Շուետիոյ արտաքին նախարարը խիստ քննադատութեան տակ

Կառավարութիւնը պարտաւոր է ճանաչել՝ Ցեղասպանութիւնը ցեղասպանութիւն է. Այսպէս է Էքսպրեսըն թերթի խմբագրականի խորագիրը 3 մայիսի 2021համարին մեջ։

Արտաքին գործոց նախարար Անն Լինտէի տարօրինակ յայտարարութեան հետ կապուած քննարկումները կը շարունակուին Շուէտիոյ մէջ. Նախարարը թուիթերեան մէկ գրառութեամբ ցեղասպանութիւնը կը փոխարիներ խոշտանգում բառով, Ես կը փորձեմ կարճ ակնարկ մը կատարել Բայդընի կողմէ ցեղասպանութիւն բառի օգտագործման և Շուետիոյ մէջ անոր ստեղծած արձագանքներու մասին:

Երկար ժամանակ ես համոզուած էի, որ Շուետիոյ մեջ ոչ մէկը հետաքրքրուած է ցեղասպանութեան թեմայով աւելին ճանաչման պահի կարեւորութեամբ… ուստի կառավարութիւնը կրնար երկար տարիներ շարունակ իր սիրախաղը հանգիստ տանիլ Թուրքիոյ հետ:

Ես հաճելիօրէն զարմացած եմ առաջացած հակազդեցութեամբ. այս վերջին օրերու ընթացքին մենք տեսանք թէ ինչպէս շարքային քաղաքացիներ, ակտիւ անհատներ, զանգուածային լրատուամիջոցներ, խոշոր թերթեր, կարծիք գրողներ, փորձագէտներ և մտաւորականներ սկսան դատապարտումի մեծ արշաւ արտգործնախարարին ցուցաբերած վատ դատողութեան դէմ։

Այսօր երկրի կարեւորագույն թերթերէն մէկուն մէջ լոյս տեսաւ խումբ մը սոցիալ-դեմոկրատ կուսակցութեան պատկանող քաղաքական գործիչներ, Örebro, Norrköping , Eskilstuna, Södertälje, Botkyrka շրջաններէն ուր անոնք կոչ կուղղեն իրենց կուսակցութեան ղեկավարութեան եւ անդամներուն ճանաչել հայկական ցեղասպանութիւնը. այնտեղ կը կարդանք՝ «Այնպես որ, յոյսը մեր կուսակցութեան հետ է: Առանց Սոցիալ-դեմոկրատներու մասնակցութեան ճանաչում պիտի չըլլայ: Այժմ, երբ ԱՄՆ նախագահ Բայդենը առաջ քաշեց այդ հարցը, պէտք է ակնյայտ ըլլայ , որ Շուետիան եւս հետեւի անոր օրինակին: Հիմա ժամանակն է: Սոցիալ-դեմոկրատներու միջազգային խիղճը, ճնշումներու դէմ ուղղուած մեր աշխատանքը և պատմութենէն դասեր քաղելու մեր ձգտումը, որպեսզի այն չկրկնվի, պէտք է արտացոլուին կառավարութեան որոշման մէջ։

Ընդունէք եւ ճանաչէք ցեղասպանութիւնը հիմա: Ոչ միայն այն պատճառով, որ մեր երկրին մէջ կան ու կապրին ցեղասպանութենէն տուժած շատ մարդիկ, կամ այն որ ճանաչումի համար աշխատող շատ ուժեղ ձայներ կան, այլ այն պարզ պատճառով, որ այն ճիշտն է, արդարն է»։

Ամէն ինչ սկսաւ թուիթերի վրայ, երբ ապրիլ 24ին մի քանի ժամ Շուեդիոյ մէջ Տրենդինգ էր massövergrepp արտայայտութիւնը… անգլերէնով մօտաւորապես mass abuse, զանգուածային չարաշահումներ… զայրացած ձայներ կուգային ամէն կողմէ.

Արդէն երկու օր է, ինչ Շուէդիան զայրացած է Ան Լինդի թվիթէն, ուր ան անխոհեմօրէն ցեղասպանութեան փոխարեն օգտագործեց շուէտացիներու համար անծանօթ # Massövergrepp- բառը: Նախարարը մի նոր բառ հօրինեց խուսափելու համար իր պատասխանատւութենէն.

Գրեթէ բոլոր խոշոր լրատուամիջոցները անխտիր կը քննարկէին այդ հարցը, եւ կեղծաւորութեան մէջ կը մեղադրեն արտգործնախարարին:

Իսկ Արտաքին գործերու նախարարը բացակայ է … ան կը հրաժարի տէր կանգնիլ իր իսկ բառերու ընտրութեան:

Ժամանակին Շուէտիոյ մէջ ոչ մէկը գիտեր թէ ինչ է Հայոց ցեղասպանութիւնը: Մեր գաղութը երկար տարիներ փորձած է հասարակական կարծիք ստեղծելու կողքին նաեւ հասնիլ քաղաքական շրջանակներու. ես իմ կարգին Հայոց ցեղասպանութեան թեմայով նկարահանած եմ 4 ֆիլմեր որոնք ցուցադրուած են շուետական հեռուստատեսուտեամբ։

Իսկ այսօր նունիսկ Շուեդական պետական ռադիոն լուրերու իր ծրագրէն 15 րոպե տևողութեամբ քննարկեց Հայոց ցեղասպանութեան հարցը…. 15 րոպեն երկար ժամանակ է… հրաւիրուած էր նաեւ պրոֆեսոր պատմաբան իրաւագէտ Օվե Բրինգը, որ պարզաբանեց, որ միակ խնդիրն այն է, որ կառավարութիւնը չի ցանկանար առճակատումի երթալ Թուրքիոյ հետ … Եւ այսպիսի բառախաղերով խուսափիլ քաշքշուկներէ ու հնարաւոր հետեւանքներէ, որ բոլորը գիտեն որ պատմական իրականութիւնը Ցեղասպանութիւն է եւ միայն ու միայն Ցեղասպանութիւն.

Այսօր իշխանութեան է Սոցիալ-դեմոկրատական կառավարութիւն, մի կուսակցութիւն, որու բարձրագոյն համագումարը յստակ դիրքորոշում ընդունած է խնդրի վերաբերեալ և կառավարութեան յանձնարարած ոչ միայն ճանաչել Հայոց ցեղասպանութիւնը, այլև աշխատիլ և աջակցիլ անոր ճանաչմանը ամբողջ աշխարհի մէջ:

Երկարատև ջանքերն արդիւնք կուտան…

Բայց դեռ շատ ընելիքներ կան:

Ահա մի քանի վերնագիր խոշոր լրատուամիջոցներէն

*Հանրային ճնշումը խստանում է Էն Լինդի դեմ
* Տիկին արտգործնախարար Սա Ցեղասպանութիւն է
* Այլեւս յիմար խաղերու տեղ չկայ
* Անն Լինդի թվիթին դէմ ուժեղ հակազդեցութիւններ
* Շուետիան պէտք է խօսի բարձր և պարզ եւ հետեւի Բայտընի օրինակին
* Դա ցեղասպանութիււն էր Ann Linde
* Ի՞նչով է զբաղուած արտաքին գործերու նախարարը
* Քննադատութեան փոթորիկ Արտաքին գործերու նախարարի հասցէին

Սիւզան Խարտալեան
Շուէտիոյ հայ դատի յանձնախումբ