Խրամատի համար կա զինվոր, հրամանատար, իսկ ղեկավարը մնում է ղեկավար

Վերջին շրջանում իրենց խնդիրների մասին բարձրաձայնեցին ազատամարտիկները, որոնք նստացույց սկսեցին Ազատության հրապարակում՝ ներկայացնելով սոցիալական, երբեմն էլ՝ քաղաքական պահանջներ: Այս թեմայի վերաբերյալ yerkir.am-ի թղթակիցը զրուցել է ազատամարտիկ, պահեստազորի գնդապետ, Արցախի ազատամարտիկների միության աշխատակազմի ղեկավար Ռոբերտ Բաղրյանի հետ:

-Պարո'ն Բաղրյան, Երևանում ազատատամարտիկների նստացույցն ու սոցիալական բողոքը մեծ արձագանք ունեցավ: Սոցիալական պահանջները զուգորդվեցին քաղաքական քննադատություններով: Լինելով Ազատամարտիկների միության երկարամյա աշխատակից` ինչպե՞ս եք մեկնաբանում այդ բողոքը` դիտելով այն կողքից` Արցախից:

- Մեզ համար այդքան էլ հաճելի չէ, որ մեր ազատամարտիկ ընկերները այդ նստացույցերով ու բողոքներով են ցանկանում լուծել իրենց սոցիալական խնդիրները: Նրանցից շատերը ակտիվ մասնակցություն են ունեցել թե' Արցախի, թե' Հայաստանի պաշտպանությանը, բայց մեր մարտական ընկերները պետք է նաև հասկանան, որ թե' ՀՀ-ն, թե' Արցախը գտնվում են շրջափակման մեջ: Պետությունն ի վիճակի չէ ամբողջությամբ բավարարել նրանց հուզող խնդիրները: Իհարկե, Արցախում ապրող ազատամարտիկներն էլ ունեն նույն սոցիալական խնդիրները, բայց բողոքել ու նստացույցերի միջոցով հասնել իրենց նպատակներին, ես դա նպատակահարմար չեմ գտնում: Կոնկրետ Արցախում աշխատում ենք բնակարանով ապահովել զոհված ազատամարտիկների ընտանիքներին, բարձրացնել ազատամարտիկների թոշակները: Իհարկե, չեմ կարող ասել, թե ավելացումները շատ են ու ամբողջությամբ բավարարում են ազատամարտիկներին:

- Դուք ասում եք` պետությունն ազատամարտիկների մասին հոգ է տանում իր հնարավորությունների սահմաններում: Այստեղ է, որ առաջանում է խնդիր կամ անհամապատասխանություն. ազատամարտիկները տարիներ շարունակ տեսնում են, թե ինչպես են հարստանում մի քանի օլիգարխներ, իսկ իրենց խնդիրներն անտեսվում են: Ուրեմն` խնդիրը ոչ թե հնարավորությունների մեջ է, այլ ուրի՞շ բանի:

- Արցախի մասով եթե խոսեմ` այդպես կոչված, օլիգարխներից շատերը, որոնց մեծ մասը բարերարներ են, մեր գործունեությունը հիմնականում նրանց հատկացումներով է պայմանավորվում: Մասնավորապես` ազատամարտիկներին օգնություն տրվում է նաև այդ հատկացումներից: Փորձում ենք հնարավորության սահմաններում վերանորոգել զոհված ազատամարտիկների ընտանիքների բնակարանները, տանիքները: Բայց պետությունը չի կարող բոլոր ռեսուրսները ուղղել միայն ազատամարտիկների վրա: Մեր երկիրը պաշտպանության խնդիր ունի, մենք ժամանակավոր հրադադարի պայմաններում ենք, և բանակ պահելու համար հսկայական ծախսեր են անհրաժեշտ: Այն ժամանակ, երբ կլուծենք մեր երկրի անվտանգության հարցերը, մեր հակամարտությունները, այդ ժամանակ կարող ենք պահանջել պետությունից, որ նա իր հիմնական միջոցներն ուղղի ազատամարտիկների խնդիրների լուծմանը:

- Բայց հնարավոր է` այդպիսի բան լինի շատ հեռու ապագայում, երբ ազատամարտիկներն արդեն ողջ չեն լինի:

- Բայց ողջ կլինեն նրանց երեխաները, թոռները: Ես էլ եմ ազատամարտիկ, ես ինձ համար չեմ գնացել կռվել, այլ իմ երեխաների, իմ ընտանիքի ու սերունդների համար, որ իմ երեխաները առանց վախի դպրոց գնան ու հանգիստ քայլեն Ստեփանակերտով, որ կարողանան նորմալ սնվել ու խաղաղ պայմաններում ապրել: Ազատամարտիկները նաև պետք է մտածեն այն քաղաքացիների մասին, որոնք թեև չեն կռվել, բայց անձնվիրաբար աշխատել են 30-40 տարի, բայց այսօր ստանում են շատ ցածր թոշակ: Մեր պետության հնարավորությունը դա է:

- Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք նստացույցի մասնակից ազատամարտիկ Վոլոդյա Ավետիսյանին քրեական մեղադրանք առաջադրելն ու կալանավորելը: Արդյո՞ք դա քաղաքական հետապնդում չէ:

- Ես չեմ ճանաչում Վոլոդյա Ավետիսյանին ու ծանոթ չեմ նրա գործունեությանը: Սակայն իմ կարծիքը հետևյալն է` եթե ազատամարտիկը կատարել է հանցագործություն, անկախ այն բանից, որ նա հայրենիքին ծառայություն է մատուցել, նա պետք է պատասխան տա պետության, ժողովրդի առաջ: Իհարկե, «Ազատամարտիկների միության» գործառույթներից մեկն էլ այն է, որ պաշտպանենք ազատամարտիկների շահերը, եթե դրանք ոտնահարվել են ինչ-ինչ ատյաններում: Այդ ժամանակ մենք գրավոր միջնորդությամբ խնդրում ենք հաշվի առնել հայրենիքի առջեւ տվյալ ազատամարտիկի մատուցած ծառայությունները. բազմաթիվ նման միջնորդություններ բավարարվել են: Բայց հանցագործություն կատարած ազատամարտիկը, միևնույն է, պետք է պատժվի:

- Ազատամարտիկների բողոքի ընթացքում նաև մի քանի տհաճ միջադեպեր եղան: Ազատամարտիկներից ոմանք սկսեցին միմյանց մեղադրել, հակընդդեմ հայտարարություններ անել: Ակտիվացան խոսակցություններն այն մասին, թե ով ինչքան է կռվել, ով ինչի է արժանի, ով ինչ սխալներ է թույլ տվել և այլն: Դուք հետևե՞լ եք այդ զարգացումներին:

- Պատերազմի ժամանակ «շատ կամ քիչ կռվել» հասկացություն չկա: Յուրաքանչյուր մարդ, ով մասնակցել է գոյամարտին, կատարել է այն, ինչին ի վիճակի է եղել: Ազատամարտիկը չէր կարող իր գլխից վերև ցատկել. մեկը եղել է ղեկավար, նա պետք է ղեկավարեր, նա չպետք է զենքը ձեռքին առաջին գծում լիներ, չնայած մեր ղեկավարներից շատերն առաջին գծում են եղել: Օրինակ` գոյամարտի սկզբնական շրջանում, երբ կազմավորվեց մահապարտների խումբը, Վազգեն Սարգսյանը եղել է առաջին գծում:

- Պարո'ն Բաղրյան, իսկ մեր նախագահներից ո՞վ է եղել առաջին գծում:

- Ասեմ` Սերժ Սարգսյանը եղել է առաջին գծում` կրկին սկզբնական շրջանում: Անձամբ ես նրան առաջին գծում հանդիպել եմ: Քոչարյանը եղել է: Լևոն Տեր-Պետրոսյանին անձամբ չեմ հանդիպել:

- Վերջերս ազատամարտիկ Սասուն Միքայելյանը մամուլի միջոցով հարց էր ուղղել ազատամարտի հերոս Արկադի Տեր-Թադևոսյանին` արդյո՞ք ինքը տեսել է Ռոբերտ Քոչարյանին` ավտոմատը ձեռքին: Դուք, փաստորեն, տեսել եք:

- Այո, ես անձամբ եմ տեսել նրան` ավտոմատը ձեռքին: Իսկ Սասուն Միքայելյանը գիտե՞ր, որ այն ժամանակ, երբ ՕՄՕՆ-ը Ստեփանակերտում էր ու խեղդում էր ժողովրդին, ո՞վ բարձրացավ հարթակ, ո՞վ պատռեց իր կուսակցական տոմսը՝ չվախենալով ՕՄՕՆ-ի հարձակումից, դա Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժ Սարգսյանն էին: Հենց միայն հարթակ բարձրանալը հերոսություն էր, որովհետև նրանք չվախեցան, որ ՕՄՕՆ-ը նրանց կբռնի, կտանի ու կտանջի: Եվ հետո, եթե բոլոր ղեկավարները զենքը ձեռքին կանգնեին խրամատում, սպանվեին, այդ դեպքում ո՞վ էր առաջնորդելու ժողովրդին, չէ՞ որ առաջնորդելը ամեն մեկի բանը չէ: Խրամատի համար կա զինվոր, դասակի ու վաշտի հրամանատար, իսկ ղեկավարը մնում է ղեկավար:

Հետո մենք չենք գնացել պատերազմ՝ զոհվելու համար, գնացել էինք ապրելու ու հայրենիքը պաշտպանելու համար: Արցախյան գոյամարտում հայ ժողովուրդը տվել է 5300 մարտական զոհ: Բոլոր ղեկավարները, բոլոր թագավորները եթե գնային առաջին գիծ ու սպանվեին, ուրեմն ո՞վ էր առաջնորդելու ժողովրդին: Հետո ասեմ` իսկական կռվողը, ով զենք է վերցրել ու գնացել պատերազմ՝ հայրենիքը պաշտպանելու նպատակով, երբեք ոչ մի պարագայում կուրծք չի ծեծի, թե` ես այս եմ արել, այն եմ արել: Իսկական կռվողը չի վազում մեդալի հետևից, այլ մեդալն է նրան գտնում: Ես հերոս եմ համարում բոլոր այն մարդկանց, ովքեր զենք են վերցրել ու գնացել հայրենիքը պաշտպանելու թեկուզ մեկ օր, թեկուզ մեկ ժամ: Բոլորս էլ կռվել ենք, ու արդյունքը այն է, որ ունենք անկախ Հայաստան ու Արցախ: