Բուհերը, որ վարձավճարներ են բարձրացնում, էդ մակարդակի կրթություն տալի՞ս են ուսանողին. Գագիկ Համբարյան

Քաղաքագետ, Շիրակի պետական համալսարանի դասախոս Գագիկ Համբարյանը Yerkir.am-ի հետ հարցազրույցում անդրադարձել է կրթության ոլորտում առկա դժգոհություններին, վարձավճարների թանկացմանը և գալիք շաբաթվանից դասապրոցեսի մեկնարկի նպատակահարմարությանը:

 -Պարո՛ն Համբարյան, վերջին շրջանում կրթության ոլորտին առնչվող դժգոհություններն օրեցօր մեծանում են: Արսեն Ջուլֆալակյանը մանդատը վայր դնելու մասին հայտնեց՝ նախարարի հետ ունեցած սկզբունքային անհամաձայնությունների պատճառով, ԼՀԿ-ն հայտարարեց, որ գալիք շաբաթ մեկնարկող ԱԺ քառօրյայում կբարձրացնի նախարարի հրաժարականի հարցը: Ի վերջո, ի՞նչն է այս ամենի պատճառը:

-Կրթության հետ կապված ճգնաժամը նոր չէ, որ ի հայտ եկավ: Դա առկա է այն ժամանակվանից, երբ Արայիկ Հարությունյանի նման անձին Նիկոլ Փաշինյանը նշանակեց երկար անունով նախարարության ղեկավար: Հարությունյանին վստահվեց մի ոլորտ, որից նա բացարձակապես տեղյակ չէ, բացի այդ էլ՝ նա, համապատասխան հիմնարկներից սնվելով, կատարում է բացահայտ պատվեր, որի հիմքում հակահայկականությունն ու հակապետականությունն են, ավանդական հայկական ինստիտուտների՝ ընտանիքի, բանակի քարուքանդ անելը: Այնպես չէ, որ Արայիկ Հարությունյանը դա երբևէ թաքցրել է: Երկու տարի է՝ Հարությունյանը զբաղված է կրթության ոլորտի կազմաքանդմամբ: Գրեթե բոլոր համալսարաններում կան խնդիրներ, ոչ մի համալսարան նորմալ ռեկտոր չունի, շատ տեղերում ժամանակավոր պաշտոնակատարներ են, որոնք կաշկանդված են, կոլեկտիվները նրանց լուրջ չեն ընդունում, ուսանողների շրջանում հարգանք չունեն: Էլ չեմ խոսում չափորոշիչների մասին, հայ ժողովրդի պատմության, եկեղեցու պատմության, հայոց լեզվի և գրականության վերաբերյալ նրանց հակասական հակահայկական դիրքորոշումների մասին, որոնք փորձ է արվում ներկայացնել որպես նորամուծություն: Այս ամենն իր հետևանքները պիտի ունենա:

Ինչ վերաբերում է Ջուլֆալակյանին, ապա, որքանով հասկանում եմ, այստեղ ավելի շատ անձնական խնդիրներ էին՝ կապված սպորտի ոլորտում տեղի ունեցող գործընթացների հետ: Նույն ԼՀԿ-ի և հասարակության տարբեր շերտերի վերաբերմունքը Արայիկ Հարությունյանի հանդեպ շատ նորմալ է: Տպավորություն է, որ իշխանության գալուց հետո նա փորձում է ինքնահաստատվել շատ մարդկանց հաշվին:

-Ուսանողների կողմից բարձրացվող առաջնահերթ խնդիրների շարքում այսօր վարձավճարների բարձրացումն է: Որքանո՞վ է ճիշտ այս պահին նման բարձրացում անելը, երբ այսօր դասերն ամենօրյա գրաֆիկով չեն իրականացվում, ուսանողները խմբերով են դասի հաճախում:  Ձեզ համար ընդունելի՞ է այն պատճառաբանությունը, որ ուսման թանկացումից շահելու են դասախոսները՝ աշխատավարձի բարձրացման տեսքով:

-Այդ պատճառաբանությունն ինձ համար բացարձակ ընդունելի չէ: Աբսուրդի ժանրից է: Հիմա կարող են հեքիաթ պատմել, որ դա մշակված ռազմավարություն է, բայց տարրական անհեթեթություն է, որովհետև մարտից մարդիկ գտնվում են ֆորսմաժորային իրավիճակում, և իշխանությունները, շատ լավ հասկանալով հասարակության սոցիալ-տնտեսական իրավիճակը, պետք է հասկանային, որ ոչ բոլորն են ի վիճակի վարձավճարներ մուծել, եթե դրանք թանկացնում են: ԵՊՀ-ն որքան էլ լինի հիմնադրամ, միևնույն է, պետության կողմից հովանավորվող և վերահսկվող  հիմնարկություն է, և պետությունն այս հարցերի վերաբերյալ իր դիրքորոշումը պիտի հայտներ: Բայց, ինչպես տեսնում ենք, իշխանությունները դիտորդի կեցվածք են ընդունել:

-Ինչքանո՞վ է այս պահին տեղին սկսել ուսումնական պրոցեսը:    

-Դիմակ կրելով՝ ոչ մի հարց չի լուծվում: Ուսանողները նստում են նույն նստարանին, հպվում են դռներին, բռնակներին, ու փորձել ներկայացնել, որ այդ դիմակներով հարց է լուծում, ուղղակի ծիծաղելի է:  

-Այդ դեպքում ի՞նչ այլընտրանքներ եք տեսնում: Չի՞ բացառվում կրկին անցում կատարել առցանց դասերի:

-Առցանց դասերն ինձ համար՝ որպես դասախոսի, իրենց չեն արդարացրել: Դա ինքնախաբեություն է, որովհետև առցանց դասերի կազմակերպումը շատ դիլետանտական մակարդակով է դրված, վերահսկողությունը զրոյական է: Ինձ հետաքրքիր է, թե առցանց դասերի ժամանակ դասախոսն ինչպե՞ս է վերահսկելու ուսանողների ազնվությունը, երբ ուսանողը բացահայտ կարող է կարդալ սեմինարը, այլ ոչ թե ներկայացնել, ինչպես լսարանում: Բացի դրանից՝ ինչպես են անցկացվելու գործնական դասերը: Կոնսերվատորիայում, Գեղարվեստի ակադեմիայում, Ֆիզկուլտ ինստիտուտում և բուհերի շատ այլ ֆակուլտետներում, որտեղ գործնական աշխատանքը շատ կարևոր է, ինչպե՞ս են դրանք ապահովելու: Նույն բուհերը, որ վարձավճարներ են բարձրացնում, էդ մակարդակի կրթություն տալի՞ս են ուսանողին: Առցանց ուսուցման համար համապատասխան ծրագրեր կան՝ լիցենզավորված ծրագրեր, որոնց խնդիրը նաև վերջնարդյունքի ապահովումն է, իսկ ես կարող եմ բացահայտ ասել՝ չեմ հավատում, որ ՀՀ-ում  որևիցե բուհ, Zoom ծրագրով առցանց դասեր մատուցելով, կարող է վերջնարդյունք ապահովել: Չկա այդպիսի բան:

Վարդուհի Ստեփանյան