«Բարեփոխելով» համատիրությունները՝ քանդում են համակարգը. նոր փոփոխության թացն ու չորը

Համատիրությանը չվճարողն էլի չի վճարելու, ու նման մարդկանց բանակը առաջիկայում մեծանալու է՝ խոսելով նոր օրենսդրական փոփոխությունների և ապրիլի 1-ից համատիրություներին անկանխիկ, այն է՝ յուրաքանչյուր շենքի համար բացված հաշվի համարին կատարվելիք վճարումների մասին՝ Yerkir.am-ին ասաց «Հայուղևորտրանս» համատիրության նախագահ Անահիտ Թորոսյանը:

Զրուցակցի կողմից կոորդինացվող համատիրության տրամադրության տակ է Աջափնյակի 16-րդ թաղամասի մի ողջ շղթա՝ թվով 12 բարձրահարկ շենք, որոնց կառավարումը և ահռելի քանակությամբ բնակիչների հետ ամենօրյա տարաբնույթ հարաբերությունները պահանջում են լարված աշխատանք:

Ի՞նչ խնդիրներ են կուտակվել մինչ օրս, և ինչպիսի՞ ազդեցություններ է ունենալու նոր օրենսդրական փոփոխությունը համակարգի վրա՝ Ա. Թորոսյանը բացում է բոլոր փակագծերը:  

Պարզորոշ է՝ նոր իշխանություններն այդ քայլով ազդարարում են, որ, ինչպես բոլոր դեպքերում, այս դեպքում ևս չեն վստահում մեծամասամբ հին իշխանությունների օրոք ընտրված համատիրությունների ղեկավարներին և չեն ցանկանում, որ վերջիններիս ձեռքում հայտնի կանխիկ գումար: Բայց թեթև հարցախույզը պարզում է բոլորովին այլ բան. ճիշտ հակառակը՝ անկանխիկ վճարումից միայն ուրախ են իրենք՝ համատիրության ղեկավարները: Բայց միայն իրենք: Իսկ բնակիչներին, ըստ որոշ համատիրությունների նախագահների, սպասվում են ոչ այնքան հաճելի օրեր:

Այսպես. «Հայուղևորտրանս» համատիրության պարագայում մինչ օրս գումարները հավաքել են առձեռն, և դա նպաստել է, որ, օրինակ, եթե մի շենքից տվյալ ամիս քիչ է հավաքվել, իսկ մեկ այլ շենքից՝ շատ, ապա դա, համատիրության կողմից գումարի վերաբաշխման արդյունքում, չէր ազդում քիչ գումար գոյացրած շենքի խնդիրների շուտափույթ լուծման վրա: Դա մի մեխանիզմ էր, որի արդյունքում բնակիչներն անգամ չեն զգացել, թե ինչպես է հնարավոր եղել բոլոր շենքերում տարվող աշխատանքները կազմակերպվել արագ և որակով: Բնակչությանն անհարմար վիճակներում երկար չթողնելու համար Ա. Թորոսյանը երբեմն պարտքերով է անգամ շինանյութ վերցրել:

Իշխանական իմքայլական պատգամավորի նախաձեռնած փոփոխության արդյունքում, ըստ Ա. Թորոսյանի, այս մեխանիզմն այլևս չի գործելու: Ըստ նրա՝ այժմ թող բնակիչը վճարումը հաշվի համարին կատարի (եթե, իհարկե, կկատարի), և երբ շենքում ինչ որ աշխատանքի անհրաժեշտություն առաջանա, ասենք՝ տանիքը կկաթի, վերելակը կխափանվի, աղբատարը կխցանվի և այլն, համատիրության ղեկավարը կբացի տվյալ շենքի հաշվի համարը, կտեսնի, թե որքան վճարում է կատարել ու կորոշի՝ կարո՞ղ է առկա գումարով տվյալ աշխատանքն անել, թե ոչ: Բնականաբար՝ եթե բնակիչները բարեհաճ գտնված չեղան և գումարները ժամանակին չվճարեցին՝ շենքի հաշվին գումար չի նստի, ինչի արդյունքում որևէ աշխատանք հնարավոր չի լինի կազմակերպել պատշաճ և արագորեն:

Փաստորեն՝ փոփոխությունն այս իմաստով միմիայն բացասաբար է ազդելու համակարգի վրա, և, եթե նախկինում իրենք կարողացել էին, այսպես ասած, «համահարթեցնել» հավաքված գումարները և կազմակերպել նաև «անպարտաճանաչ» շենքերի աշխատանքները, ապա այժմ անպարտաճանաչ բնակչի պատճառով պարտաճանաչ բնակիչը հայտնվելու է տհաճ իրավիճակում:

Մյուս խնդիրը, որը փոփոխությունների արդյունքում դամոկլյան սրի նման կախվելու է համատիրությունների գլխին, դա բնակչության՝ կամովին չվճարելու կամ չափազանց ուշացումներով վճարելու վտանգն է: Ա. Թորոսյանը փաստում է՝ օրենքի նախագիծ մշակողները բանից անտեղյակ են, չեն հասկանում ինչ են անում:

«Մարդ կա 5, 10, 15 անգամ գնում դուռը ծեծում ենք, որ փողը տա: Նման մարդիկ երբեք կամովի չեն տանի գումար մուծեն, հավատացած եղեք», - նշում է Ա. Թորոսյանը և փաստում, որ շենքերի լիազորների աշխատանքի շնորհիվ, ովքեր գիշեր - ցերեկ դռները ծեծելով գումար են հավաքում, իրենց հաջողվել է գրանցել 97 տոկոս արդյունք:

Համատիրության ղեկավարը, որպես մատնանշված վտանգի վառ ապացույց, բերում է աղբահանության գումարների հավաքման ձևի փոփոխության օրինակը:

Հիշեցնենք՝ անցած տարվանից բազմաբնակարան շենքերի բնակիչները աղբահանության գումարը համատիրությանը վճարելու փողարեն վճարում են թաղապետարաններում, բանկերում և «Հայփոստի» բաժանմունքներում: Վերջին երկու դեպքում, ի դեպ, վճարում են նաև հաշվի սպասարկման գումար:

«Նախկինում մենք աղբահանության դիմաց 1 միլիոնից ավել գումար էինք հավաքում, հիմա այդ գումարը 200 հազար է: 1 միլիոնն ուր, 200 հազարն ուր: Լծակ չունենք, դա լույս չի, գազ չի որ անջատես, ստիպված գնան մուծեն: Բացի այդ՝ մեզանից լավ ոչ ոք չգիտի, թե որ տանը քանի հոգի է ապրում»,- նշեց «Հայուղևորտրանս» համատիրության նախագահը:

Համատիրություններում իսկապես լավատեղյակ են՝ ով ամուսնացավ, ում տուն հարս բերեցին, որ շենքում երեխա ծնվեց, որ տանը փաստացի քանի մարդ է բնակվում և այլն: Այս ամենն ամենօրյա աշխատանքի և շփումների արդյունք է, ինչի շնորհիվ գրեթե անհնար է դառնում թաքցնելով ընտանիքի անդամներին՝ քիչ վճարել կամ չվճարել ընդհանրապես:

Բնականաբար՝ մատնանշված խնդիրները առաջանալու են ոչ միայն շենքերի, այլև վերելակների սպասարկման պարագայում: Ա. Թորոսյանը նշում է՝ բնակիչներ ունի, ովքեր  2019 թ. նոյեմբերից չեն վճարել վերելակի գումարը: Բայց չի եղել գեթ մեկ օր, որ վեր ու վար անող երկաթյա մարդատարները չաշխատեն: Հիմա առկա է նաև վերելակների աշխատանքների պարբերաբար խափանման վտանգը: Այսինքն՝ եթե շենքի հաշվի վրա եղած գումարը չհերիքեց վերելակի նորոգման կամ ծախսած հոսանքի համար՝ այն ստիպված կանգնելու է:

«Հիմա եթե ես դնեմ վերելակը անջատեմ, մուծողը չի՞ ասի՝ ես գումարը տվել եմ, ինչո՞ւ վերելակը չի աշխատում». Ա. Թորոսյանի հարցի պատասխանը պարզ է:

Հիմա ո՞վ է լիազորված մտնել այն քաղաքացու բնակարան, ով հրաժարվում է վճարել գումարը, համատիրության նախագահ՞ը: Ի՞նչ մեխանիզմներով են ազդելու անպարտաճանաչ վճարողների վրա… Հարցեր են, որոնք այս պահին կախված են օդում:

Օրենքի փոփոխության հեղինակ Վաղարշակ Հակոբյանը հայտարարել է, որ անբարեխիղճ են գտնված և տարիներ շարունակ վճարումներ չկատարած անձանց մասով որևէ միջոցառում չի նախատեսված նոր փոփոխության մեջ: Ա. Թորոսյանն այստեղ ևս համակարգային վտանգ է տեսնում: Ըստ նրա՝ շղթայական ձևով շատերը կսկսեն չվճարել, և համակարգը կխորտակվի ամբողջությամբ:

Նա նորից հիշեցնում է. «Մենք այսպես ենք աշխատել՝ եթե ինչ որ շենքում խնդիր կա, չենք սպասվել, որ տվյալ շենքում գումար հավաքվի, մեկ այլ տեղից գումար ենք դրել այդ խնդրի լուծման համար: Չենք կարող փող չլինելու պատճառաբանությամբ սպասել, որ կեղտը լցվի շենքը, վերալակը չաշխատի և այլն: Իսկ հիմա՝ չի վճարել, չեմ անում: Ինձ համար գուցե դրական է, բայց ժողովրդի, հատկապես՝ պարտաճանաչ բնակչի համար որևէ դրական բան չեմ տեսնում: Հիմա շենքում գո՞րծ կա անելու՝ շատ բարի, մարդիկ կգան, կասեն՝ խնդիր կա, ես կբացեմ հաշվի համարը, կասեմ թերվճարումներ ունենք, և ոչինչ անել չեմ կարող»:

Գործազուրկների բանակը ապրիլի 1-ից հետո ամենայն հավանականությամբ կմեծանա, քանի որ շենքերի լիազորները, ովքեր գումարներ են հավաքում, այլևս անելիք չեն ունենա: Ա. Թորոսյանը, սակայն, փաստում է, որ այդ մարդկանց կրճատել չի կարելի, քանի որ իրենք միայն փող հավաքող չեն, վերջիններս լսում, գրանցում և ներկայացնում են նաև խնդիրները. «Մեզ մոտ մատյան կա, որտեղ ամեն առավոտ նրանք գրում են իրենց սպասարկած շենքի խնդիրը»,- հավաստիացրեց տիկին Թորոսյանը:

Այն որ համակարգը արդիականցման կարիք ունի, չի ժխտում նաև Անահիտ Թորոսյանը: Հարցեն ու խնդիրները շատ են, և դրանց վերաբերյալ տիկին Անահիտը գրառումների հաստափոր մատյան ունի:

Լսե՞լ են դրանք Աջափնյակ վարչական շրջանի ղեկավարի աշխատակազմում՝ Ա. Թորոսյանի պատասխանը բացասական է. «Նախկինում, երբ վարչական շրջանի ղեկավարը Արտավազդ Սարգսյանն էր, մենք պարտադիր քննարկումներ էինք ունենում բոլոր խնդիրների մասով, և չկար խնդիր, որի մասին մենք հանձնարարականներ չունենայինք: Այժմ որևէ քննարկում չկա, իսկ վարչակազմի նոր ղեկավար Գևորգ Բաբայանը մեզ հետ գրեթե չի էլ հանդիպում, էլ ուր մնաց խնդիրներ քննարկի», - փաստում է համատիրության ղեկավարը:

Պարզվում է՝ համատիրության ղեկավարների հետ (գոնե Աջափնյակի մասով) որևէ քննարկում չի ունեցել նաև նոր փոփոխությունների հեղինակ Վաղարշակ Հակոբյանը, ինչն էլ առաջացրել է համատիրությունների ղեկավարների զայրույթը:

«Գործող համատիրությունների խնդիրները մեզ հետ քննարկելու, հասկանալու և լուծման ուղիները համատեղ որոնելու և դրա միջոցով ոլորտը կատարելագործեու փոխարեն՝ փաստացի քանդվում է անցած տարիների ընթացքում հունի մեջ գցած մի ողջ համակարգ», - եզրափակեց Անահիտ Թորոսյանը:

Վահե Սարգսյան