ տեղ իրար նմանուել եւ ինչ-որ տեղ ունենալ ընդհանուր գծեր, բայց ամէն մի հարց ունի իր իւրայատկութիւնները: Եթէ ասեմ, որ Արցախի հարցն ունի իր իւրայատկութիւնը, դա չի նշանակում, որ ուզում եմ հակադրուել Խրիմի ինքնորոշման ճիգ ու ջանքին: Եւ եթէ ասեմ, որ ունի նմանութիւններ, դա չի նշանակի, որ ուզում եմ ինչ-որ բան ընդհանրացնել: Արցախի հարցը իր պատմական հոլովոյթով, իր ընթացքով իւրայատուկ հարց է, եւ մենք չենք շահի, որ Արցախի հարցը որեւէ հարցի հետ նմանեցնենք: Բայց մի բան գոյութիւն ունի, որ ժողովուրդների ինքնորոշման խնդիրը սկսուել է գնահատուել բոլորի կողմից: Հէնց դա է այն կարեւոր զուգակցումը, որից պէտք է կարողանանք հնարաւորինս լաւագոյն արդիւնքներ քաղել:

Հ.- 2015 թուականին նշելու ենք Ցեղասպանութեան 100-ամեայ տարելիցը: Այսօր Դաշնակցութիւնը Հայոց ցեղասպանութեան հարցում ի՞նչ ծրագրեր է առաջնային համարում:

Պ.- Ցեղասպանութեան 100-ամեակը ուղղակի առիթ է, որ մենք կարողանանք մեր պայքարի մէջ մի նոր հանգրուան սկսել: Ես այդ հանգրուանը կ՛անուանէի պահանջատիրական հանգրուան: Մեզ համար 100-ամեակի ոգեկոչումը առաւելաբար քաղաքական կարեւորութիւն ունի: 100-ամեակի ոգեկոչումը ինչ-որ պատմական թուականի նշում չէ, ծիսակատարութիւն չէ: Մենք համոզուած ենք, որ 100-ամեակը առիթ է, որը մենք պէտք է օգտագործենք քաղաքականօրէն նոր նուաճում արձանագրելու համար: Համոզուած եմ, որ այս նպատակն իրականացնելու համար արդէն իսկ առկայ են նախապայմաններ: Առաջին քայլն արդէն իսկ արձանագրուեց, երբ մեր զոյգ կաթողիկոսները, մեր կրօնական, եկեղեցական ժառանգութեանը տէր կանգնեցին եւ, այսպիսով, հայ ժողովուրդը փաստօրէն անցում կատարեց դէպի նոր հանգրուան: Ես հէնց դրանով եմ կարեւորում 100-ամեակը` համարելով այն պայքարի որակի եւ ուղղուածութեան առումով անկիւնադարձային:

Հարցազրոյցը` ԱՆԻ ԱԶԱՏԵԱՆԻ