Ի՞նչ է թաքցնում Ծաղկաձորի ճոպանուղին. ուշագրավ բացահայտումներ

«ԱրմենՏել» ընկերության կոմերցիոն տնօրեն, 4 երեխաների հայր` 35-ամյա Արչիլ Մաղրաձեի մահվան դեպքից անցել է ավելի քան մեկ ամիս: Խոստումնալից երիտասարդի մահվան փաստը շատերի համար դեռևս առեղծված է թվում: Հիմնական հարցը, որը հուզում է շատերին, այն է, թե ինչպե՞ս կարող էր Մաղրաձեն կորչել մի վայրում, որտեղ մշտապես անվտանգ և հարմարավետ հանգստի պայմաններ են ապահովվել շատերի, հատկապես` զբոսաշրջիկների համար: Եվ հենց այդ հարցի պատասխանը գտնելու համար էլ սկսվեց yerkir.am-ի հետաքննությունը:

Մեր տեղեկություններով` Մաղրաձեն ճոպանուղիով բարձրացել էր 3-րդ կայան և հանդիպակաց ուղղությամբ սնոուբորդով սահել ցած ու մոլորվել, ինչից հետո, երկար ճանապարհ հաղթահարելով, հասել էր մարզաբազայից մոտ 2 կմ վերև գտնվող` Թթուջուր կոչվող տեղանքը և սառչել:

Առաջին փաստը, որը չէր կարող վրիպել մեր ուշադրությունից այն էր, որ երիտասարդը 3-րդ կայան է բարձրացել երեկոյան` ճոպանուղու վերջին երթևեկի ժամանակ: Մեր տեղեկություններով` այդ օրը ճոպանուղու 3-րդ կայանում մառախուղ է եղել, հետեւաբար` կայանի աշխատանքը պետք է դադարեցվեր, որը,  սակայն, չի արվել: Ի դեպ` եղանակային անբարենպաստ պայմանների ժամանակ ճոպանուղու սկզբնամասում տեղադրված հատուկ գրատախտակի վրա պատասխանատուները պարտավոր են գրել, որ, օրինակ, տվյալ կայանը չի սպասարկվում մառախուղի  կամ այլ պատճառով, ինչը  ևս չի արվել: Բանն այն է, որ երրորդ կայանի սկզբնամասում գործում է ռեստորան, որն աշխատեցնելու, այսինքն` հաճախորդներով ապահովելու գործում գլխավոր դերակատարությունը հենց ճոպանուղունն է:

Սակայն նշենք, որ ՀՀ կառավարության կողմից հաստատված` «Ճոպանուղիների շահագործման տեխնիկական կանոնակարգի»  284-րդ կետի համաձայն`  «ճոպանուղու անձնագրում և շահագործման հրահանգում վերապահված անբարենպաստ եղանակային պայմանների առկայության դեպքում ճոպանուղու շահագործումը չի թույլատրվում»: Հիշյալ որոշման նույն կետը սահմանում է, որ ճոպանուղու շահագործումը չի թույլատրվում ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հավաստագրում ստացած անձնակազմի բացակայության դեպքում:

Նշենք, որ Ծաղկաձորի ճոպանուղու` հավաստագրում ստացած անձնակազմը կազմված է բժիշկներից, մարզիչներից, հրահանգիչներից, կայանների հերթապահներից, ուղեկցողներից, տեխնիկական սպասարկման աշխատակիցներից, փրկարարներից և այլն: Սակայն,yerkir.am-ի տեղեկություններով, ողջ ձմեռ ճոպանուղու տարածքում փրկարարական ծառայությունը գործունեություն չի ծավալել, այսինքն` դեպքի օրը տարածքում փրկարար չի եղել:

Դեռևս մեկ տարի առաջ տարածքում գործում էր 6 անձից կազմված փրկարարական բրիգադ, որի անդամներն ամեն օր` ճոպանուղու բոլոր կայանների փակվելուց հետո, բարձրանում էին վերջին կայան և ստուգում` արդյոք վերևում որևէ մեկը մնացե՞լ է, թե՞ ոչ: Եթե տարածքում մեքենա էր հայտնաբերվում, որն առանց ուղևորի էր, աշխատակիցները բարձրախոսով` մի քանի լեզուներով, հայտարարում էին մեքենայի հայտնաբերման մասին, և եթե արձագանք չէր լինում, ենթադրվում էին, որ կորած մարդ կա, և գնում էին նրան փրկելու: Մեզ հայտնի մի քանի նման դեպք եղել է, երբ մառախուղի պատճառով ռուս զբոսաշրջիկներ են կորել, սակայն նրանց ճոպանուղու փրկարարական ծառայության աշխատակիցները գտել են: Այսինքն` հնարավոր էր բացառել նաև վրացի երիտասարդի հետ պատահածը, բայց…

Ճոպանուղու փրկարարական ծառայությունը կազմակերպվում է ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով` մասնագիտացած կազմակերպության հետ պայմանագրի հիման վրա կամ էլ ճոպանուղու սպասարկող անձնակազմից, որոնք սովորել են կատարել փրկարարական աշխատանքներ: Yerkir.am-ը ՀՀ ԱԻՆ-ից տեղեկացավ, որ Ծաղկաձորի ճոպանուղու տարածքում հերթապահող փրկարարների հետ իրենց փրկարար ծառայությունն առնչություն չունի: Մեզ հայտնի դարձավ, որ ճոպանուղին որևէ մասնագիտացած կազմակերպության հետ ևս պայմանագիր չունի: Գոյություն չունի նաև ճոպանուղու աշխատակիցներից կազմված փրկարարական ծառայություն: Ընդամենը կան մարդկանց առաջին օգնություն ցուցաբերելուց քիչ, թե շատ գլուխ հանող աշխատակիցներ, ովքեր վնասվածք ստացածներին «Բուրան» մակնիշի ձյունագնացով իջեցնում են վար, որտեղ «Հրազդան» բժշկական կենտրոնի շտապօգնության բրիգադը բուժօգնություն է ցույց տալիս:

Մեկ հետաքրքրական հանգամանք ևս` առաջին բուժօգնություն ցուցաբերելուց հասկացող մարդկանց համար, անշուշտ, զավեշտալի կթվա վնասվածք ստացած մարդկանց տեղափոխելու` վերը նշված տարբերակը: Հայտնի է, որ,  օրինակ, վնասված ոտքը պետք է անշարժ վիճակում պահել` մինչև պատշաճ բուժօգնություն ցուցաբերելը, սակայն պատկերացրեք` ինչ ասել է ձյունագնացով սարից իջեցնել հիվանդին: Մինչև տեղ հասնելը մի քանի կոտրվածք ևս ստանալու հավանականությունը մեծ է: Դրա լուծումը մասնագետները գտել են շատ վաղուց, երբ ստեղծել են AKI տեսակի` սահնակ հիշեցնող հատուկ սարքը («ԱրմենՏել»-ի կոմերցիոն տնօրենի դիակը հենց դրանով են իջեցրել), որի շնորհիվ հնարավոր է հիվանդին անշարժ և անվտանգ տեղ հասցնել: Սակայն այս սահնակով հիվանդին կարող են իջեցնել միայն փրկարարները, քանի որ այն կառավարելը բավական բարդ է և որոշակի մասնագիտական հմտություններ է պահանջում:

Ի դեպ, պարզվում է Ծաղկաձորի ճոպանուղում այնպիսի հաստիքային ճգնաժամ է, որ երկու ձյունագնացներից մեկը վարում է ճոպանուղու էլեկտրիկը, մյուսը` պահեստապետը: Նշենք, որ վնասվածք ստացածներին ձյունագնացով իջեցրել են նաև Համահայկական խաղերի մրցումների ժամանակ, ինչն անթույլատրելի է:

Ինչևէ, չշեղվելով բուն թեմայից` ներկայացնենք նաև փրկարարարական ծառայության, եղանակային անբարենպաստ պայմաններում ճոպանուղու շահագործման և այլ հարցերի վերաբերյալ Ծաղկաձորի ճոպանուղու տնօրեն Ասատուր Պողոսյանի պարզաբանումը: Նա հաստատեց, որ ճոպանուղին մառախուղի ժամանակ չի կարող շահագործվել, իսկ որևէ կայանը չսպասարկելու վերաբերյալ պետք է գրված լինի ճոպանուղու սկզբնամասում: Պողոսյանը նշեց, որ ԱԻՆ-ից համապատասխան ծառայության աշխատակիցները պարբերաբար գալիս և ճոպանուղու անվտանգության վերաբերյալ ստուգումներ են անցկացնում: Սակայն մեզ հուզող հիմնական և առանցքային հարցին պատասխանելու համար տնօրինից, ոչ ավելի, ոչ պակաս, մոտ կես ժամ պահանջվեց:

«Ճոպանուղու տարածքում քանի՞ փրկարար է աշխատում» մեր պարզ հարցը լսելով` տնօրենն ասաց. «Ինչի՞ համար եք հարցնում է, ես պահելու բան չունեմ, ես կոնկրետ հեսա կասեմ` մեր ճոպանուղին ամենաանվտանգն ա: Էսքան ժամանակ լսե՞լ եք,  որ Ծաղկաձորի ճոպանուղին թերացել է: Ի՞նչ եք գրելու որ: Հա, բայց ես կարամ չպատասխանեմ է~ Ձեր հարցերին»: Հարցին չպատասխանելու համար տարբեր պատրվակներ բերելուց հետո տնօրենն, ի վերջո,  որոշեց, որ իր տեղը հարմար չէ և չի կարող խոսել: Սակայն հետո ինքն անձամբ զանգահարեց խմբագրություն և հայտնեց, որ Ծաղկաձորի ճոպանուղիում 10 փրկարար է աշխատում: Գրեթե այնքան, որքան անձնակազմի թիվն է:

Հարցին, թե նշված փրկարարներն արդյո՞ք առանձին հաստիք ունեն և տիրապետո՞ւմ են փրկարարական հմտություններին, Պողոսյանը պատասխանեց. «Դու կհիշես, որ Տաթևի ճոպանուղին փչացել էր, լիքը դեպքեր ա եղել, մի անգամ ես էլ եմ մեջը մնացել, եկավ 911-ը` իջացրեց, այսինքն` պետք է չգնար այդ 911-ը, այլ իրենք պետք է փրկեին, հասկանո՞ւմ եք»: Տնօրենը երևի նկատի ուներ` ճիշտ կլինի, որ փրկարարները լինեն հենց ճոպանուղու աշխատակիցներ:

Մեր մյուս հարցին` Ձեր փրկարարներն իրենց մասնագիտական հմտությունները բարելավելու համար վերապատրաստվո՞ւմ են, նա պատասխանեց. «Ամեն տարի արտասահմանից աշխատողներ են գալիս, մեզ մոտ տեխզննում են անցկացնում: Փրկարարներին էլ են անում»:

Ինչևէ, պարզից էլ պարզ է, թե ինչու էր սկզբում տնօրենը խուսափում մեր հարցերից, իսկ տված պատասխանների մասին ենթադրություններն էլ թողնում ենք ձեզ: Սակայն մի բան ակնհայտ է, եթե նմանատիպ դեպք պատահեր մեկ այլ երկրում, հավատացած եղեք, որ յուրաքանչյուրը պատասխանատվություն կկրեր` սկսած հասարակ ծառայողից մինչև ղեկավար: Սակայն այս դեպքում քրեական գործ չհարուցվեց, և ոչ ոք պատասխանատվության չենթարկվեց:

Նշենք, որ փետրվարի 13-ին ոստիկանությունը որոշում էր կայացրել ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35 հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով (բացակայում է հանցագործության դեպքը) նախապատրաստված  նյութերով Մաղրաձեի մահվան փաստի առթիվ քրեական գործի հարուցումը մերժելու մասին։

Ոչ ոք պատասխանատվություն չկրեց մի պարզ պատճառով` մեր երկրում տիրող ամենաթողությունը և որոշ մարդկանց մենաշնորհն իրավունք են տալիս կոծկելու նման «մանրուքները», որպեսզի հանկարծ հետո որևէ մեկի բիզնեսի կամ անվան վրա սև բիծ չմնա:

Սակայն հույս ունենանք, որ պատկան մարմիններն ուշադրության կարժանացնեն այս հարցը` հետագայում նման դեպքերը բացառելու և որոշ մարդկանց առավել պատասխանատու և պարտավորված դարձնելու համար:

Թագուհի ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ