«Ելքն» ու Զարուհի Փոստանջյանը երևանյան ընտրությունները վերածում են «ռեալիթի շոուի»

Երևանի ավագանու ընտրությունների քարոզարշավը դեռ չի սկսել, սակայն հայտ ներկայացրած ընդդիմադիր ուժերը՝ «Ելքը» և «Երկիր ծիրանին», գործնականում սկսել են այն վերածել երկու ճակատով պատերազմի: Առաջին ճակատում ընդհանուր թիրախը քաղաքական իշխանությունն է՝ ի դեմս ՀՀԿ-ի: Ընտրություններին հաղթելը թե՛ «Ելքը»,  և թե՛ «Երկիր ծիրանին» ընկալում են որպես իշխանափոխության մարտավարական հանգրվանային հաջողություն: «Երկիր ծիրանիի» հիմնադիր-նախագահ Զարուհի Փոստանջյանն անգամ հայտարարել է, որ իրենք գնում են քաղաքապետարանը գրավելու:

Մինչդեռ կենաց ու մահու ճակատամարտը այս ուժերը տալու են երկրորդ ճակատում... միմյանց դեմ: Դատելով տարբեր խողովակներով միմյանց հղվող ուղերձներից՝  այս երկու ընդդիմադիր ուժերը թույլ չեն տալու ընտրողներին ձանձրանալ՝ նրանց համար սարքելով իսկական ռեալիթի շոու՝ «Միակ ընդդիմադիրի դափնեպսակը» պայմանական անվանումով:

Բանն այն է, որ նրանցից յուրաքանչյուրը դեռ ընտրարշավը չսկսած փորձում է համոզել, որ միակ ընդդիմադիր ուժն ինքն է: Նախօրեին ասուլիսի ժամանակ այս միտքն արտահայտել է «Ելք»-ի անդամ Ալեն Սիմոնյանը՝ նշելով, թե իրենք որպես ընդդիմություն ու իշխանություն, մնացել են դեմ հանդիման և հիմա է պարզ լինելու, թե որքանով է ընտրողը ճիշտ կողմնորոշվելու: Հիշեցնենք, որ խորհրդարանական ընտրություններին «Ելքը» գրեթե միայն իր «միակ ընդդիմությունը լինելու» կոնցեպցիայի վրա էլ կառուցել էր քարոզարշավը: Եվ քանի որ ի դեմս Զարուհի Փոստանջյանի՝ դաշինքը նաև այս ընտրություններին մրցակից ունի, անկախ նրա պոտենցիալից, մեծ է հավանականությունը, որ «Ելքը» նաև համայնքային այս ընտրություններին է զարգացնելու այդ կոնցեպցիան:

Սակայն ելնելով Զարուհի Փոստանջյանի ներկայիս ուղերձներից՝ «Ելքի» այդ կոնցեպցիան լինելու է ոչ թե ագրեսիվ հարձակողական, ինչպես նախորդ ընտրություններին ՝ այլ պաշտպանողական: Խնդիրն այն է, որ Զարուհի Փոստանջյանը խորապես համոզված է, որ երկրի միակ իրական ընդդիմության դափնին պատկանում է բացառապես իրեն, և «Ելքը» դեռ պետք է ապացուցի, որ իրավունք ունի հավակնելու ընդդիմադիր ընկալվելուն: «Ազատություն» ռադիոկայանի ֆեյսբուքյան հարցազրույցում նա այսօր, նկատի ունենալով Նիկոլ Փաշինյանին և հատկապես Էդմոն Մարուքյանին, նշել է, թե իսկական ընդդիմադիր գործիչը չէր կարող անցնող պառլամենտում կողմ քվեարկել «ապօրինի» իշխանությունների կողմից ներկայացված օրինագծերին: Ի տարբերություն ելքական պատգամավորների՝ ինքը դա չի արել: Փոստանջյանի համար, փաստորեն, երդվյալ, սկզբունքային ընդդիմություն լինելու պարտադիր պայման է... իշխանության ներկայացրած օրինագծերին դեմ քվեարկելը: Այս տրամաբանությամբ ՀՀԿ-ն էլ թերևս մի քիչ ընդդիմություն է, քանի որ նախորդ խորհրդարանում մեկ-մեկ էլ կողմ է քվեարկել ընդդիմության ու մասնավորապես հենց Զարուհի Փոստանջյանի հեղինակած նախագծին:

Երեկ լրատվամիջոցներից մեկին տված հարցազրույցում Փոստանջյանը, նեղսրտելով «Ծիրանին» «Ելքի» հետ համեմատելուց, նշել է, թե դեռ պետք է հասկանալ՝ ինչ է ընդհանրապես այդ դաշինքն իրենից ներկայացնում և ի տարբերություն նրա, իրենք նախընտրում են լինել ոչ թե ելք, այլ՝ մուտք: Այս խորիմաստ բառախաղերը ապացուցում են, որ Զարուհի Փոստանջյանը միակ ընդդիմության տիտղոսը պահելու հարցում լինելու է նույնքան հաստատակամ ու սկզբունքային, որքան նախորդ խորհրդարանում «դեմ» կոճակը սեղմելիս: Ընդ որում ոչ մի նշանակություն չունի, որ Ընտրական օրենսգրքի 141-րդ հոդվածի 3-րդ կետով, եթե ընտրություններին մասնակցում է 3 կամ դրանից քիչ թվով քաղաքական ուժ, ապա չի գործում 6 կամ 8 տոկոսանոց նվազագույն շեմը հաղթահարելու պահանջը: Այսինքն հայտ ներկայացրած երեք ուժերն էլ փաստացի անցնելու են խորհրդարան՝ անկախ հավաքած քվեների քանակից: Դա նշանակություն չի ունենալու, քանի որ որպես ընդդիմություն հանդես եկող այս ուժերի համար ավագանու ընտրությունները ավելի շատ քաղաքական կապիտալի կուտակման, ինքնահաստատման ցատկահարթակ է, այսպես կոչված «ներդրում» ապագայի համար: Նրանց միջև մրցույթը լինելու է այն բանի շուրջ, թե որն ավելի լավ կօգտագործի այդ ցատկահարթակը և կգրավի ընդհանուր էլեկտորատը: Եվ ստացվում է այնպես, որ քանի որ երկուսն էլ ընտրել են միմյանց հաշվին իբրև միակ ընդդիմություն ինքնահաստատվելու տարբերակը, ավագանու այս ընտրությունները կարող են վերածել այդ տիտղոսի համար մղվող «առանց կանոնների մարտի»: Նման հեռանկարից, միակ փրկությունը կլինի այն, որ «Ելքը» չընկնի Փոսստանջյանի լարած թակարդը, տուրք չտա իր նախկին հռետորաբանությանը և կենտրոնանա ծրագրային ընտրարշավի, բանավեճի վրա:

Հակառակ դեպքում քաղաքական իմաստով այս ընտրությունները լինելու են ավելի ապաքաղաքական ու կենցաղային, քան խորհրդարանական ընտրությունները: «Միակ ընդդիմության» շուրջ ոչ թե բանավեճ կարող է լինել, այլ երկու անհաշտ հարևանուհիների՝ ճղճղոցներով ուղեկցվող լեզվակռիվ: Այն, իհարկե, հանրության համար կապահովի նոր տեսարաններ, մի քանի օրով կփոխարինի հնդկական սերիալներին, բայց արդյունքում կարձանագրվի երկու կանխատեսելի արդյունք: Առաջին՝ իշխանությունը հաղթանակ կտանի գործնականում առանց ջանք թափելու, առանց մրցակցության և լուռ մատնացույց անելով ընդդիմության որակը: Երկրորդ՝ ավագանու ընտրություններին մասնակցող այլընտրանքային ուժերը կապացուցեն, որ իրականում  ոչ թե որակյալ ընդդիմություն չկա, այլ ընդդիմություն չկա առհասարակ, կամ ավելի ճիշտ կան ինքնահռչակ ընդդիմություններ, որոնք կռվում են մնացած ինքնահռչակ ընդդիմությունների դեմ:

Թվում էր, թե երևանյան այս ընտրություններին երկու բացարձակապես նոր ընդդիմադիր ուժերի մասնակցությունը փորձ է լցնելու քաղաքական դաշտի այդ հատվածում առաջացած մեծ վակումը: Սակայն նման մակարդակի մրցապայքարի հեռանկարը, կարող է ընդամենը համոզել, որ անգամ նորերից այս առումով հույս ունենալ չի կարելի:

Գևորգ Դարբինյան