Եթե չենք կարողանում սահմանը պահել, ուրեմն չպետք է սահման ունենանք

Հովհ. Թումանյանի անվան տիկնիկային թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Ռուբեն Բաբայանը լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ, անդրադառնալով Ռուսաստանում կառուցված հայկական եկեղեցու փաստին, նշեց, Սփյուռքում եկեղեցի կառուցելը լավ գործ է, սակայն, այնուամենայնիվ, այդ գումարները պետք է ներդրվեն այստեղ: Ըստ նրա` ճիշտ է, եկեղեցի կառուցելը շնորհակալ գործ է, սակայն մեր պետական օղակներն ու մեր պետականությունն ամրապնդելու փոխարեն Հայաստանում ու Ռուսատանում եկեղեցիներ ենք կառուցում:

«Պետք է համախմբվել ոչ թե եկեղեցու, այլ պետության շուրջը: Երկրից հեռացողն ասում է` անպայման վերադառնալու եմ, եւ շատերն ասում են, թե մարդկային հոսքը դուրս ժամանակավոր է, ոչինչ ժամանակավոր չէ: Սակայն մենք չենք էլ կարող գնացողներին մեղադրել, քանի որ մենք այստեղ չենք ստեղծում պետություն: Մեզ անհրաժեշտ է համախմբվել հայոց պետականության շուրջը, եւ ամենեւին էլ կապ չունի` դու որտեղ ես ապրում` ԱՄՆ-ում, Անգլիալում, թե` Մարսելում»,- ասաց Բաբայանը` հավելելով, որ յուրաքանչյուր հայի առաջին հերթին պետք է հուզի հարցը` ինչպե՞ս անել, որ Հայաստանը հզորանա եւ դառնա հավասար պետություն հզորների շարքում:

Ըստ Բաբայանի` յուրաքանչյուր հայ պետք է իրեն իր երկրի տերը զգա, եւ այդ դեպքում ոչ ոք չի լքի երկիրը: Բանախոսի համոզմամբ` մենք չենք հավատում մեր անկախությանը, եւ մեզ համար Անկախության տոնը տոն չէ. «Քսան տարիների ընթացքում մենք չստեղծեցինք անկախությունն անկախություն դարձնող ենթակառուցվածքներ` անկախ դատական համակարգ, ոստիկանություն, արհմիություն… Ավելին` այս ընթացքում մենք ամեն բան ավելի պրիմիտիվացրինք»:

Բաբայանի հետ համակարծիք չէ գրականագետ Վարդան Դեւրիկյանը, ըստ նրա` Ռուսաստանում հայկական եկեղեցու կառուցումը մեզ համար մեծ հաղթանակ էր. եկեղեցին հայկական ներկայության տեսանելի արձագանքը կարող է դառնալ:

«Եկեղեցին ապահովում է կենդանի կապը հայ կյանքի, համայնքի հետ: Եվ հետո` ո՞ր կառույցի շուրջ պետք է համախմբվի հայկական համայնքը դրսում` կուսակցությունների՞, որոնք միասնական չեն, իսկ մշակութային միություններ այդպես էլ չունեցանք դրսում: Միակ կառույցը, որի շուրջ կարող է համախմբվել Սփյուռքը, եկեղեցին է»,- ասաց Դեւրիկյանը:

Գրականագետը նշեց նաեւ, որ ինքը Ռուսաստանի ինքնակոչ պաշտպանը չէ, սակայն, պատմության նայելով, կարող ենք փաստել, որ հայկական համայնքը պահպանվել է միայն այն երկրներում, որոնք ՌԴ-ի ազդեցության տակ են եղել:

Ըստ նրա` մենք, հսկայական հաղթանակը չտեսնելով, այն է` եկեղեցու կառուցման փաստը, չարախնդում ենք, թե ՌԴ նախագահը չի գնացել բացմանը. «Իսկ մյուս երկրներում, երբ հայկական եկեղեցի է բացվում, տեղի նախագահներն այցելո՞ւմ են դրա բացմանը: Պետք է ողջամիտ լինենք եւ անկեղծ ասենք, թե արդյո՞ք աշխարհում բոլորը հայերի անունով են երդվում»:

Դեւրիկյանը համարում է, որ չպետք է պարզունակ կերպով ներկայացնել երկրի անկախության պատմությունը. «Ես իմ կյանքի լավագույն տարիները նվիրել եմ Հայաստանի անկախության կայացմանը, եւ եթե պետք է, մյուս կեսն էլ կնվիրեմ: Անկախությունն է մեր ժողովրդի համար, ոչ թե ժողովուրդը` անկախության»:

Անդրադառնալով Հայաստանի` Մաքսային միությանն անդամակցելու մտադրությանը` Դեւրիկյանը նշեց, որ եթե ինչ-որ մեկն այդ պայմանագիրը կասկածի տակ է դնում, ապա նախ պետք է պատասխանի հարցին, թե ինքը պատրա՞ստ է գնալ եւ մեր սահմանին կանգնել. «Այդ պայմանագրի դրական կողմերին չհավատալն ուղղակի անբարոյականություն է»:

Ռուբեն Բաբայանը հակադարձեց Դեւրիկյանին` նշելով, թե այժմ կատարվում է մի գործընթաց, որը սկսվել է դեռ 120 տարի առաջ` Հայաստանը ՌԴ-ին պետք է առանց հայերի, եւ ՌԴ-ն Հայաստանը դիտում է իբրեւ իր ֆորպոստ. «Այն քաղաքականությունը, որն այժմ վարում է ՌԴ-ն, ավանդական ռուսական քաղաքականություն է»:

Անդրադառնալով Դեւրիկյանի հարցադրմանը, թե յուրաքանչյուրը, ով կասկածի տակ է դնում Հայաստանի` Մաքսային միություն մտնելու որոշման դրական կողմերը, արդյո՞ք պատրաստ է սահմանը պաշտպանել, Բաբայանը նշեց. «Իհարկե, բա էլ ո՞վ պետք է մեր սահմանը պաշտպանի: Մենք պետք է մեր սահմանը պաշտպանենք, այլ ոչ թե դրսի զինվորը: Եթե մենք չենք կարողանում մեր սահմանը պահել, ուրեմն չպետք է սահման ունենանք»:

Բաբայանը Դեւրիկյանին առաջարկեց հիշել, թե ՌԴ զինվորները հիմնականում ո՞ր սահմանն են պաշտպանում. «Ռուսաստանն իր հարավային սահմաններն է պաշտպանում, հարգելի'ս, ոչ թե մեր սահմանը: Մենք ոչ մեկին պետք չենք լինի, եթե ինքներս մեզ պետք չենք: Ռուսաստանը Հայաստանն ընկալում է որպես իր սեփական տարածք»:

Դեւրիկյանը, սակայն, չհամաձայնեց Բաբայանի հետ` նշելով, որ Ռուսաստանի զինվորները ԱՊՀ արտաքին սահմանն են պաշտպանում: