Այն ի՞նչն է, այն ի՞նչը. սերիալը տալիս է, թատրոնը՝ ոչ

Դերասանուհի Մարջան ԱՎԵՏԻՍՅԱՆԸ 20 տարեկանից աշխատում է Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնում. «Թատերական ինստիտուտում սովորել եմ Վահե Շահվերդյանի դասարանում, որը նախատեսված է եղել թատրոն բերելու համար, որովհետեւ կար միջին եւ ավելի մեծ սերունդ, երիտասարդները քիչ էին, ու թատրոնին երիտասարդներ էին պետք: Իսկ երբ արդեն Վահե Շահվերդյանը թատրոնում չէր, մեզ համար շատ ծանր էր, որովհետեւ մոտավորապես տասնհինգ հոգի մեր այդ կուրսից էր եկել թատրոն, ու մենք զրկվել էինք մեր «պապայից»: Բայց հետո համակերպվեցինք, իհարկե, նաեւ իր հորդորներով: Ահագին երկար ժամանակ միայն մասսայական տեսարաններում էի խաղում, բայց հետո արդեն դերեր ստացա»:

- Կարծիք կա, որ թատրոնի լավն այն է, երբ մշտական թատերախումբ չի ունենում, եւ ռեժիսորն էլ, դերասաններն էլ հրավիրվում են կոնկրետ ներկայացման համար: Լա՞վ տարբերակ ես համարում:

- Այնքան էլ չէ, դերասանը պիտի գնալու մշտական տեղ ունենա: Իսկ հրավիրված ռեժիսորներ եւ դերասաններ մեզ մոտ էլ կան, շատ հաճախ են ներկայացումներ անում: Նույն այս ներկայացումը, որի փորձը նոր անում էինք՝ «Ստախոս կինը», Սամսոն Ստեփանյանն է բեմադրում, որը մեր թատրոնի ռեժիսոր չէ:

- Որի՞ն է ավելի շատ հանդիսատես գալիս, մեծահասակնե՞րի, թե՞ ջահելների բեմադրած ներկայացումներին:

- Չեմ կարող միանշանակ ասել, որովհետեւ տարբեր են: Նայած՝ ովքեր են խաղում, նայած՝ ում են սիրում: Հիմա մի քիչ բարդ է. հեռուստատեսության բաժինն այնքան մեծ է Հայաստանում, որ մեր թատերասեր հասարակությունը թատրոնի հանդեպ հետաքրքրությունը սպառել է:

- Դու էլ էիր մեկ ոտքով հեռուստատեսությունում:

- Այո, Հանրային հեռուստատեսությամբ «Ապրեցեք երկար» հաղորդաշարն էի վարում Աշոտ Աշոտյանի հետ: Մի քիչ էլ ընդգրկված էի սերիալներում: Այդ ընթացքում չզգացինք, թե ինչպես թատրոնում 6-7 տարի անցավ, ու որ մենք թմբիրի մեջ էինք ապրում:

- Այսինքն՝ ի՞նչ էիք անում:

- Մասնակցում էինք մասսայական տեսարաններին, կային նաեւ փոքր դերեր: Թատրոնում կա հերթի սկզբունքը, իսկ քանի որ այս թատրոնի դերասանական անձնակազմը մեծ է, երիտասարդների համար սկզբում դժվար էր:

- Այսինքն՝ սուսուփուս նստում, ձեր հերթի՞ն եք սպասում: Տաղանդը կապ չունի՞:

- Ունի, տաղանդով ենք հերթին սպասում: Հիմա ավելի շատ կապ ունի, երբ հրավիրված ռեժիսորներ էլ են գալիս: …Ի դեպ, մենք սերիալներին այդքան վատ բաներ ենք ասում, բայց մի դրական բան կա՝ մարդիկ բեմում չեն հասցնում քեզ լավ տեսնել, նկատել, կամ խաղալու քո հերթը չի հասնում: Իսկ սերիալում կարող է քեզ նկատի ռեժիսորը, հավանի ու ասի` վայ, մի բան եմ մտածել՝ այս դերասանը կկարողանա խաղալ:

- Ճիշտն ասած, հերթի սկզբունքի մասին չէի լսել. անմիջապես սովետական տարիների բնակարանների կամ մեքենաների հերթերը միտքս եկան, այսինքն, ցուցա՞կ կա:

- Ես երեւի մի քիչ կոպիտ ասացի՝ հերթի սկզբունք. դա այն է, որ ռեժիսորը պիտի նկատի, հասկանա, որ դու աճել ես, հերթ ասելով՝ դա նկատի ունեմ: Երկու տարի առաջ եղավ մի պահ, երբ որոշեցի հեռանալ, որովհետեւ մտածում էի՝ երեւի չի ստացվում ինձ մոտ: Բայց այս մթնոլորտը քարացրել էր ոտքերս, ու չկարողացա գնալ թատրոնից, հասկացա, որ պիտի մնամ: Անցավ մի փոքր շրջան, ամեն ինչ իր տեղն ընկավ: Շատ ճիշտ բան է, երբ դերասանը սկսում է մասսայական տեսարաններից, դու կարող ես մտածել՝ դե ես այստեղ կանգնած եմ, ձեռքս որ թափ տամ, ո՞վ պիտի նկատի: Վահե Շահվերդյանը ասում է` հիշեք, եթե դուք այնտեղ անկարգ բան եք անում, այս ամբողջ մասսայի միջից առանձնանում եք, առաջինը ձեզ են նկատում:

- Բայց հատկապես երբ ջահել ես, ուզում ես «ցցվել», որ քեզ նկատեն:

- Չէ, բեմում ուրիշ է: Ես եւ իմ ճանաչած երիտասարդներն այնքան լուրջ ենք տրամադրված այս ամենին, որ երբ տեղից վերկացողն ասում է՝ թատրոնը մեռել է եւ այլն եւ այլն, ուղղակի որպես անձնական վիրավորանք ենք ընդունում, կռիվ ենք տալիս: Թատրոնը չի կարող մեռնել, ինքը բավական հին է, եթե մեռնելու լիներ, վաղուց մեռած կլիներ:

- Հիմա չե՞ս խաղում որեւէ սերիալում:

- «Արմենիա TV»- ում «Եզրագծից այն կողմ» սերիալում Լիա անունով կնոջ դերն եմ խաղում:

- Իրար չե՞ն խանգարում կինոյի ու թատրոնի դերասանական խաղի տարբերությունները:

- Չէ: Բայց պետք է տարբերել կինոն եւ թատրոնը, որ դու հանկարծ կինոյում չթռնես թատրոն, հետո նորից հանկարծ իջնես կինո: Ես ավելի շատ թատրոնն եմ սիրում: Աշխարհում շատ հարգված մասնագիտություն է թատրոնի դերասան լինելը, ուղղակի մեզանում մի քիչ արժեքն ընկել է: Հուսամ, որ տարիներ հետո այդպես չի լինի: Դրան գումարած, սերիալը տալիս է մի բան, որը չկա թատրոնում, դրանք այն գումարներն են, որը դերասանը վաստակում է. այդ մի հոգսից նա ազատվում է, եւ մնում է միայն հոգեւոր սննդի՝ թատրոնի հոգսը: Դա չի նշանակում, թե մատների արանքով ես նայում սերիալի քո դերին, ես սերիալի դերիս էլ շատ լուրջ եմ մոտենում:

- Նորմա՞լ են վճարում:

- Բավական լավ: Թատրոնից մի քանի անգամ շատ: Շատ դերասաններ, որոնք ժամանակին գնացել էին թատրոնից, վերադառնում են ու՝ սերիալի շնորհիվ: Երբ ապրուստի համար վաստակում են, արդեն ուզում են իրենց հոգեւոր սնունդը ստանալ ու իրենց պրոֆեսիոնալիզմը դրսեւորել:

- Նկատել եմ, որ քո սերունդն ավելի պակաս է հետաքրքրված քաղաքական կյանքով, քան ժամանակին՝ իմ սերունդը, ինչո՞ւ:

- Գուցե շատ ավելի հոգսաշատ լինելուց է: Մեր սերունդը ցուրտ, մութ՝ վատ տարիներին մեծացավ ու մի քիչ ավելի դեպրեսիվ ենք, մի քիչ աննորմալ: Ինքս էլ հանդարտ մարդ չեմ: Չեմ կարծում, թե անմիջապես ցուրտն ու մութն են պատճառը, պարզապես մեզանից շատերի մեջ մեռավ սովորելու ցանկությունը: Այդ ավելի փոքրերն են, որ լեզուներ գիտեն, որ գնում են դուրս՝ սովորելու: Մենք շատ ենք կաղում, մեզանից շատերը ռուսերեն չգիտեն: Կուզենայի, որ իմ սերունդը մի քիչ արվեստասեր լիներ, ամեն ինչ ուղիղ չընդուներ. երեւակայության պակաս կա, որը գալիս է քիչ կրթվելուց, քիչ կարդալուց: Ուշ չէ: Հազարավոր նկարիչներ կան, որոնք նկարել են հիսուն-վաթսուն տարեկանում:

- Թատրոնի՞ համար ինչ կուզեիր:

- Կուզեի, որ դերասանները չգնային թատրոնից՝ ցածր աշխատավարձի պատճառով: Կուզեի, որ թատրոնը ֆինանսական հովանավոր ունենար, որը կկարողանար մեզ իրար հետ պահել: Թատրոնը անսամբլ է, եթե մեկը դուրս թռավ, մյուսը դուրս թռավ, ինքը փլվում է: - Իսկ ինտրիգները շա՞տ են: - Իհարկե, խոսակցություններ լինում են, ինչպես բոլոր ընտանիքներում, բայց ժամանակն ամեն բան հարթում է: Երիտասարդներս մի շատ լավ բան բերեցինք թատրոն՝ մենք ամեն ինչ շատ պարզ եւ ուղիղ ասում ենք իրար երեսի ու դրա վրա ժամանակ, նյարդեր չենք վատնում: Ասում են՝ թատրոնում ամենադժվարն առաջին տասը տարին է:

Հարցազրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ