Համբարձման օրերին կառավարությունը հրամայեց կոտորել բոլոր հայերին

Աղբյուրը՝ armeniangenocide100

Հայկանուշ Հլոյանցի պատմությունը

1916թ., Կարինի գավառ, Խնուս

Հայկանուշ Հլոյանցը պատմում է, որ ամեն ինչ սկսվել է Համբարձման օրերին: Թուրքական կառավարությունից հրաման է եկել՝ բոլոր հայերին քաղաքից հանել ու կոտորել: Սկսվել է համատարած փախուստը: Նրան` իր 6 տարեկան տղայի հետ, բռնել է մի թուրք ու տարել  իր տուն: Թուրքն ունեցել է օրինական կին, բայց նրա հետ բռնի ուժով կենակցել է: Երբ ռուսները մոտեցել են, թուրք Օսմանն ամբողջ ընտանիքին տարել է երկրի խորքը, իսկ նրան տղայի հետ թողել տանը՝ որպես պահակ: Ռուսները նրանց գտել են ու ուղարկել Իգդիր:

Համբարձման օրերին կառավարութիւնից հրամայուեց, որ բոլոր հայերին քաղաքից հանեն և կոտորեն: Սկսուեց փախուստը: Փախուստի ժամանակ կորցրի իմ երեխաներին: Ինձ բռնեց Օսման չաւուշը, ուզեցաւ գետը նետել, բայց երբ նայեց ինձ, տեսաւ, որ իր համար պէտքական եմ. խնայեց իմ կեանքը և իմ 6 տարեկան Համազասպ տղայիս հետ տարաւ Ճապաղջուր ու մի գիւղում, իւր գերդաստանի մէջ պահեց ինձ ու սկսեց բռնի կերպով կենակցել ինձ հետ: Օսմանը ունէր մի օրինաւոր թուրք կին, ևս մի ինձ նման հայ կին` Շուշօ, որին տաճկցնելով անուանում էին «Մինաւար», որ նշանակում է երկնային լոյս: Ինձ անուանեցին Նիկար: Այս տանը մնացի երեք ամիս: Երբ ռուսերը մօտեցան, Օսմանը իւր երկու կանանց և ամբողջ ընտանիքը տարաւ երկրին խորքը, իսկ ինձ ու իմ տղին թողեց տնպահ, այն մտքով, որ եթէ ռուսերը յաղթեն ու գրաւեն մեր գիւղը, ես իմ թայերին կը գտնեմ: Իսկ երբ թուրքերը յաղթեն, տունը կը պաշտպանեմ` մինչև իրանց վերադառնալը: Աստծու յաջողութեամբ ռուսերը յաղթեցին ու մեզ հաւաքելով, յանձնեցին բերդի շտաբին, որոնք ուղարկեցին Իգդիր: Իմ կորցրածս երեխայի անունն է Ազատ: Ամուսնուս անունը` Արևշատ: Նա ասկեար էր, որի մասին ո՛չ մի լուր չունեմ:

ՀԱԱ, ֆ. 227, ց. 1, գ. 454, թ. 31, բնագիր, ձեոագիր:

Հայոց ցեղասպանությունը Օսմանյան Թուրքիայում. Վերապրածների վկայություններ, փաստաթղթերի ժողովածու, հ. 3, Էրզրումի, Խարբերդի, Դիարբեքիրի, Սեբաստիայի, Տրապիզոնի նահանգներ, Պարսկահայք, ՀԱԱ, Երևան, 2012, էջ 123: