Ամեն մէկս՝ մարտիկ Հայ դատի

Երբ կ՚ըսես «հա՛յ եմ»՝ հայ ըլլալդ կը յայտնես, Հայ դատի մարտիկ ըլլա՛լդ կը բարձրաձայնես։

Հայ դատը բոլորիս դատն է, բոլո՛ր հայերուս դատն է։ Հայ ըլլալ կը նշանակէ դատ մը ունենալ, կը նշանակէ այդ դատին տէր կանգնիլ, ատոր գիտակցինք կամ ոչ։ Հայ ըլլալը վերացական հասկացութիւն մը չէ, ոչ ալ պարզապէս ծագումի հարց մը։ Ոչ ալ քաղաքացիութեան։ Հայ ըլլալը յանձնառութիւն մըն է։

Այդ յանձնառութիւնը ի բնէ չի գար։ Կը մշակուի՛։ Տունէ՛ն։ Դպրոցէ՛ն։ Ակումբէ՛ն։ Մամուլէ՛ն։ Յանձնառութեան այդ շէնքը կը կերտուի քար առ քար, դիմադրելով աջէն ու ձախէն փչող բոլոր հողմերուն, մրրիկներուն։ Մերթ ընդ մերթ կը փլին բարձրացող պատերը, վերստին կը շարուին անոնք՝ աւելի ամո՛ւր շաղախով, մինչեւ շէնքը դառնայ պարիսպ, անխորտակելի՛, անառի՛կ։

Հայ դատի մարտիկ ըլլալ չի նշանակեր անպայման Հայ դատի յանձնախումբի մը անդամ ըլլալ, կուսակցութեան մը անդամ ըլլալ, քաղաքական աշխատանք տանիլ։ Նոյնիսկ մաս կազմել պետական համակարգին՝ Հայասատան, Արցախ կամ որեւէ երկրի մէջ։ Այդ բոլորը միջոցներ են Հայ դատի պայքարը յառաջ տանելու համար։ Միջոցներ ի շարս այլոց եւ ոչ՝ միա՛կ միջոցները։

Հայ դատի մարտիկ ըլլալ կը նշանակէ առաջին հերթին… հայերէն խօսիլ։

Պիտի ըսէք հայերէն չգիտցողը չի՞ կրնար Հայ դատին ծառայել։ Կրնա՛յ, ի հարկէ, ինչպէս Հայ դատին կրնայ ծառայել նաեւ ո՛չ-հայը, քանի որ Հայ դատը միայն հայուն դատը չէ։ Արդարամիտ, արդարասէր ամեն մարդ կրնայ զինուորագրուիլ անոր, կրնայ աշխատիլ մարդկային իրաւունքներու պաշտպանութեան ի խնդիր, քանի որ Հայ դատը իրականութեան մէջ այդ իրաւունքներու պաշտպանութեա՛ն հարցն է, միայն հայուն հարցը չէ, մարդկութեա՛ն հարցն է։

Հայերէն խօսիլը, սակայն, մանաւանդ լա՛ւ հայերէն խօսիլը, ճի՛շտ հայերէն խօսիլը, կարդալն ու գրելը ինքնի՛ն պայքար մըն է, ամենօրեայ պայքար մը, որ ամեն մէկս պիտի մղէ իր ինքնութիւնը պահելու համար, ներառեալ հայրենի հողին վրայ։ Չխօսիլը, մանաւանդ մաքուր չխօսիլը, նահա՛նջ մըն է, նահանջ՝ Հայ դատի ճակատին վրայ։

Այս առնչութեամբ Հայ դատի մարտիկներու առաջին գիծի վրայ մարտնչողները մեր հայերէնի ուսուցիչներն են, ուսուցչուհիները, առանց որոնց մենք Հայ դատի ոչ մէկ ուրիշ մարտիկ կ՚ունենայինք ճակատի վրայ, ու «մարտը վերջ կը գտնէր՝ մարտնչողներու բացակայութեան պատճառաւ», ինչպէս կ՚ըսէր ֆրանսացի գրողը։ Գիտնանք գնահատել մեր դաստիարակները։

Հայ դատի մարտիկներ են մեր իրաւ եկեղեցականները, մեր խորաններուն ծառայողները, որոնք հայու հաւատը «ղայիմ» կը բռնեն, կանգուն՝ ամեն տեսակ հաւատափոխութիւններու եւ այլափոխութիւններու դիմաց, պահպանելու համար հազարամեակներէ եկող ու հազարամեակներ գացող մեր արժէքներն ու հաւատամքը։ Գիտնանք ընդունիլ անոնց կարեւորութիւնը։

Հայ դատի մարտիկներ են մեր մշակոյթի գործիչները՝ գրողներն ու հրապարակագիրները, բեմադրիչներն ու դերասանները, երգահաններն ու երաժիշտները եւ բոլոր միւս արուեստագէտները, որոնք ջահակիրն են հայ մշակոյթին, զայն սնուցողն ու զարգացնողը, անով մե՛զ ապրեցնողը, մեր ինքնութիւնը հաստատողն ու վերահաստատողը։ Գիտնանք գնահատել նաեւ մեր մշակոյթի սպասարկուները։

Հայ դատի մարտիկներ են մեր մարզիկները, որոնց յաղթանակները միջազգային բեմերուն վրայ նորանոր առիթներ են պանծացնելու Եռագոյնը, այն դրօշը որ ինքն ալ Հայ դատի խորհրդանիշն է՝ հազարաւորներու, երբեմն միլիոնաւորներու աչքին առջեւ։ Ուրեմն գիտնանք խրախուսել մեր մարզիկները։

Հայ դատի անխոնջ, անվհատ ու միշտ հաւատաւոր մարտիկներ են մեր ընկերային նուիրեալները, որոնք ամենուր կը հասնին, բոլորին կ՚օգնեն, մանաւանդ մեր կրթական յարկերուն, մեր կեդրոններուն, մեր մամուլին եւ զօրավիգ կը կանգնին մեր բազմապիսի նախաձեռնութիւններուն։ Չթերանանք գնահատելու անոնց ալ ներդրումը։

Հայ դատի մարտիկներ են մեր բոլոր ազգայինները, որոնք իրենց մասնագիտութիւններուն մէջ իրենց խղճամիտ ներդրումով բարձր կը պահեն հայու անունն ու վարկը, կը ծանօթացնեն մեր տաղանդն ու հանճարը ընդհանուրին, կը ծառայեն մեր բնակած երկիրներու, երբեմն ալ արար աշխարհի քաղաքակրթական յառաջընթացին։ Գիտնանք, գիտնա՛նք գնահատել անոնց ալ բերած նպաստը Հայ դատին։

Հայ դատի մարտիկներ են մեր նուիրատուները, իրենց հարստութենէն երբեմն փոքր, երբեմն ալ մե՛ծ բաժին հանելով մեր կարիքներուն՝ մեր դպրոցներուն, մեր եկեղեցիներուն, օգնելով մեր այլազան աշխատանքներուն։ Զանոնք ալ չմոռնանք գնահատել։

Վերջապէս դո՛ւն, հա՛յ մարդ, հայ՛ ծնող, ամենէն առաջ դո՛ւն ես Հայ դատի մարտիկը, երբ զաւակդ հայ կը մեծցնես, հայկական վարժարան կ՚ուղարկես, հայութեան կ՛առնչես։ Քեզմո՛վ կը սկսի Հայ դատի պայքարը։ Գիտցի՛ր արժանիքդ, գիտցիր դերդ, գիտցիր կարեւորութիւնդ։ Ո՛ւր ալ որ գտնուիս՝ Սփիւռքի մէջ թէ Հայրենիքի։

Հայ դատը քո՛ւ դատդ է, դո՛ւն ես Հայ դատը։

horizonweekly.ca