կարևոր
0 դիտում, 9 տարի առաջ - 2015-08-28 15:05
Հասարակություն

Թուրքական կառավարությունը հայ բժշկին ձերբակալել էր ֆիդայիններին օգնելու համար

Թուրքական կառավարությունը հայ բժշկին ձերբակալել էր ֆիդայիններին օգնելու համար

Աղբյուրը՝ armeniangnocide100


Ֆիլիպ Հովնանյանի պատմությունը

1880 թ., Ադանա

1914-18 թթ. Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում հայ բժիշկ Ֆիլիպ Հովնանյանն իր գիտելիքները և եռանդը նվիրել է բազմաթիվ հայ գաղթականների կյանքերը փրկելու գործին: Դա պատճառ է հանդիսացել, որ թուրքական կառավարությունը նրան ամբաստանի և ձերբակալի ինքնապաշտպանության նպատակով լեռները բարձրացող հայ ֆիդայիներին օգնելու համար: Ֆիլիպ Հովնանյանը բախտի բերումով ազատ է արձակվել Պատերազմական ատյանի նախագահի վճռով, որի տիկնոջը բուժել էր երկու տարի առաջ:

 

Ծնվել է 1880 թ., Ադանայի նահանգի Ջեբել-Բերեքեթի գավառի Հասանբեյլի գյուղում:

 

Երկրորդական ուսումն ստացել է, նյութական դժվարությունների գնով ամերիկացի միսիոներների Տարսոնի Սեյնթ Պոլ քոլեջում:

 

1907 թ. ավարտել է Բեյրութի Ամերիկյան համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը:

 

1907-09 թթ. աշխատել է Այնթապում ամերիկացի անվանի բժիշկ դոկտ. Շեփրդի հետ:

 

1909 թ. վերադարձել է ծննդավայր Հասանբեյլի և բժիշկ, մտավոր գործիչ ու քարոզիչ աշխատել:

 

1914-18 թթ. Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում իր գիտելիքները և եռանդը ներդրել է բազմաթիվ հայ գաղթականների կյանքերը փրկելուն: Դա պատճառ է հանդիսացել, որ թուրքական կառավարությունը նրան ամբաստանի և ձերբակալի ինքնապաշտպանության նպատակով լեռները բարձրացող հայ ֆիդայիներին (չեթեներին) դրամ և պարեն հայթայթելու համար:

 

Ֆիլիպ Հովնանյանը բախտի բերումով ազատ է արձակվել Պատերազմական ատյանի նախագահի վճռով, որի տիկնոջը երկու տարի առաջ բուժել էր:

 

1919 թ. տեղափոխվել է Հալեպ, որտեղ շահել է տեղի ողջ հայության համակրանքը: 1922 թ. սկսվում է Հեդվիգ Բյուլի հայասիրական գործունեության երկրորդ փուլը: Նա անդամագրվում է Ստրասբուրգ քաղաքում հիմնադրված “Քրիստոնեական առաքելություն Արևելքի մեջ” ավետարանական մարդասիրական կազմակերպությանը և մեկնում Հալեպ: 

Այդ ժամանակ Սիրիայում կար ավելի քան 160 000 գաղթական, որոնք հիմնականում ապաստան էին գտել Հալեպի Սուլեյմանիե և Ռամատանիե արվարձաններում կառուցված հյուղակներում և ապրում էին ծայրահեղ աղքատության ու թշվառության մեջ: Կենցաղային տարրական պայմաններից զուրկ հայ գաղթականության շրջանում խիստ տարածված էին վարակիչ զանազան հիվանդություններ, որոնք օրական հարյուրավոր մարդկային կյանքեր էին խլում: Անհրաժեշտ էր շտապ կերպով կազմակերպել հիվանդների փրկության գործը: Հալեպում Հեդվիգ Բյուլի նախաձեռնությամբ բացվում է հիվանդանոց, որտեղ աշխատում են Սիրիայի նշանավոր հայ բժիշկները (Ավետիս Ճեպեճյան, Ֆիլիպ Հովնանյան և այլն):

 

1936 թ. մի արաբ հիվանդի թոքը վիրահատելիս պատահաբար վնասել է սեփական մատը և արյան վարակման հաջորդող 5-րդ օրը՝ 1936 թ. հունիսի 1-ին մահացել Հալեպում` 56 տարեկանում:

 

Հուղարկավորությունը կատարվել է մեծ շուքով: Հայ և արաբ մտավորականներ դագաղի վրա դամբանական ճառեր են ասել:

 

Սիրիայի նախարարների խորհրդի որոշումով հետմահու պարգևատրվել է Սիրիայի պետության Գ կարգի պատվանշանով:

 

Մինասյան Հ., Օսմանյան կայսրությունում, Թուրքիայի Հանրապետությունում և հարակից տարածքներում բռնաճնշումների և ցեղասպանության ենթարկված հայ բժիշկներ: Համառոտ կենսագրական բառարան, Երևան, 2014, 519 էջ, էջ 113–115: