ՌԴ-ն դադարեցրել է ֆինանսական օգնությունն Աբխազիային․ մանրամասներ

Աբխազիայի արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Շամբան հայտարարել է, որ Ռուսաստանը սեպտեմբերի 1-ից մասամբ կասեցրել է Աբխազիային տրամադրվող ֆինանսական օգնությունը։ Վճարումների դադարեցումն ազդել է բժիշկների, ուսուցիչների, անվտանգության աշխատակիցների և պետական ​​հատվածի այլ կատեգորիաների աշխատողների վրա: Նախարարի խոսքով՝ դա տեղի է ունեցել Մոսկվայի նկատմամբ պարտավորությունները չկատարելու պատճառով։

«Սեպտեմբերի 1-ից որոշ վճարումների ֆինանսավորումը դադարեցվել է։ Դրանք վերաբերում են բժիշկներին, ուսուցիչներին, ուժային կառույցներին և այլն»,- ասել է նախարարը, հավելելով, որ սրանք ակնհայտորեն առաջին քայլերն են։ Բացի այդ, հարց է առաջանում, որ այսուհետ էլեկտրաէներգիայի այն հոսքը, որի հետ մենք բախվում ենք ամեն անգամ ձմռանը, վճարվելու է կոմերցիոն գներով»։

Ֆինանսավորման դադարեցման հարցը, ըստ ԱԳՆ ղեկավարի, քննարկվել է օգոստոսին Մոսկվայում ՌԴ նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ Դմիտրի Կոզակի և Աբխազիայի նախագահ Ասլան Բժանիայի հանդիպման ժամանակ։

Օգոստոսի 29-ին մի շարք Telegram ալիքներում տարածվեցին Դմիտրի Կոզակի և Ասլան Բժանիայի հանդիպման արձանագրության լուսապատճենները, որոնք ներկայացնում ենք ստորև՝

Փաստաթղթի կետերից մեկում ասվում է, որ Մոսկվան կդադարեցնի ֆինանսական օգնությունը Աբխազիային, քանի դեռ նա չի կատարել երեք պարտավորություն․

• վավերացնել դատական ​​և արբիտրաժային վճիռների փոխադարձ ճանաչման մասին համաձայնագիրը, 
• ապահովել Ռուսաստանի իրավաբանական անձանց կողմից Աբխազիայի տարածքում ներդրումային նախագծերի իրականացման մասին համաձայնագիրը,  
• վերացնել առևտրային անշարժ գույքի շուկայի սահմանափակումները ռուս ներդրողների համար:

Փաստաթղթում ասվում է, որ Սուխումը պարտավորվում է տվյալներ ներկայացնել Ռուսաստանի քաղաքացիություն ունեցող խորհրդարանի պատգամավորների և ընդդիմության առաջնորդների մասին, որոնք «գործում են ի վնաս Ռուսաստանի շահերի և ռուս-աբխազական հարաբերությունների զարգացման», որպեսզի քննարկեն նրանց Ռուսաստանի քաղաքացիությունից զրկելու հնարավորությունը:

Շամբան լրագրողներին չի հաստատել, թե արդյոք լրատվամիջոցներում հրապարակված արձանագրությունն իրակա՞ն է։ 

«Մենք մեր ալիքներով ոչինչ չենք ստացել»,- ասել է նա։

Նախարարի խոսքով՝ քաղաքացիներին պետք է մտահոգի ոչ թե ընդդիմադիրներին Ռուսաստանի քաղաքացիությունից զրկելու հնարավորությունը, այլ այն պատժամիջոցները, որոնք կարող են հետևել Մոսկվայի կողմից:

Շամբան ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Աբխազիայի դաշնակիցները վերջին շրջանում «մեծ դժգոհություն են կուտակել»:

«Սրա մասին պետք է խոսենք և անհանգստանանք: Ո՞ւր կտանի մեզ այս իրավիճակը, ինչպե՞ս դուրս գալ դրանից, և ինչպիսի՞ իրավիճակ կզարգանա Աբխազիայում, եթե նման առճակատումը շարունակվի։ Ես կարծում եմ, որ մեր հասարակությունն առաջին հերթին պետք է մտահոգվի հենց այս հարցերով»,- հայտարարել Է ԱԳ նախարարը և հավելել, որ եթե պատժամիջոցները պահպանվեն մինչև տարեվերջ, ապա շատերը կտուժեն։

Աբխազիայի 2022-2025 թվականների սոցիալ-տնտեսական զարգացման ծրագրի մասին ռուս-աբխազական համաձայնագրի համաձայն ՝ Ռուսաստանի Էներգետիկայի նախարարությունը կարող է մասամբ կամ ամբողջությամբ դադարեցնել Հանրապետությանը տրամադրվող ֆինանսական օգնությունը, եթե Սուխումը չպահպանի համաձայնագրի դրույթները, որոնք վերաբերում են երկու երկրի օրենսդրության ներդաշնակեցմանը:

Աբխազիայի կառավարությունում խոստացել են կատարել բյուջետային աշխատողների աշխատավարձերի վճարման պարտավորությունները ՝ չնայած ֆինանսավորման կրճատմանը։ 

Պետդումայի ԱՊՀ գործերով, եվրասիական ինտեգրման և հայրենակիցների հետ կապերի կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալ Կոնստանտին Զատուլինը, անդրադառնալով  սույն թեմային, նշել է, որ  Աբխազիայի խորհրդարանը երկար ժամանակ խուսափում է օրենսդրության ներդաշնակեցման հետ կապված խոստումների կատարումից։

«Օրինակ, չի ճանաչում արբիտրաժային դատարանների իրավասությունը։ Այդ մասին փաստաթուղթը խորհրդարանում է, բայց պատգամավորները, պոպուլիստական ​​տրամադրությունների և որոշ մարդկանց, այդ թվում՝ պատգամավորական կորպուսի, Ռուսաստանի նկատմամբ կասկածների արշավի ազդեցության տակ, որոշումներ չեն կայացնում»,- ընդգծել է Զատուլինը։ 

Նրա խոսքով, Աբխազիայի խորհրդարանում «ակտիվ փոքրամասնությունը» քարոզչություն է իրականացնում Ռուսաստանի հետ պայմանավորվածությունների դեմ՝ դա դիտելով որպես հանրապետության ինքնիշխանության ոտնահարում․

«Եթե Աբխազիայում մարդիկ չեն տարբերում գույները և չեն տարբերում, թե ով է ճիշտ, ով՝ սխալ, ապա, իհարկե, կարող են լինել տարբեր տեսակետներ։ Ես իսկապես հույս ունեմ, որ մարդիկ կհասկանան, թե ով է մեղավոր այս ամենի համար», - նշել է Կոնստանտին Զատուլինը։ 

Նա նաև ընդգծել է, որ Մոսկվայի որոշումը նպատակ ունի աբխազ քաղաքական գործիչների ուշադրությունը հրավիրել այն փաստի վրա, որ նրանց շարունակական նման վերաբերմունքը Ռուսաստանի Դաշնության հետ բոլոր պայմանավորվածությունների նկատմամբ «ոչ մի լավ բանի չի հանգեցնում»։

Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն ևս անդրադարձել է նշված հարցին՝ ասելով, որ Թբիլիսին «հետաքրքիր» է անվանել Ռուսաստանի կողմից Աբխազիային տրամադրվող ֆինանսական օգնության մասնակի դադարեցման մասին տեղեկությունը։ 

Կոբախիձեն նշել է, որ «այս հարցը չափազանց զգայուն է»։

«Այլ մեկնաբանություն չի լինելու։ Եվս մեկ անգամ կրկնեմ, որ այն գործընթացները, որոնք մենք դիտարկում ենք, հետաքրքրություն են ներկայացնում», -  ասել է Վրաստանի վարչապետը։

2023 թվականի օգոստոսին Աբխազիայի ԱԳՆ ղեկավար Ինալ Արձինբան հայտարարել էր, որ Սուխումը Ռուսաստանից տարեկան ստանում է մոտ 4 մլրդ ռուբլի՝ կենսաթոշակային աջակցության շրջանակներում։ Իսկ ընդհանուր առմամբ, 2008 թվականից ի վեր, հանրապետության միջպետական ​​աջակցության շրջանակներում Ռուսաստանի Դաշնությունից ստացվել է ավելի քան 110 միլիարդ ռուբլի։ 

Ռուսաստանի տնտեսական զարգացման նախարարության տվյալներով ՝ անցյալ տարի Աբխազիայի բյուջեի 42 տոկոսն ապահովել է Ռուսաստանի Դաշնությունը։