Global Research-ը ղարաբաղյան հակամարտության, Փաշինյանի եւ Սորոսի մասին. մի մեղադրեք ԽՍՀՄ-ը Ղարաբաղում պատերազմի մեջ

Սեպտեմբերի վերջում ադրբեջանական ուժերը վերականգնել են ռազմական գործողությունները Հայաստանի հետ բազմամյա հակամարտության շրջանակում Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ տարածքային վեճի կապակցությամբ: Այդ մասին գրում է «Մի մեղադրեք Խորհրդային Միությունը Ղարաբաղում պատերազմի համար» հոդվածի հեղինակ Մաքս Փերին Global Research գլոբալիզացիայի հետազոտությունների կենտրոնի համար:

«Սակայն այս պատերազմը տարբերվում էր ոչ միայն ծանությամբ, այլ նաեւ Թուրքիայի ուղիղ հրահրմամբ, որը ներառել է նաեւ վարձկաններ Սիրիայից»,-նշում է հոդվածի հեղինակը:

«Այդ տարածքային վեճի արմատները համեմատաբար ժամանակակից են՝ չնայած Օսմանյան կայսրության եւ թուրքերի կողմից հայերի պատմական հետապնդումներին: Իոսիֆ Ստալինի վիճարկելի որոշումը Լեռնային Ղարաբաղը 1921 թվականին ներառել Ադրբեջանի կազմի մեջ կարող էր ունենալ հսկայական հետեւանքներ, որբ ԽՍՀՄ-ը փլուզվել էր, քանի որ լեռնային տարածքի բնակչության մեծամասնությունը էթնիկ հայեր էին»,-գրում է Փերին:

«20-րդ դարի սկզբին Անդրկովկասում էթնիկ հայերի թիվն ավելացել էր, քանի որ նրանք ստիպված էին լքել իրենց տները ցեղասպանության հետեւանքով: Սակայն դեռեւս դրանից 100 տարի առաջ Լեռնային Ղարաբաղն ավելի քան 90 տոկոսով բնակեցված էր հայերով՝ չնայած Հարավային Կովկասն ընդհանուր առմամբ կազմված էր տարբեր էթնիկ խմբերից: Ազգության հարցը լուծելու համար Խորհրդային Միությունն իրականացրել է քաղաքականություն, որը խրախուսում էր հանրապետությունների եւ վարչական սահմանների հաստատումը, որոնք, ցավոք, ոչ միշտ էին լիարժեք համընկնում բնակչության խաչվող խմբերի շահերի հետ»,-ընդգծում է հեղինակը:

Ռուսաստանում հեղափոխությունից հետո Անդրկովկասն առհասարակ միասնական խորհրդային հանրապետություն էր, որը կազմված էր Հայաստանից, Ադրբեջանից ու Վրաստանից, սակայն կարճ ժամանակ անց այն բաժանվել էր երեք առանձին պետության: Արցախի բնակչության կամքին հակառակ՝ Լեռնային Ղարաբաղն այն ժամանակ տրամադրվել էր Ադրբեջանին, սակայն ինքնավարության սկզբունքով, որը ներկայացրել էր Իոսիֆ Ստալինը:

Սակայն, հարկ է խոստովանել, որ ԽՍՀՄ 70 տարիների ժամանակ երկու կողմերը վարում էին հիմնականում խաղաղ համակեցություն, թեպետ ղարաբաղյան հայերը շարունակում էին հանդես գալ հանուն իրենց հայրենիքի հետ վերամիավորման առանց արյունահեղության: Խորհրդային առաջնորդներին եւ սոցիալիզմին հատուկ նշանակալի ձեռքբերումներից էր արյունահեղության կրճատումը խմբերի միջեւ հակամարտությունների դեպքում, որոնք կիսում էին ազգային տարածքը: Միայն ԽՍՀՄ փլուզումից եւ հանրայնացման պայմաններում Հարավային Կովկասում իրադրությունը վերածվել էր բռնության դրսեւորումների Լեռնային Ղարաբաղում, ինչպես դա տեղի էր ունեցել Աբխազիայում եւ Հարավային Օսիայում, ինչպես նաեւ Չաչնիայում,-գրում է նա:

Փերին նշում է, որ Արեւելյան Եվրոպայում օտարերկրյա կապիտալի միջոցով ապագաղութացումը խթանել է սեպարատիստական եւ ազգայնական շարժումները հետխորհրդային տարածությունում անկախության համար, եւ Հարավային Կովկասը բացառություն չէր:

2018 թվականից Հայաստանը նույնպես գտնվում է արեւմտյան պետությունների այցելուն դառնալու վտանգի ներքո թավշյա հեղափոխությունից հետո, որը սատարել է միջազգային ֆինանսիստ Ջորջ Սորոսը:

Այդուհետ Փաշինյանը պարտավորվել էր ստորագրել ԵՄ-ի հետ ասոցիացիայի մասին համաձայնագիր, սակայն սկզբում նա պետք է դուրս բերեր Երեւանը ԵԱՏՄ կազմից: Նոյեմբերին հրադադարի մասին համաձայնագիրը ստորագրելուց հետո Փաշինյանը դարձել էր հայերի կողմից զանգվածային բողոքի ցույցերի օբյեկտ, քանի որ նրանք համարում էին այդ փաստաթուղթը Շուշի ռազմավարական քաղաքի  կապիտուլյացիա, որը գտնվել է Արցախի հսկողության ներքո ղարաբաղյան առաջին պատերազմի տարիներից ի վեր:

Հայաստանում 2018 թվականի «գունավոր հեղափոխությունը» նույնական է մի շարք արեւմտամետ բողոքի շարժումների հետ, որոնք հանգեցրել են իշխանափոխության: Փաշինյանի ընտրությունները պետք է վերագործարկեին բանակցությունները Բաքվի հետ, սակայն փոխարենը կրկին բռնություն է բռնկվել: Պատահական չէ, որ հենց Հայաստանի կառավարությունը սկսել է թեքվել Մոսկվայից դեպի ԵՄ կողմը, վերսկսվել են բախումները:

Չնայած Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը սեւացրել էր «Բաց հասարակությունների» հիմնադրամը՝ Սորոսը մարտին The Financial Times թերթում հոդված էր հրապարակել, որում արդարացրել էր նեօսուլթանին՝ փոխարենը նվաստացնելով Պուտինին:

Հայկական տեսանկյունից անհնար է առանձնացնել Թուրքիայի օգնությունն Ադրբեջանին ներկայիս պատերազմի ժամանակ ցեղասպանության կոլեկտիվ հիշողությունից, որն Անկարան ու Բաքուն առ այսօր հերքում են: Դա կարող է մեկնաբանվել որպես Էրդողանի նեոօսմանյան ձգտումներ: Նշվում է, որ Անկարան նաեւ հավաքագրել է Սիրիայից վարձկաններ Հունաստանի եւ Քաշմիրի սահմանին:

Աֆրինից եւ Իդլիբից օտարերկրացի ահաբեկիչների տեղափոխումը դեպի Լեռնային Ղարաբաղ հանգեցրել է այնպիսի ռազմական հանցագործությունների, ինչպես հայ զինվորների գլխատումը: Թուրքիայի աջակցությունը նաեւ ներքաշում է միջազգային ասպեկտ, որը ներկայացնում է հակամարտությունը նախնական պայմանավորվածությամբ պատերազմի վերածելուն, որը սպառնում է ներքաշել Իսրայելին, Իրանին, Ռուսաստանին, ԱՄՆ-ին ու այլ խաղացողներին»,-նշված է հոդվածում:

Փերին նաեւ ընդգծել է, որ ԱՄՆ-Թուրքիա հարաբերություններում քաոսը կապված է Անկարային քարոզիչ Ֆեթհուլա Գյուլենին արտահանձնելու մասին Վաշինգտոնի մերժմամբ, որն ավելի էր սրվել Թուրքիայի կողմից ռուսական Ս-400 հրթիռային համալիրը ձեռքբերելուց հետո:

Որոշ վերլուծաբաններ երթադրում են, որ ԱՄՆ-ի եւ ՆԱՏՕ-ում նրանց դաշնակիցների միջեւ վերջին տարիներին հարաբերությունների սառեցումից հետո Մոսկվային ինչ-որ կերպ շահավետ է սատարել Ադրբեջանի հաղթանակը: Եթե անգամ դա ճշմարտություն լիներ, դա թերագնահատում է պատմական հարաբերությունները Ռուսաստանի եւ Հայաստանի միջեւ՝ որպես Օսմանյան կայսրությունում քրիստոնյաների պաշտպանի: Իրականում Մոսկվայի միակ նախասիրությունը բալանսավորված եւ դիվանագիտական հաղթանակն է: